Sinem Çelebioğlu – Ufak bir detay üzere görünse de yemek yeme kavramı, ihtimamla konseyi sofralar, farklı reçeteler ve yalnızca gözümüzü değil karnımızı da doyuran yiyecekler konuk olur edebi metinlere. Kahramanları daha yakından tanımakla kalmayıp, aynı  tarifleri  yapıp hislerinin yanı sıra yemek kültürlerine de ortak oluruz. İşte damağımızda kalan  tatlardan  birkaçı…

Yemeklere övgü

Bir yemek destanı  okuduğumuzda, acıkmamak mümkün mü? Halk edebiyatının en lezzetli satırlarıdır zira onlar. 14. yüzyıldan itibaren yiyecekler üzerine söylenmiş, Kaygusuz Abdal’ın lisanından dinlediğimiz sımatiyeler  ve  âşıkların söylediği destanların içinde yok yoktur. Meyveler, tatlılar, salatalar, ekmekler, börekler, çörekler, çorbalar, turşular, pilavlar, içecekler ve çok daha fazlasına övgüler yağdırılır. Her sözü iştah açar, hem de mutfak kültürümüz hakkında önemli birer kaynak niteliği taşır.

Neden yemek yeriz?

Şayet bir “Monte Kristo Kontu” hayranıysanız, Alexandre Dumas’nın ne derece iştahlı olduğunu da biliyorsunuzdur. Hatta vefatının akabinde yayınlanan “Mutfak Sözlüğüm” isimli geniş hacimli yapıtını de duymuşsunuzdur. Muharririn devrine tat katan yemek tanımlarından, davetlerde kullanılan mönülere; pişirme tekniklerinden gurme kavramına dek birçok bilgi içeren kitap, neden yemek yediğimizi de sorgulamayı ihmal etmiyor.

Bir anı bir tat

İç içe geçen kıssaları seviyor ve bayan dayanışmasının en çarpıcı örneklerinden birini okumak istiyorsanız,  Fannie Flagg ’in 1987’de yayınlanan  “Kızarmış Yeşil Domatesle”r isimli yapıtı, biçilmiş kaftan. Yıllar uzunluğu kendini  ailesi ne adayan ve mutsuz bir evliliği olan  Evelyn , huzurevinde yaşayan kayınvalidesini  gittiği bir  ziyarette, tesadüfen  Ninny  ile  tanışır  ve hayatı değişir. “Genç olmak için fazla yaşlıyım, yaşlı olmak için fazla genç” cümlesiyle hislerini açtığı seksen altı yaşındaki Ninny, onu geçmişe götürür ve kasabadaki  Whistle Stop  isimli kafede yaşananlara ortak eder. Bu bölgede ünlü kızarmış yeşil domatesler, o denli bir yer eder ki Evelyn’ın zihninde, bir tatla bütünleşen anıların, onun hayatını nasıl etkilediğini izleriz. Ve büyük ihtimalle en azından bir sefer bu tanımı deneriz.

Tarihî lezzetler

19. yüzyıl İstanbul’unu gezmeye ne dersiniz? Hem de üslubu, mizahi anlayışı ve müşahede gücüyle gönülleri fetheden Ahmet Rasim’in özgün kalemiyle… “Şehir Mektupları”nın sayfaları ortasında dolaşırken, İstanbul’un bakkallarından balıkçılarına, lokantalarından manavlarına ve daha pek çok sokak, semt, mahallesine uğrarız. Böylelikle tavukgöğsünden uskumru dolmasına, kadınbudundan sütlaca, gözlemeden ekmek kadayıfına kadar saymakla bitiremeyeceğimiz lezzetlerle karşılaşır, büyük bir keyifle İstanbul çeşidini tamamlarız. Yüzümüzde bir tebessüm, midemizde tatlı bir gurultuyla…

Ruh hali yansır yemeklere

Aşkın bir reçetesi var mı? Pekala ya yemeklerle bir ilgisi?  Laura Esquivel ’in  çok ses getiren “Acı Çikolata”sı, yemekler aracılığıyla aşkın nasıl merkeze konduğunu ve ilan edildiğini masalsı bir lisanla anlatıyor. Meksika İhtilali sırasında De la Garza ailesinin en küçük kızı Tita’nın geleneklere nazaran evlenmesi yasak. Ancak o, meczuplar üzere Pedro’ya  âşık. Güçlü duruşuyla dikkat çeken Tita,  bol baharatlı yemeklerin buram buram koktuğu mutfağın kapılarını açıyor ve yiyeceklerin de bir irtibat aracı olduğunun altını çizerken okurları mis üzere bir seyahate çıkarıyor. İçinde yemek tanımları, aşk hikayeleri ve kocakarı ilaçları bulunan roman olarak tanıtılan “Acı Çikolata”, büyülü gerçekçiliğin kullanıldığı en çarpıcı örneklerden.

Bir tutam sihir

Yemek yapmak bir sanat elbet. Yetenek de olmazsa olmazı… Bir tutam da sihir katarsak, tadından yenmez. O halde genç, yetişkin herkesin sevdiği Harry Potter’ın dünyasına gitmek ve maceralarına eşlik ettiğimiz kahramanların yediklerini, içtiklerini, beğenilen yiyeceklerini kendi mutfağımızda yapmamızın tam zamanı! Geçtiğimiz aylarda yayınlanan “Gayriresmi Harry Potter Yemek Kitabı”,  yüz elliden fazla tanım içeriyor ve her birini, Harry Potter serisinin hangi kısmında bulabileceğiniz konusunda da rehberlik ediyor. Tüm seriyi okurken canımızın çektiği başlangıçlar, atıştırmalıklar, tatlılar ve çok daha fazlasını denemek için kaçırılmaz bir yemek kitabı!