Türkiye ihracatı pandemi şartlarına karşın kendi rekorlarını kırıyor. Son olarak ekimde yapılan 17 milyar 333 milyon dolarlık ihracat, hem bu yılın en yüksek aylık ihracat sayısı, hem de Cumhuriyet tarihinin aylık ihracat rekoru oldu. Gelişen ihracatya lojistik gereksinimi da artıyor. İhracatçılar bilhassa kara yolunda birtakım periyotlarda yaşanan yoğunluklarla, kota kasvetleriyle karşı karşıya kalabiliyor. Üstelik taşımanın daha ucuza getirilmesi, etraf dostu olması için tüm dünyada kara yolu lojistiğinin hissesinin azaltılması gündemde. Türkiye de bu kapsamda ticarette bilhassa demir yolundan daha iyi faydalanmak istiyor. Toplam ihracat lojistiğinden yüzde 1’den az hisse alan demir yolu nakliyatının, başta Avrupa Birliği üzere yakın ülkeler olmak üzere süratli ve ucuz ulaşım için daha güçlü hale getirilmesi hedefleniyor.

1 milyar dolar

Bu yıl demir yolu ile yapılan ihracat, geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 32.6 artışla 1 milyar dolara dayandı. Yılın birinci 10 ayında demir yolu ile en çok ihracatı hazır giyim ve konfeksiyon dalı yaptı. Akabinde elektrik ve elektronik, otomotiv, kimyevi hususlar, çelik ve demir ile demir dışı bölümleri geliyor. Birebir periyotta bu yol ile en çok ihracat sırasıyla Almanya, İspanya, İran Hollanda, Birleşik Krallık ve Avusturya’ya yapıldı.

Karadan ilişki

Demir yolu ile ihracat, tıpkı vakitte Avrupa’nın Yeşil Mutabakat ve Sıfır Emisyon maksadı üzere, Türkiye’nin ‘önüne koyduğu ticari bariyerlere’ takılmadan ihracat yapabilmesi noktasında da büyük bir kolaylık olarak gösteriliyor.

Evvelki gün Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Genişletilmiş Liderler Kurulu’nda konuşan TİM Lideri İsmail Gülle, bilhassa Avrupa’ya ulaşımda daha süratli, daha ucuz taşıma yapabilmenin temelinde demir yolu ulaşımı olduğuna dikkat çekmişti. Gülle ayrıyeten, Avrupa’ya açılan gümrük kapıları üzerinden karayoluyla ihracat yapan firmaların demir yolu ve denizyoluyla eserlerini ihraç edebileceği altyapının güçlendirilmesi konusuna vurgu yapmıştı. Demir yolu ile nakliyatın artışa geçtiğini anlatan Gülle, “Marmaray Projesi ve Bakü-Tiflis-Kars milletlerarası demir yolu çizgisi bize stratejik avantaj sağlıyor. Yeni İpek Yolu, kazan-kazan prensibine dayalı olarak, Avrasya ülkelerinin bütünü için kapsayıcı bir kalkınmanın ve ticaretin önünü açacaktır” dedi.

 ‘Karayoluna bağlılığı azaltmamız gerekiyor’

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Gültepe, ucuz ve tabiat dostu bir lojistik olarak demir yolu nakliyatının Türkiye’nin ihracat seferberliğinde gelecek yıllarda değerli bir yer alması gerekliliğine vurgu yaptı. Gültepe, “Özellikle yakın etrafımıza yani Avrupa’ya olan nakliyecilikte demir yolunun hissesinin artmasını sağlamalıyız. Bu, hem ilerisi için kara yollarındaki yoğunluk ve kota sorunlarını aşar, hem de etrafa daha az ziyan verirken, karbon ayak izini sonlandıracak bir tahlili oluşturur. Başka taraftan da Ro-Ro seferlerinin de öne çıkması lazım” dedi.

‘Aktarım merkezi gereksinimi çözülmeli’

Hırdavat Endüstrici ve İş Adamları Derneği (HISİAD) Lideri Çetin Tecdelioğlu, hırdavat dalının demir yolu ile ihracat yapamadığını kaydederken, “Hırdavat kesiminin tüm ihracat yaptığı noktalara tren gitmemektedir. Bu sebeple demir yolları kullanılarak ihracat için ilgili transfer merkezleri ve ihracat yapılacak eserlerin vagonlara ulaştırılacağı merkezler oluşturulmalıdır” yorumunu yaptı.

‘Asya’daki ülkelerde pazar hissemiz daha da artar’

Konut ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Lideri Burak Başkan, demir yolunun kara yoluna alternatif olabileceğini anlatırken, “Ancak maliyetlerin daha düşük olmasına rağmen şimdi düzenlemelerin oturmaması ihracatçıları bu alternatiften uzaklaştırıyor. Bilhassa kara navlununun yüksek olduğu Kazakistan ve Asya Ülkelerine ihracatımız için demir yolu nakliyatının hissesinin artabilir” dedi.

Raylar limanlara bağlanıyor

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’ndan edinilen bilgilere nazaran, 2003 yılında 10.959 kilometre olan demir yolu uzunluğu 1.213 kilometresi YHT sınırı olmak üzere 12 bin 803 kilometreye çıktı. Çift sınırların oranı ise yüzde 5’ten yüzde 13’e yükseldi. Yeni YHT çizgilerinin bir kısmında üretim çalışmaları devam ederken; yeni süratli tren projelerinde de proje hazırlama çalışmaları sürüyor. Böylelikle toplam 13.827 kilometrelik demir yolu çizgisinde imal, ihale ve etüt-proje çalışmaları devam ediyor.

Yüklerin daha süratli ve ekonomik olarak taşınması emeliyle limanlara da demir yolu ilişkileri yapılıyor. Bu kapsamda hala 13 liman ve 4 iskeleye olmak üzere toplam 89 kilometre demir yolu kontağı bulunuyor.