Seray Şahinler – İstanbul’un uzun yıllar üzerinde konuştuğu, tartıştığı, merak ettiği “Galataport” yüzünü gösterdi. Karaköy Rıhtımı ile Mimar Sinan Üniversitesi Fındıklı Kampüsü’ne ilişkin bina ortasındaki 1.2 kilometrelik kıyı şeridine Doğuş Kümesi ve Bilgili Holding iştirakiyle 2014 yılından bu yana yürütülen “Galataport İstanbul” projesinde sona gelinmek üzere. Asıl hedefi kruvaziyer terminali olan Galataport, bu fonksiyonunun yanı sıra otel, restoran, alışveriş dükkânları üzere alanlara mesken sahipliği yapacak. Bizi buraya yönelten ise sanat durakları. Galataport’un sanat projelerini merak ettik ve yeni açılan alanlara birinci sefer girdik.

Konserler Postane’de

Galataport İstanbul, açık alanlardan oluşan mahalle modeliyle kurgulanmış. Ana cadde üzerinden girdiğiniz vakit yolcu terminali, alışveriş ve yeme içme yerlerinden geçerek kıyı şeridine çıkıyorsunuz.

Galataport yerleşkesi üzerinde üç sanat rotası var: Paket Postanesi, Saat Kulesi ve İstanbul Çağdaş. Karaköy tarafında kalan Paket Postanesi tamamlanmak üzere olan birinci yerlerden. Tarihi binanın bilhassa konserlere mesken sahipliği yapması planlanıyor. 1 Ekim’de başlayacak Akbank Caz Festivali’ndeki birinci konser de burada verilecek. İş Geliştirme ve Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Bali şu bilgileri paylaşıyor: “Ara sokakların tamamı bizim mahallemiz. Hepsini kullanabiliriz. Paket Postanesi’nin içi çok etkileyici. Akbank Caz Şenliği orada olacak. Büyük bir heyecanla onu bekliyoruz. Çok özel bir çatı kubbesi var ve altında konser izlemek öbür oluyor. Akustiği de çok iyi. Paket Postanesi’ni ağır olarak kullanacağız. Eski İtalyan sineması tadında ve Karaköy’le organik bağı olan bir yer. Rıhtım Meydanı’mızda ise daha tanınan kültür odaklı, insanları içine alan üslupta kültür aktiflikleri düşünüyoruz. Mesela ‘happy caz’ konserlerimiz olacak.”

İstanbul Çağdaş genişledi

Sahip olduğu kültürel geçmişle İstanbul’un en değerli noktalarından biri olan Karaköy-Tophane bölgesine inşa ediliyor Galataport. Burası kentin en keyifli lokasyonlarından. Pekala Galataport kentin sanat hayatına ne katacak? Galataport denince akla birinci gelen yerlerden biri Türkiye’nin birinci çağdaş sanat müzesi İstanbul Çağdaş. İnşaat sürecinin başlamasının akabinde 2018’de Beyoğlu’ndaki eski Union Française’e taşınan İstanbul Modern’in İtalyan mimar Renzo Piano’ya emanet edilen binası tamamlanmak üzere. Açılış tarihi ise şimdi muhakkak değil. Yeni müze binasının alan kapasitesi iki katına çıkarılmış. Yanı başındaki Fotoğraf Heykel Müzesi’nin de açılmasıyla birlikte heyecan doruğa çıkacak.

Saat Kulesi’nin sürprizi

İstanbul Modern’in takipçileri bilir, eski müze binasından çıkıp otoparka indiğinizde sizi bir saat kulesi karşılar. İnşaat sürerken bu kule de onarıma alınmış. 1848 yılında Abdülmecid tarafından yaptırılan kule yerinden kaldırılarak büyük bir onarımdan geçmiş. Değişik olan ise kulenin 1.5 metresinin toprağa gömülü olduğu ve ekstra bir katı daha olduğu tespit edilmiş. 1.2 cm denize hakikat yatık hale gelen kule düzeltilerek eski haline getirilmiş. Kulenin zirvesindeki saat ise yelkovanları tarihe döndüren Recep Gürgen tarafından tamir edildi. Saatin olduğu yer 14 bin metrekarelik Tophane Parkı’nı, şu sıralar onarımda olan Tophane Kasrı’nı ve Nusretiye Camii’ni içine alan bir meydan olacak. Galataport açıldıktan sonra burada büyük çaplı konserler düzenlenecek. Alanın sahne sanatlarına da mesken sahipliği yapması planlanıyor. Bilhassa tiyatro gösterimleri için Galataport’un açık alanları kullanılacak. Yapı içinde bodrum katta yer alan bir yerin ise tiyatro sahnesine dönüştürülmesi gündemde.

Azınlıklara yönelik projeler

Galataport pazarlama takımının aktardığına nazaran kültür sanat planlaması yapılırken farklı kültürlerle görüşmelerde bulunulmuş. Kültür ataşelikleriyle irtibata geçilmiş, Avrupa Birliği’ne bağlı ülkelerin Türkiye’deki kültür merkezleriyle diyalog geliştirilmiş. Bali, “Burada bin yıllık geçmişinden gelen çok kültürlülük ve çok dillilik var. Bin sene evvel Cenevizlilerle başlamış, Ermeni, Rum, Yahudi ve Levantenler’le devam etmiş. Çok güçlü bir bölge. Biz Galataport’un kültür sanat tarafında bu zenginliği ön plana çıkarmak istedik. Her şeyi biz yapmayalım, birlikte yapalım dedik. Türkiye’deki azınlıklara yönelik projelerimiz olacak. Çin yılbaşında da, Ramazan Bayramı’nda da bir şeyler olsun istiyoruz. Herkesi kapsayıcı, kucaklayıcı, empati kuran, herkesin kendini ilişkin hissettiği bir mahalle kurguluyoruz.

Galerilerle dayanışma

2010 başından itibaren Karaköy’de başlayan hareketlilik açılan yeni galerilerle birlikte boyut kazandı. Karaköy-Tophane çizgisinde pek çok galeri yer alıyor. Mehmet Bali etraf galeriler ve inisiyatiflerle de görüştüklerini söylüyor: “Karaköy galeriler ismine çok özel bir bölge. Burada hoş inisiyatifler var. İstanbul yeni bir müze meydanı kazanıyor. Ana maksadımız herkese erişebilir olması. Süreksiz, kalıcı iş birlikleri de olabilir. Açık alanlarda önümüzdeki sene dünya çapında yapılacak büyük stantlar planlıyoruz. Galataport, Kültür Yolu ve AKM’yle birlikte İstanbul’un kültür sanat alanında yükselen bir yıldız olmasını sağlayacak.”

25 Milyon ziyaretçi bekleniyor

Galataport’un ziyaretçi beklentisi ise yılda 25 milyon kişi. Galataport tam kapasite hayata geçirildikten sonra kent genelindeki kültür sanat etkinliklerinde yüzde 5, Beyoğlu genelinde yüzde 52, yakın bölgede ise yüzde 72 oranında artış yaşanması bekleniyor.

Türkiye’nin en eski Saat Kulesi, Hollandalı Bresser firması tarafından restore edildi. Yükseltme süreci sırasında yapının toprağın altına 1.5 metre civarında gömülü olduğu tespit edildi. Tıpkı vakitte dört adet sarsıntı izolatörüyle mümkün bir sarsıntıya karşı güçlendirilen Saat Kulesi’nin onarımında 27 kişilik grup çalıştı.

Yepyeni kubbe gün yüzüne çıktı

Liman alanının birinci yapılarından biri olan Paket Postanesi arduvaz kubbesi, çatıları, yerleri ve cepheleriyle Galataport’un sanat simgelerinden olacak. Mühendis S. Saboureaux tarafından 1905 yılında projeleri hazırlanan binanın inşasına 1907’de başlanmış ve 1911 yılında da yapı tamamlanmış. Galata Rüsumat (Gümrük) Başmüdürlüğü olarak inşa edilen bu yapı Karaköy Liman’ında yolcu salonu olarak hizmet veren birinci yapı. Paket Postanesi’nin yepyeni halinden geriye kalan yalnızca ana kubbe aksında Kemankeş cephedeki ana kapısıyla onun yanındaki dar kanatlı kapı oldu. Günümüze ulaşan bu kapılar restore edildi. Onarım sırasında bir keşfe de imza atıldı. Cephenin ana kubbe hizasındaki taçlarında sıva ve boya katmanları temizlenirken büyük mermer kesimi ortaya çıkarıldı. Üzerindeki sıva katmanları söküldükten sonra birkaç noktada harf kayıpları olsa da yapıya ilişkin kitabeye ulaşıldı. Kitabe üzerinde Osmanlıca harflerle yazılı “Galata Rüsumat Baş Müdürlüğü 1328” yazısına ulaşıldı. Böylece yapının 1911 olan imal tarihi de mutlaklık kazanmış oldu.

Fotoğraflar: Hüseyin Özdemir Milliyet