LİDER YILMAZ Ankara – Güç ve Doğal Kaynaklar Bakan Yardımcısı Gurur Kalaycı, maden kanunu taslağında maden alanlarının rehabilitasyonunun mecburî hale geleceğini, “köstebek çukuru üzere yerler olmayacağını” belirtirken, işletmelere caydırıcı cezalar verileceğini açıkladı. Türkiye’nin 2020’de 42 ton altın üretimine ulaştığını lisana getiren Kalaycı, “Hedef 100 ton. 1 gramı yurtdışına gönderilmiyor. Merkez Bankası Türk Lirası üzerinden alıyor. Dolar basamıyoruz lakin altın basabiliyoruz. Yabancıların üretiminin yüzde 60’ı Türkiye’de kalıyor” dedi.

Taş devranına döneriz

Kalaycı, TBMM İklim Araştırma Komisyonu’nda Türkiye’nin güç bölümündeki, “arz güvenliği, yerlileştirme ve öngörülebilir piyasa” siyasetlerini anlattı.  Dünyadaki ticareti yapılan 90 madenin 70’inin Türkiye’de bulunduğunu kaydeden Kalaycı, maden çeşitliliği açısından Türkiye’nin dünyada 7., ölçü bazında 21. ve paha bazında ise 31. sırada olduğunu söyledi.

TOGG ve cep telefonu

Türkiye’nin ulusal arabası TOGG’da kullanılan 30 maden çeşidini tek tek sıralayan Kalaycı, TOGG’da 908 kilo demir – çelik, 41 kilo alüminyum, 23 kg. karbon, 18 kilo bakır, 18 kilo cam, 11 kilo kurşun, 10 kilo çinko, 8 kilo manganez, 7 kilo krom, 4 kilo nikel, 2 kilo magnezyum, 1 kilo sülfat, 1 kilodan az olmak kaydıyla 18 başka madenin daha bulunduğunu bildirdi. Cep telefonlarındaki madenleri de açıklayan Kalaycı, 100 gram yükündeki bir akıllı cep telefonlarında muhakkak oranlarda altın, gümüş ve paladyum üzere bedelli madenler kullanıldığını aktardı.

Binde 1’inde çıkarılıyor

“Madencilik yapılmasın, etrafa ziyan veriyor” algısı oluşturulmaya çalışıldığını lakin bunun haksızlık olduğunu belirten Kalaycı, “Türkiye’nin yüzölçümü 780 bin kilometrekare, maden çıkarılan alanlar 825 kilometrekare yani binde 1’i maden üretimi için kullanılıyor. Kanada, Avustralya üzere ülkelerde bu oranlar çok daha yüksek” dedi.

“Madenlerin etrafa elbette tesiri var” diyen Kalaycı, lakin kanunlarla önemli önlemlerin geliştirildiğini söyledi. Kontrollerin sıkılığına işaret eden Kalaycı, “Enerji Bakanlığı olarak 2019’da 8 bin 602 madeni denetlemişiz. 2018’de sayı yeniden 8 binlerde. 2020’de pandemi hasebiyle 5 bin 553’te kalmış” bilgisini verdi.

Kalp ameliyatı örneği

Kalaycı, “madenciliik için ormanlar kesiliyor” tezine karşılık da, “Ormanlık alanlarının on binde 3’ü altın üretimi için kullanılıyor. Çok tartışıldığı için altın oranını aldık, on binde 3. Başkaları de farklı değil” dedi. Maden çıkarırken tabiatın olumsuz etkilendiğini ‘kalp ameliyatı’ örneği ile açıklayan Kalaycı, “Madenleri ameliyata benzetiyorum. Madeni çıkarırken yer kabuğuna ziyan veriyorsunuz. Madeni çıkarıp süreçleri tamamladıktan sonra o alanların rehabilite edilmesi lazım” dedi. Türkiye’de rehabilite edilmemiş, ‘köstebek çukuru’ üzere duran pek çok maden alanı bulunduğunu kaydeden Kalaycı, “2021 sonbaharında yeni maden kanunu Meclis’e gelecek. Kanunla maden alanlarının rehabilitasyonu zarurî hâle geliyor. Cezalar caydırıcı olmadığı için rehabilitasyon ihmal ediliyor. Yeni maddede ceza caydırıcı olacak” diye konuştu.

‘ÜRETİLEN ALTININ 1 gramI YURTDIŞINA GÖNDERİLMİYOR’

Kalaycı, Türkiye’de altın madenciliğine ait dataları açıklarken şunları söyledi:

“2000’de hiç altın üretimi yok. 2001’de 1.4 ton üretimle başladık. 2020’yi 42 ton altın üreterek geçirdik. Maksat 100 ton. Bilinen rezerv 1500 ton, potansiyel rezerv 6 bin 500 ton altın. Geçen yıl ürettiğimiz altının iktisada katkısı 2.4 milyar dolar. Türkiye’de üretilen altının 1 gramı yurt dışına gönderilmiyor, Merkez Bankası, Londra Altın Borsası’nda oluşan fiyat üzerinden satın alıyor, ödemesini de Türk Lirası olarak yapıyor. Yani dolar basamıyoruz lakin altın basabiliyoruz. Türk Lirası olarak. Merkez Bankası yetkilileriyle de konuştuk, Türkiye’de altın üretimini yüzde 53 oranında yabancılar, yüzde 47 oranında yerliler yapıyor. Önümüzdeki yıllarda da yerlilerin hissesi süratle artacak. Yabancılar da Merkez Bankası’ndan aldıkları Türk Lirası’nın azamî lakin yüzde 40’ını dövize çeviriyorlar, yüzde 60’ı yeniden ülkemizde kalıyor.”