Hematemez, kusmayla birlikte ağızdan kan gelmesidir. Hematemez birçok vakit üst gastroentestinal sistem yani yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağından kaynaklanan kanamalara işaret etmektedir. İnce bağırsağın daha aşağısı ve kalın bağırsaktan kaynaklı kanamalar ise daha çok dışkıda kırmızı renkli kanama ile kendini muhakkak eder. Hematemezi olan bireylerde kusmuğun rengine nazaran kanamanın evresi belirlenebilmektedir. Kahve telvesi rengi, midedeki kanın hidroklorik asidin tesiri ile sindirilmesine bağlı olan ve genelde durmuş kanamayı, koyu kırmızı kusma etkin devam eden kanamayı, parlak kırmızı renkli kusma ise çok ölçüde ve hızlı bir kanamayı işaret etmektedir. Kanlı kusma tek başına manalı olmayabilir. Çoklukla hematemezi yani kanlı kusması olan hastalarda melena da görülür. Melena, kanın bağırsaklarda sindirilmesi sonucu hastanın katran yahut kömür üzere parlak yahut bazen mat, siyah renkte ve pis kokulu dışkılamasına verilen isimdir.

Peptik ülser en kıymetli neden

Hematemez ve hasebiyle üst gastrointestinal sistem (GİS) kanamalarının en sık sebebi peptik ülser hastalığı olabilir. Peptik ülser, en sık olarak onikiparmak bağırsağının birinci kısmında sonra daha az sıklıkla da mide ve yemek borusunda görülmektedir. Nadiren bu organlardaki zedelenmeler de hematemeze sebep olabilir. Hematemeze sebep olabilen en değerli nedenlerden biri de kanserlerdir. Mide, bağırsak ve yemek borusunun kanserleri hatta kimi durumda pankreas kanserleri de hematemeze sebep olabilir. Sirozu olan hastalarda yemek borusu ve midedeki varislerin kanaması da önemli ve hayatı tehdit eden kanamaların nedenidir. Hamilelerde ve sık-yoğun alkol alan bireylerde şiddetli kusmaya bağlı yemek borusunda yırtıklar ve buna bağlı kanlı kusma olabilir. Yapılan araştırmalarda kanamaların % 80’ini resen durmakta, % 20’sinde ise kanama devam etmekte ya da tekrarlamaktadır.

Kan kusmanın nedenleri bunlar olabilir

Üst gastrointestinal ( GİS) sistemde kanama hikayesi olan hastaların % 60’ında tıpkı lezyondan tekrar kanama olduğu için, hastalara evvelki kanamalar kesinlikle sorulmalıdır. Ek olarak hastanın tıbbi geçmişi, üst GİS kanamaya yol açabilecek yahut hastanın sonraki idaresini etkileyebilecek değerli durumları belirlemek için geçmiş tıbbi hikayesi katiyen gözden geçirilmelidir.

Bir hastanın tıbbi özgeçmişinde tabipleri yönlendirecek potansiyel kanamanın nedenleri şunlar olabilir:

– Karaciğer hastalığı yahut alkol kullanımı hikayesi olan bir hastada varise bağlı kanama kelam konusu olabilir.

– Geçirilmiş aort yani ana kalp damarı ameliyatı olan hastalarda kanama olabilir.

– Böbrek hastalığı ve aort darlığı üzere hastalığı olan bireylerde, mide ve bağırsakta damar belirginleşmeleri yani anjiyoektazilere bağlı kanama oluşabilir.

– Helikobakter pylori enfeksiyonu, ağrı kesici kullanımı yahut sigara kullanma hikayesi olan bir hastada peptik ülser hastalığına bağlı kanamalar görülür.

– Sigara ve alkol kullanımı yahut H. Pylori enfeksiyonu hikayesi olan hastalarda mide-yemek borusu kanserlerine bağlı kanamalar ortaya çıkabilir.

Kanlı kusma varsa endoskopi yapılmalı

Kanlı kusma, önemli ve acil bir duruma işaret etmektedir. Bu hastaların endoskopi ile kesinlikle incelenmesi ve kanama kaynağının bulunması gerekir. Endoskopi, hem teşhis hem tedavi hem de kanamanın ileride tekrarlayıp tekrarlamayacağı konusunda fikir veren kıymetli bir süreçtir. Kanamanın kaynağının bulunması için endoskopi birçok vakit kafidir fakat bazen bu hastalara tomografi ve ultrason üzere tetkikler de yapılmaktadır. Hastaların kan sayımı, böbrek pahası üzere kan kıymetlerine de kesinlikle bakılmalı, tansiyon takibi yapılmalı ve katiyetle EKG çekilmelidir. Makûs durumdaki hastalar kesinlikle hastanede müşahede altında tutulmalıdır. Kanlı kusma ile gelen her hastaya birinci olarak kesinlikle mide asidini baskılayan ilaçlardan yüksek doz verilmelidir. Müşahede altında tutulması gereken bu hastalara bu ilaçlardan yüksek dozda 3-5 gün devam edilmelidir. Bulantısı olan ve midesi dolu hastalarda hem bulantıyı kesmek hem de midenin boşalmasına sağlayacak kimi ilaçlar verilir. Varis kanaması olan hastalara ise daha özellikli ilaçlar gerekir. Kanlı kusması olan hastaların genelde tansiyon bedelleri düşük olduğu için bu hastalara serum tedavisi de verilmelidir. Kanlı kusma önemli bir durum olduğu için bu hastalar birçok vakit hastaneye yatış yapılarak tedavi edilir.