HİS ERDOĞAN

Türkiye’de binaların inşasına temel oluşturan, standartlarını belirleyen pek çok yasal düzenleme akabinde artık de ‘yıkımlara’ ait kapsamlı bir yönetmelik oluşturuluyor. Şimdi taslak evresinde olan yönetmeliğin 6 ay içinde yayımlanması beklenirken; ahenk süreci nedeniyle yayımlanmasından 1 yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörülüyor. ‘Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmelik’ taslağında ‘yıkım ruhsatı’ uygulaması da sisteme giriyor. Hangi yapıların hangi prosedürle yıkılabileceğinden muhtemel risklere karşı alınacak önlemlere kadar düzenleme yapılan taslakta, yıkımı yapacak müteahhitler ise yıkım çeşidi ve teçhizat yeterliliği bakımından sınıflandırılıyor.

Edinilen bilgiye nazaran, Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Elazığ ve İzmir sarsıntılarının akabinde hasarlı binaların etrafa ziyan verilmeden inançlı bir formda yıkılmasından kazanılan deneyimle, bir ‘yıkım yönetmeliği’ hazırlanması için talimat verdi. 

Ruhsat alınacak

Taslağa nazaran, yönetmelik kapsamında olan yapılar için öncelikle bir yıkım planı belirlenecek ve yıkım ruhsatı alınacak. Mal sahiplerince, bir yıkım müteahhidi ve yıkım işinin fenni mesuliyetini üstlenecek bir inşaat mühendisi ile anlaşılması kâfi olacak. Binaların yıkılmasında ana sorumlu yıkım müteahhidi olacak. Yönetmelikte yıkım planı kapsamı dışında kalan kimi yapılar da belirlendi. Buna nazaran, bodrum katı dışında en çok bir katlı olup, bina yüksekliği 6 metreyi aşmayan ve yapı inşaat alanı toplam 250 metrekareyi geçmeyen müstakil yapıların tam yıkımlarında, bir binada toplam alanı 250 metrekareyi ve kat inşaat alanının yüzde 10’unu aşmayan kısmi yıkımlarda yıkım planı düzenlenmeyecek fakat yıkım ruhsatı alınacak.

Yönetimler, yıkım planını inceleyecekler ve eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren 15 gün içinde yıkım ruhsatını düzenleyecekler.

Yanılgılı yıkıma ceza

Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedad Gürgen, yeni yönetmelikle yıkım kesimine çeki tertip verileceğini söyledi. Gürgen, “Bina yıkımı sırasında yandaki binanın zedelenmesi olaylarının üzerine bakanlığımız bu çalışmayı başlattı. Artık önüne gelen yıkım yapamayacak” dedi. Yıkımın denetimli ve planlı yapılacağını vurgulayan Gürgen, “Yıkımı yapacak müteahhit sertifikalandırılacak. Herkes kendi teknik kabiliyeti ve kapasitesine nazaran yıkım yapabilecek. Yanlışlı yıkım yapanlara da ceza kesilecek” diye konuştu.

Komşuya bildirim

Yönetmelikte belirlenen yıkım sürecine nazaran, yıkım ruhsatı alındığı tarihten itibaren 3 ay içinde yıkıma başlanacak, 3 ay içinde yıkım tamamlanacak. Yıkıma başlamadan 7 gün evvel Yönetime bildirim yapılacak. Yönetim, komşu parsellerdeki yapılara 3 gün evvelce bildirimde bulunacak.

Yıkım müteahhidi de sınıflandırıldı

Yıkım müteahhitleri de tıpkı üretim işinde olduğu üzere sınıflandırıldı. Taslağa nazaran, yıkım müteahhitlerinde yalnızca mesleksel ve teknik yeterlilikler aranacak. Teknik yeterlik olarak makine, teçhizat ve ekipman durumu ile işçi durumu pahalandırılacak. Mesleksel yeterlik olarak son beş yıl içerisinde yapmış olduğu yıkım işlerinin toplamı temel alınacak. Yıkım müteahhitleri ‘Y1, Y2 ve Y3’ olmak üzere sınıflandırılacak.

Acil yıkılacakları kapsamıyor

Taslağa nazaran, afet riski altındaki yapılar ‘acil yıkılması gereği’ nedeniyle yönetmelik kapsamında yer almayacak.

Yönetmelik, yıkımlar sırasında etrafa ziyan verilmemesi ve yıkım sonrasında ortaya çıkacak atıkların geri kazanımını da planlıyor. Bu kapsamda yıkım müteahhidine, yıkım faaliyetleri sırasında ve sonucunda ortaya çıkacak her türlü atığın kaynağında ayrılması, yine kullanımı, geri kazanımı, etraf lisanslı geri kazanım ve/veya bertaraf tesislerine gönderilerek idaresi sorumluluğunu yüklüyor. Öte yandan yönetmelikte, yıkım esnasında toz emisyonu denetimi, gürültü ve titreşim denetiminin de kuralları belirleniyor.