İnsan Kaynakları Meslek Derneği, afet ve acil durum aksiyon planı hazırlama rehberini iş dünyasıyla paylaştı:

Günümüzde yaşanan afetler, işgücü piyasalarını, farklı hallerde ama derinden etkilemeye başladı. Afetler, beşere verdiği fizikî ve ruhsal ziyanların yanı sıra oluşturduğu büyük maddi hasarlarla işletmeleri önemli biçimde sekteye uğratıyor. Bu nedenle afet tehdidi gerçekleşmeden bir plan oluşturmak büyük kıymet taşıyor. 

Bir acil durumla başa çıkmak için en güzel vaktin, o afet gerçekleşmeden evvelki vakit olduğunu, afet ve acil durum aksiyon planının iş yerinde meydana gelebilecek acil durumlarla nasıl başa çıkılacağının bilinmesini sağladığını belirten İnsan Kaynakları Meslek Derneği (İKMD), “Bir afet ve acil durum hareket planı yazıldıktan sonra uygulanmalı ve gerekirse geri bildirimlere, gelişmelere nazaran değiştirilmelidir. Tatbikatlar, acil durum hazırlığının değerli bir bileşenidir. İş dünyasına yönelik hazırladığımız 20 unsurluk afet ve acil durum aksiyon planı hazırlama rehberi iş dünyasına yol gösterecektir” açıklamasında bulundu. 

“Güçlü Dayanışma, Mesleksel Gelişim” mottosu ile faaliyetlerini yürüten İKMD, acil durum idaresi ve afet planlamasının sırf risk idaresi ve güvenlik ünitelerinin bir sorumluluğu olmadığının, tıpkı vakitte şirketlerin üst seviye idarelerini, insan kaynakları idaresini, işçi ve iş gücü planlamasını, eğitim ve yine yapılanma bahislerini da kapsaması gerektiğine dikkat çekti.

“İşletmenizin karşı karşıya olduğu riskleri belirleyin ve değerlendirin.” 

İnsan Kaynakları Meslek Derneği Kurucu Lideri, MAN Türkiye A.Ş. İnsan Kaynakları Yöneticisi Mustafa İskifoğlu, “Afet ve acil durum aksiyon planı, işletmelerin afetler sırasında izlemesi gereken bir dizi yönergedir. Yeterli hazırlanmış bir plan, işletmelerin acil bir durumda alacağı tedbirlerin ayrıntılarını belirlemekle kalmaz, birebir vakitte mümkünse felaketi önlemelerine, daha az hasarla süreci yönetmelerine ve afet sonrası olağan operasyonlarına süratlice dönmelerine yardımcı olur. Bu gayeyle İnsan Kaynakları Meslek Derneği olarak Biruni Üniversitesi Mülkiyet Muhafaza ve Güvenlik Kısım Lideri Emre Aydın’ın danışmanlığında afet ve acil durum aksiyon plan hazırlama rehberini oluşturma ve iş dünyasıyla paylaşma kararı aldık” dedi. 

“Pratik, uygulanabilir, herkes tarafından anlaşılır planlara muhtaçlığımız var.”

İnsan Kaynakları Meslek Derneği İcra Heyeti Üyesi, Stratejik İdare Danışmanı Canan Duman ise, “Firmalar, bulundukları pozisyondaki zelzele, sel, yangın üzere mümkün tabiat kaynaklı ve hizmet verdikleri kesimde mümkün insan kaynaklı savaş, terör, siber taarruz üzere afet risklerini kabul etmelidir. Acil durum ve afetler, yalnızca meydana geldikten sonra müdahale gerektiren durumlar değildir. Afet ve acil durum öncesi risk idaresi ne kadar güzel yapılırsa, kriz anında başa çıkabilmek o derece kolay olur. İşletmeler karşı karşıya oldukları riskleri belirlemeli ve değerlendirmelidir. ‘İşletmem hangi risklerle karşı karşıya? En zayıf ve savunmasız taraflarım neler? Hazırlanmak için ne yapabilirim? Bu risklerin tesirini nasıl azaltabilirim?’ üzere sorulara karşılık aramalı ve aksiyona geçmelidir. Ne yazık ki birçok işletme, afetlere uygun halde hazırlanmama kusuruna düşer ve maliyetli sonuçlara katlanmak zorunda kalır” açıklamasında bulundu. 

İKMD, iş dünyasına yönelik hazırladığı “Afet ve acil durum hareket planı hazırlama rehberi”nin 20 unsurluk içeriğini şu biçimde sıraladı. 

İnsan Kaynakları Meslek Derneği Afet ve Acil Durum Aksiyon Planı Hazırlama Rehberi:

1. Firmalar bulundukları pozisyonda muhtemel tabiat kaynaklı (deprem, sel, yangın vb.) ve hizmet verdikleri dalda mümkün insan kaynaklı (savaş, terör, siber akın vb.) afet risklerini öngörmeli ve aksiyon planlarını kelam konusu risklere nazaran hazırlamalıdır.

2. Afet ve acil durumlar, yalnızca meydana geldikten sonra müdahale gerektiren durumlar değildir. Bu yüzden tüm firmalar, afet öncesi, sırası ve sonrasını kapsayan bütünleşik afet idare sistemini uygulamalıdır. 

3. Faaliyet gösterilen binalar, firmanın en değerli kalesidir. Firmalar binalarına güvenmek zorundadır. Firmalar binalarının yapısal tehlikelerinin (binanın temeli, kolonları, kirişleri vb.) farkında olmalıdır. Bu tehlikeleri ortadan kaldırmak için binalarının yapısal güçlendirmelerini gerçekleştirmeli; gerekirse binanın tekrar inşasını düşünmelidirler.

4. Firmalar, faaliyet gösterdikleri fizikî alanda, hizmet verdikleri iş koluna tehdit oluşturabilecek yapısal olmayan tehlikeleri (dolaplar, dekoratif gereçler, iş makineleri, sabit tesisatlar, ağır eşyalar vb.) belirlemeli ve sabitleme, sistemli denetim sağlama üzere yollarla tehlikeyi ortadan kaldırmalıdır.

5. Firmalar, mümkün yangınların önlenmesi için 26735 sayılı Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’e uygun tedbirleri almalıdır.

6. Tüm firmalar bütün zehirli, yanıcı ve tehlikeli unsurların SİYA (sınırla, izole et, yok et, ayır) kuralına bağlı olarak kapalı, güçlü kutular içinde koruma edilmesini sağlamalıdır.

7. Firmalar Doğal Afet Sigortalarını (DASK) yaptırmalı; ayrıyeten sigorta firmaları ile yaptıkları mutabakatların içeriğine, firmanın bulunduğu coğrafyayı ve hizmet verdiği bölümü tehdit eden her türlü afet ve acil durum teminatlarını ekletmelidir.

8. Firmalar işçileri ortasından, faaliyet gösterdikleri iş kolunun tehlike sınıfına nazaran; 28681 sayılı İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin 11. hususunda yer alan söndürme takımı, kurtarma takımı, müdafaa grubu ve birinci yardım grubu oluşturmalı; bu takım üyeleri tertipli eğitimler ile afet ve acil duruma hazır hale getirilmeli ve takımların vazife tarifleri evvelden yapılmalıdır.

9. Firmaya ilişkin kıymetli evraklar kesinlikle öteki bir fiziki alanda yedeklenmelidir.

10. Firmada çalışan tüm çalışanın temel afet şuuru eğitimi alması sağlanmalıdır.

11. Firmalar gerçekleşebilecek afet ve acil durumların iş akışına ne derece tesir edeceği konusunda araştırmalar yapmalı; kısa, orta ve uzun vadede iş sürekliliğinin sağlanması için mümkün etkiyi azaltmak istikametinde potansiyel tehlikelerin azaltılması üzere aksiyonlarda bulunmalıdır.

12. Isıtma, havalandırma ve elektrik üzere sistemlerin tertipli denetimleri yapılmalı ve afet anında nasıl kapatılacağı ilgili çalışana öğretilmelidir. 

13. Afet sonrası çalışanların meskenlerine gidememe durumları düşünülerek, alternatif ulaşım imkanları ile ilgili gerekli önlemler alınmalıdır.

14. Firmalar bulundukları fiziki alanda her oda, atölye, üretim alanı, ofis, depo üzere kısımlar için en inançlı ve en riskli alanları belirlemelidir. Kelam konusu alanlar kat krokileri üzerinde belirlenmeli ve uygun tahliye yollarını da gösterir krokiler tüm çalışanın görebileceği alanlara yerleştirilmelidir.

15. Firmalar tüm çalışanları için afet ve acil durum anında davranış prosedürleri geliştirmelidir. Kelam konusu prosedürler tertipli aralıklarla tüm firmanın iştirakinin sağlandığı afet ve acil durum tatbikatları ile desteklenmelidir. Muhafaza, kurtarma, söndürme ve birinci yardım takımlarının bilgi ve hünerleri geliştirilerek en az 6 ayda bir tatbikatlar gerçekleştirilmelidir. Gerçekleştirilen afet ve acil durum tatbikatları değerlendirilmeli; gerekirse tüm işçiye tekrar eğitim verilmelidir.

16. İşe yeni başlayan tüm çalışana oryantasyon eğitimi içerisinde afet ve acil durum hareket planları konusunda da eğitim verilmelidir.

17. Firmalar, afet ve acil durum anında oluşabilecek muhtemel haberleşme kesintilerini düşünerek, uydu telefonu ya da internet tabanlı haberleşme üzere ek önlemler almalıdır. 

18. Tüm firmalar inançlı toplanma alanlarını belirlemeli, kelam konusu toplanma alanlarına acil durum konteynerleri kurulmalı, içerisine temel arama kurtarma materyalleri ve kollayıcı ekipmanlar (kazma, kürek, baret vb.), konserve besin üzere dayanımı yüksek besinler, su ve birinci yardım materyali stoklanmalıdır. Ayrıyeten firmalar işçi sayısını göz önünde bulundurarak, makul sayıda acil durum çantasını kullanıma hazır halde bulundurmalıdır.

19. Her firma, 6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu’nun 6. Unsurunda belirtildiği üzere iş yerinde tehlike sınıfına ve çalışan sayısına nazaran iş güvenliği uzmanı istihdam etmelidir. Kanuna ek olarak her iş yeri bünyesinde bir afet idare uzmanı da istihdam edilmelidir.

20. Firmalar, hazırladıkları afet ve acil durum aksiyon planlarının tüm işçi tarafından eğitim ve uygulamalar vasıtasıyla bilinmesini ve bu planların aktifliğinin arttırılarak sürdürebilir olmasını sağlamalıdır.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı