His Erdoğan – Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2021 Mart ayına ait ‘hububat ve bakliyatta yağış, ekiliş ve gelişim analizi’ni yayınladı. Buna nazaran bölgelerde yağış eksikliği/fazlalığı nedeniyle ortaya çıkan son durum da görülmüş oldu. Birinci üretim varsayımlarını ise nisan ayı ve mayıs başında alınacak yağışlar belirleyecek. Buna nazaran, bilhassa bu 15 günlük sürecin, bitkilerin gelişimi ve randımanında tesirli olacağı belirtiliyor. Yapılan genel değerlendirmeye nazaran, yazlık hububat ekilişleri devam ederken, mart ayında kar ve yağmur formunda alınan yağışların bitki gelişimini olumlu tarafta etkilediği görüldü. Ülke genelinde nisan ve mayıs mühletince mevsim normalleri civarında yağış alınacağı öngörülürken, birinci üretim kestiriminde de tesirli olacağı tabir edildi. 1 Ekim-31 Mart ortası 6 aylık periyottaki kümülatif yağış ortalamasının tüm bölgelerde normaline nazaran yüzde 2-28 ortasında azalma gösterdiği belirtildi. Geçen yıla nazaran ise Marmara’da yüzde 37 daha fazla, öbür bölgelerde yüzde 10-40 daha az yağış gerçekleştiği kaydedildi.

Kayıplar olacak

Şanlıurfa ve Adıyaman’daki kıraç alanlarda yağış eksikliği nedeniyle hububat ekili alanın yüzde 15-30’unda epey zayıf gelişim tespit edildi. Ayrıyeten Trakya’da sararan alanlarda mart ayındaki yağış ve güneş ışığı sayesinde toparlanma görüldü. Lakin Edirne’nin Kuzey bölümlerinde tesirli soğuk nedeniyle yüzde 10 randıman kaybı yaşanacağı, kuruyan tarlaların bozularak ayçiçeği ekileceği tespiti yapıldı. Konya’da geç ve derine ekim yapılan ağır karakterli toprağa sahip kıraç topraklarda çıkış sorunu yaşayan alanlarda yüzde 10-15 civarında rekolte kaybı olabileceği öngörülürken, İç Anadolu Bölgesi’nde kıraç alanlarda hububat gelişiminin geriden geldiği görüldü.

Ege Bölgesi’nde mart ayı içerisinde gerçekleşen yağışın bitki gelişimi için kâfi olduğu gözlenirken, Akdeniz Bölgesi’nde de bir meseleye rastlanmadı. Karadeniz’de de Amasya, Samsun ve Tokat’ta hububat gelişiminin evvelki aya nazaran olumlu seyrettiği gözlendi. 

‘Telafisi olmaz’

Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Süleyman Soylu, genel manada bilhassa sonbaharda yağış azlığı ile yaşanan ‘karamsar tablo’nun dağıldığını vurgularken, 10-15 günlük yağış grafiğinin buğday ve arpa için kritik ehemmiyette olacağını söyledi. Soylu, “Bundan sonraki yağışlar genel olarak rekolteyi belirleyici olacak. Bu periyodun telafisi olmaz. Mevcutta geçen yılın yüzde 15 altında bir rekolte öngörüyoruz” dedi.

Adana Ziraat Odaları Vilayet Uyum Lideri Mehmet Akın Doğan da, “Çukurova’da bir sorun görünmüyor. Son birkaç haftada daha yağış alırsak, randıman daha iyi olur” diye konuştu.

Kırmızı mercimek ekimi arttı

Türkiye kırmızı mercimek üretiminin yüzde 94’ünü sağlayan Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, bitki gelişiminin olağan seyrinde devam ettiği görülüyor. Batman, Diyarbakır ve Şanlıurfa’da nohut, arpa ve ekmeklik buğday ekilişinden kırmızı mercimeğe olan kaymadan ötürü yüzde 5 oranında artış olduğu izlendi. Ülke nohut üretiminin ise yüzde 15’ini sağlayan bölgede, kırmızı mercimek ve hububata kaymalardan ötürü nohut ekilişlerinde yüzde 15 azalış olduğu görüldü.

Kırmızı mercimek üretiminin yüzde 5’ini ve nohut üretiminin yüzde 66’sını sağlayan İç Anadolu Bölgesi’nde ise, mercimekte bitki gelişimi olağan seyrinde devam ediyor. Ekili alanlarda bir evvelki yıla nazaran yüzde 5 artış var. Nohut ekim alanlarında da sorun görülmedi.
Nohut üretiminin yüzde 6’sını oluşturan Karadeniz Bölgesi’nde de olumsuz durum yok. Ekilişlerde kırmızı mercimek ve hububata olan kayma ile yüzde 5-10 azalış olacağı öngörüldü.

Akdeniz mısır ekti

Türkiye’nin yeşil mercimek üretiminin ağır olarak yapıldığı Çorum’da geçen yıl düzeylerinde üretim, Kırşehir’de yüzde 5 azalış, Yerköy ve Konya’da yüzde 5 artış olacağı iddia ediliyor. Tekrar kuru fasulye ekilişlerinin büyük bir çoğunluğunun yapıldığı İç Anadolu Bölgesi’nde ekilişlerde sorun görülmüyor.

Türkiye mısır üretiminin yüzde 25’ini karşılayan Akdeniz Bölgesi’nde hububat, pamuk ve ayçiçeğinden mısıra olan kaymadan ötürü Adana’da yüzde 10, İskenderun’da yüzde 5 artış olduğu kestirim ediliyor. Mısır üretiminin yüzde 30’unu sağlayan Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise mısırdan pamuğa olan kaymadan ötürü Adıyaman’da yüzde 10 azalış, hububattan mısıra olan kaymadan ötürü Batman’da yüzde 5 artış olacağı görülüyor.