AYŞEGÜL KAHVECİOĞLU Ankara – 8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için 5 bin prim gün sayısı ve erkekler için 25, bayanlar için 20 yıl çalışma kuralına bir de bayanlar için 58, erkekler için 60 yaşında olma kaidesi getirilmişti. Yani emekli olmak için sigortalılık mühleti, prim ödeme ve yaş kuralı üzere üç şartın biraradalığı aranmaya başlanmıştı. Yaş koşulu getiren yasa nedeniyle yüzbinlerce kişi 1999 öncesinde işe başlayıp prim gün sayısını doldurduğu halde yaşı beklediği için emekli olamama durumu ile karşı karşıya kalmıştı.

2023 seçimlerine giderken AK Parti, EYT’lilerle ilgili bir çalışmayı gündemine aldı. Bu kapsamda pek çok formül ortaya atılırken, 3600 prim günü olanlar için bayanlarda 50 erkeklerde 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmelerini içeren “kısmi emeklilik”; 1999 öncesindeki emeklilik koşulları üzerinden bayanlarda 7 bin 200 gün, erkeklerde ise 9 bin gün sigortalılık müddetini tamamlayanların yaş kaidesine bakılmadan emekli olmasını içeren “süre tamamlaması” ya da emekliliğe kalan mühlet üzerinden maaştan kesinti yapılarak emekli edilme üzere alternatifler çalışmaya dahil edildi.

‘Yıpranma’ seçeneği

AK Parti kaynakları, endüstride bilhassa vücut gücüyle çalışanlar için emeklilikte 57-58 yaş koşulunun yüksek olduğunu belirtirken, birtakım meslek kümeleri için yaşı aşağı çekecek yeni bir düzenlemenin gündeme gelebileceğini belirtiyor. Bu kapsamda sıhhat, maden personelliği, polis ve askerlik, gazetecilik üzere meslek kümelerine verilen “yıpranma” hakkının, birtakım iş kümeleri için daha da genişletilebileceği söz ediliyor. “Yıpranma” hakkının hangi mesleklere daha tanımlanabileceği tartışılıyor.

7 milyona dayandı

SGK’nın son bilgilerine nazaran Türkiye’de emekli olmak için “belirli bir yaşın doldurulması, hizmet müddeti ya da prim gün sayısı” kurallarından rastgele birini tamamlamayan vatandaşların sayısı 1 milyon 725 bin 637 kişi iken bu kriterlerin ikisini tamamlamayanların sayısı 5 milyon 189 bin 694 kişi; kriterlerden rastgele birini ya da ikisini birden taşımayanların sayısı ise toplam 6 milyon 915 bin 331 kişi.