HİS ERDOĞAN – Türkiye’de 2021 Eylül ayı konut satış dataları, hem yerli hem de yabancı alıcı için yeni rekor düzeyleri getirdi. Buna nazaran yabancılara yapılan konut satışları aylık bazda yeni bir tarihi düzeye taşındı. Yabancılara yapılan konut satışları eylülde bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 25.8 artarak 6 bin 630 oldu. Toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının hissesi yüzde 4.5 olarak görüldü.

Bu rekor daha evvel 2018 Ekim ayında 6 bin 276 olarak gerçekleşmişti. Yabancılara yapılan ortalama satışlar ise 3-4 bin bandında bulunuyor. Yıllık bazda yabancıya en yüksek konut satışı ise 2019 yılında 45 bin 483 olarak gerçekleştirilmişti. 2021 birinci 9 ayında yabancılara 37 bin 479 adet konut satışı yapıldı. Bu durumda 2021 yılının kalan 3 aylık devriyle birlikte yabancılara yapılan konut satışında yıllık yeni bir rekor garantilenmiş oldu. 2021’de yabancıya yapılması olası 50 bin adetlik satış, 10 milyar dolar döviz girdisi olarak yorumlanıyor. Ülke uyruklarına nazaran en çok İranlılar konut alırken, onu Irak ve Rusya takip etti. Almanya dördüncü sıraya yerleşirken; Amerika, İngiltere, Çin, Filistin, Mısır, Ürdün, İsveç üzere çok çeşitli ülkelerden alımlar yapıldığı görüldü.

Alımların temelinde; vatandaşlık kazanımı, yazlık bölgelerde yatırım tercihi, merkezi pozisyonuyla Türkiye’de gelişime açık gayrimenkul kesiminden artan beklentiler olduğu tabir ediliyor.

İkinci el tesiri

Öteki yandan yerli alıcılar tarafında ise tüm eylül ayları içinde en yüksek satış yapılan eylül ayı yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu, eylül ayına ait konut satış istatistiklerine nazaran, Türkiye genelinde konut satışları eylülde bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 7.6 artarak 147 bin 143 oldu. Bu periyotta konut satışlarını, ikinci el alımların desteklediği görüldü. Buna nazaran, ikinci el konut satışları eylülde bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 8.2 artış göstererek 103 bin 176 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının hissesi yüzde 70’i aştı.

‘Teşvik edilmeli’

Türkiye genelinde birinci el konut satış sayısı, eylülde bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 6.3 artarak 43 bin 967 olsa da, toplam konut satışları içindeki hissesi yüzde 30 düzeyinin altına inerek tasa oluşturuyor. Birinci dokuz aydaki toplam satışların 287 bin 156 adedi birinci el yani sıfır yapılan konutlarda, 661 bin 982 adedi ise ikinci el konutlardan meydana geldi. İnşaatçılar Derneği (İNDER) Lideri Nazmi Durbakayım, birinci el konut satışlarının, birinci dokuz aylık devir prestijiyle incelendiğinde son 8 yılda (2013 – 2021 döneminde) yaklaşık yüzde 84 gerileyerek 529 bin 129 adetten, 287 bin 156 adet düzeyine indiğini söyledi. Durbakayım, “Birinci satışlarındaki çöküşün iki ana sebebi olduğunu söyleyebiliriz. Arsa, demir, çimento üzere inşaat maliyetlerindeki astronomik artışların konut fiyatlarına yansıması ve erişilebilir olmaktan uzaklaştırması birinci kıymetli sebep olarak karşımıza çıkıyor. Başka taraftan giderek artan konut kredi faizlerinin orta gelir kümesinin 5 yahut 10 yıl üzere uzun müddetlerde katlanabileceği faiz yükünü taşınamaz hale getirmesidir. Sonuç olarak yıllardır Türkiye iktisadının dinamosu olarak tanımlanan inşaat dalının tekrar fonksiyonunu yapabilmesi için acil olarak birinci el konut satışlarını teşvik edici tedbirlerin alınmasının gerekli ve kaide olduğunu düşünüyoruz” dedi.