Doğu Karadeniz’deki Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun vilayetlerinde, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaş çay üretiminde hasat dönemi yaklaşıyor. Çay tarımında geçen yıl olduğu üzere büyük kentlerden bölgeye 100 binin üzerinde üretici ve personel gelecek. Büyük çoğunluğu İstanbul ve Ankara’dan bölgeye gelecek üreticilerin mayıs ayı başında yola çıkması bekleniyor. Sıhhat Bakanlığı’nın datalarına nazaran ‘Çok yüksek riskli iller’ ortasında yer alan Karadeniz vilayetlerine yapılacak çay göçü olay artışlarına neden olabileceği tasası oluşturdu. Uzmanlar bu tarihe kadar hadiselerin azaltılmasının kıymetli olduğu ihtarında bulunuyor.

‘VİRÜSÜ TAŞIMA İHTİMALLERİ VAR’

KTÜ Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Faruk Aydın, Karadeniz’in kıymetli ekonomik eserlerinden çay tarımında dönem öncesi ihtarlarda bulundu. Türkiye’de Covid-19 hadiselerinde ‘Çok yüksek riskli’ kategorisinde yer alan Doğu Karadeniz’e çay toplamak için gelecek personellerin virüsü taşıyabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Faruk Aydın, mayıs ayına girilmeden evvel olayları azaltmak için daha fazla uğraş harcanması gerektiğini tabir etti.

Çay toplamak üzere Covid-19 hadiselerinin yüksek seyrettiği Doğu Karadeniz’de gelecek çalışanların meşakkat yaşayabileceğine vurgu yapan Prof. Dr. Faruk Aydın, “Yaz dönemine hazırlandığımız bu günlerde çok yakın bir vakitte çay dönemi başlıyor. Çay dönemi Karadeniz için çok kıymetli bir ekonomik sektör ve bölge iktisadının temellerinden biridir. Çay döneminde da emekçiye çok fazla muhtaçlık vardır. Vilayet dışından, bölge hatta ülke dışından emekçiler çay sürgünlerini toplamak üzere gelmektedir. Bu sayı pozitifliğin devam etmesi durumunda personellerin buraya gelmesinde zahmetli oluşturacaktır. Gelse dahi bulaş mümkünlüğü olduğu için de bunların dönüşlerinde gittikleri bölgelere virüsü taşıma ihtimalleri var. O nedenle bölgenin önemli derecede kendini tekrar değerlendirmesi lazım ve bu ekonomik bir kayba neden olacağı açık olan kırmızı alanda bulunma durumundan süratlice kurtulmak için yeni değerlendirmeler yapmak lazım” dedi.

‘MAYIS’A SARKITMAMAMIZ LAZIM’

Çay tarımının etkilenmemesi için dönem öncesinde sıkı önlemler alınması ikazında bulunan Prof. Dr. Aydın, “En azından bunu mayıs ayına asla sarkıtmamamız gerekiyor. O nedenle toplumdan ve bütün bölümlerden bu bahiste takviye istiyoruz. Bu virüsün bulaşını bir biçimde durdurmamız lazım. Devletin alacağı tedbirlerin yanında burada vatandaşların da yapacağı çok şey var. O nedenle vatandaş devlet el ele bunu başarabilir” diye konuştu.

‘AYNI KUSURUN TEKRARI ÜZERE OLUR’

Geçen yıl çay döneminde Covid-19 taşıyıcısı şahısların bölgeye gelerek olayların artmasında etken olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Aydın, “Bu yıl ise risk kaynağı hem bölge içerisinde hem de dışarıda. Geçen yıl uygulanan sıhhat taramalarının bu dönem artırılarak yapılmasını gerekiyor. Tarımla uğraşan beşerler bunun için ortak karar alınmasını sağlayabilirlerse, çay tarımında çalışan personellerin taramaları yapılabilir, aşılılar, hastalığı geçirenler, testleri yapılıp sıhhat sorunu olmayanlarla çalışılırsa risk azaltılabilir. Virüsün geçen yıl dışarıdan geldiği üzere düşünüldüyse artık yerli kaynaklardan olabilecek. Sonuçta hayat ve çalışma formu elden ele temas üzere faktörlerde bulaştırıcılığa elverişli bir ortam. Virüsü taranmış ve bulaştırıcı olmayan insanların istihdam edilmesi temel tahlildir. Bunun yapılmaması durumunda geçen yıl yapılan yanılgının biraz daha değiştirilerek tekrar bölgenin kendi içinden kaynaklanan bir bulaşa sebebiyet verebiliriz ve birebir yanlışın tekrarı üzere olur. Bu da kabul edilmesi sıkıntı bir durumdur. O nedenle tarım çalışanları çalıştırılırken sıhhat durumlarının gözden geçirilmesi, gerekiyorsa testlerinin yapılması, aşı ve HES kodlarının denetimiyle mutlak denetlenerek kesimde istihdam edilmeleri gerekiyor. Aksi halde sorun geçen yıl tıpkı halde tekrarlar” dedi.

‘ÇAY ÜRETİCİLERİ HASSAS DAVRANACAK’

Çay üreticilerinin pandemi ile ilgili birinci imtihanı geçen yıl verdiğini tabir eden Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Başkanı Mustafa Mavi, “Çay üreticileri olarak pandemi süreci ile ilgili en güç süreci geçen yıl atlattık. Üreticiler Rize’ye geldi, koronavirüs testlerini oldu, izole sürecini geçirdi, çaylıkla mesken ortasında vaktini geçirerek bu hassas süreci atlattık. Bu yıl da üreticilerimize güveniyoruz, denetimli bir biçimde gelindiği vakit rastgele bir zahmet yaşanmayacaktır. Vilayet dışından bölgemize gelecek olan çay üreticileri pandemi kuralları çerçevesinde hassasiyetlerini ortaya koyacaktır. Bir sorun yaşanacağına inanmıyorum” dedi.

Çay üreticisi Ahmet Aktepe, “Üreticiler çay bölgesine gelirken HES kodlarına bakılarak girişleri sağlansın. Beşerler artık hassas. Geçen yıl sıkı tedbirler alınmıştı. Zira karşımızda tam olarak bilmediğimiz bir hastalık süreci vardı. Bu yıl artık her şeyi biliyoruz, üreticiler de yapması gerekeni biliyor. Gerekli hassasiyeti gösterilecektir, bir sorun yaşanacağını düşünmüyorum” tabirlerini kullandı.

Ali Kasap ise “Virüsün mutasyona uğradığı bir süreçte bölgenin kırmızı olduğu bir devirdeyiz. Üreticiler çayda gübre vakti geldiği için artık yavaş yavaş bölgeye gelmeye başlayacaklar. Üreticiler olarak geçen yıl hiç bilmediğimiz bir süreci bence muvaffakiyetle atlattık. Vilayet dışından gelen üreticiler daha dikkatli davranacaktır. Lakin yeniden de gerekli önlemlerin alınması ismine kurallar konulmalıdır” dedi.