Iğdır’ın küçük bir köyünde doğup 13 yaşında birinci sefer okulla tanışan Dr. Mutlay Sayan, burslu kazandığı Vermont Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden birincilikle mezun olarak büyük bir azmin örneği oldu. Hırsla başladığı eğitim hayatına büyük muvaffakiyetler sığdıran ve geçtiğimiz günlerde ‘Harika Çocuk’ seçilen Dr. Sayan’ın gayesi Nobel Tıp Ödülü’nü almak. Dr. Sayan öyküsünü ve maksatlarını Milliyet’e anlattı.

33 yıl evvel Iğdır’da fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Mutlay Sayan, 11 yaşlarında babasının hastalığı nedeniyle ailesiyle birlikte İstanbul’a geldi. Geçinmek için annesi ve kız kardeşleriyle birlikte Bağcılar’da bir dokuma atölyesinde çalışmaya başladı. O vakte kadar bilmediği, görmediği bir dünyanın içinde var olma savaşı verdi. Çalıştığı atölyenin karşısındaki ilkokul ise onun hayallerini süsleyen bir yer oldu.

‘Yoksul aileden geliyorum’

Çalıştığı atölyede bir öğle yemeği molasında bütün cüretini toplayarak gittiği okula kendisini lakin üç ay sonra kabul ettirebildi. Dr. Sayan, “O dokumacılık atölyesinin karşısındaki okulda ilkokul öğretmenin Semra Ünal bana öbür bir hayatın mümkün olduğu gösterdi. Hayatımı değiştiren isim oldu. Ailesiyle birlikte beni daima destekledi daima yüreklendirdi. Benim bugün ki ben olmama sebep oldu. Beni o hayattan kurtaran isim oldu” dedi.

Eğitimini büyük muvaffakiyetle sürdüren, Tunceli’de gittiği liseyi birincilikte bitiren Dr. Sayan’ın hayatı, katıldığı bir matematik yarışında aldığı birincilikle büsbütün değişti. ABD’de Vermont Üniversitesi’nden yüzde yüz burs almayı başaran Dr. Sayan evvel kimya eğitimi aldı sonra ise Vermont Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden de yüzde 100 burs alarak okumaya hak kazandı. Okulu da birincilikle bitirdi. Harvard Üniversitesi’nde çalışmalara katıldı artık ise New Jersey Rutgers Kanser Enstitüsü’nde Radyasyon Onkolojisi Baş Asistanı olarak çalışmalarını sürdürüyor. Onu kanser üzerine çalışmaya iten ise babasını kanser nedeniyle kaybetmesi oldu.  

Bu kadar çok çalışmasının ve bu kadar başarılı olmasının nedenini ise Dr. Sayan şöyle anlattı:

“Niye bu kadar çok çalışıyorum zira fakir bir aileden geliyorum. Ve şayet çalışmazsam dokumaya geri dönerim korkusu daima içimde kaldı. O yüzden çok çalışıyorum. ABD’ye gittiğimde korktuğum, vazgeçtiğim vakitler oldu, önüme bir sürü pürüz çıktı. Orada olmak, okumak hiç bilmediğim bir yerde tutunmaya çalışmak zordu. Ailemden çok uzaktaydım. Uçak parası olmadığı için üç yıl Türkiye’ye gelip annemi göremedim, çok üzüldüm lakin hiç vazgeçmedim. Bunlar çok güç şeylerdi lakin bana mahzur olmaması gerekiyordu. Daima ileri gitmek, manileri aşmak için çok çalıştım, hala da çalışıyorum. Geriye dönüp o küçük çocuğa ‘çok çalış hayat sürprizlerle dolu, sen çalışmaya devam et’ derdim. Maksadım Nobel mükafatı almak. Bunu çok istiyorum ve umarım alıp Prof. Dr. Aziz Sancar üzere ülkemi onurlandırırım.”

Hayattaki en büyük destekçisinin annesi olduğunu anlatan Dr. Sayan, “Annem bana daima inandı daima destekledi. Ne vakit onu arasam daima bana telefonda moral verdi, makûs günlerde daima yanımda oldu. O olmasa ben bunların hiçbirini yapamazdım” derken gençlere “Kendinize bir amaç belirleyin ve o amaca kilitlenin. Hiçbir mahzur tanımayın ve o amaç için çalışmaya devam edin. Düşebilirsiniz lakin kalmak zorundasınız. Lütfen çalışmaya devam edin” tavsiyelerinde bulundu.

Sayan’ın çocuk yaşta çalışmaya başladığı dokumacılık atölyesinden bir kare.

Vehbi Koç’un uçak bileti ona kısmet oldu

Dr. Sayan’ın en büyük destekçilerinden biri de Türkiye’de Vitrektomi ameliyatlarının öncü isimlerinden biri olan Prof. Dr. Murat Öncel oldu. Dr. Sayan’ın ABD’ye gidişinde ve eğitiminde maddi ve manevi takviye veren Prof. Dr. Öncel şunların anlattı:

“Sayın Vehbi Koç, beni 1980 yılında Türkiye’de vitrektomi ameliyatlarında ihtisas yapmam için ABD’ye gönderdi ve uçak biletimi bile kendisi aldı. Ben daha sonra döndüğümde bunu ödemek istediğimde bana ‘sen de birisini gönderirsin’ dedi. Yıllar sonra karşıma Mutlay çıktı. Mutlay çok zeki, saygılı bir çocuktu. Benim kızlarımın işlettiği buz pateni pistinde çalışıyordu. Burs kazanmış, ABD’ye gidecek lakin uçak parası yoktu. Ben ona dayanak oldum, uçak biletini aldım ve bu çocuk büyük bir muvaffakiyete imza attı. Muazzam başarılı. Bütün bunlara sebep olan aslında Vehbi Bey’di.”