Son 3 yılda yüzbinlerce yatırımcı kripto para borsası Thodex’te kripto para (Bitcoin vs) hesabı açtı.

Türkiye’deki bankalar aracılığıyla bu hesaplara para transferi yaptılar.

Yani paralarını banka hesaplarından Thodex hesaplarına aktardılar.

Hatırlatalım ki, bankalar maddelerle denetleniyor, Thodex ise hiçbir formda yasa ile denetlenmiyor.

Yatırımcılar Thodex hesaplarındaki paralarla Bitcoin, Etherium, Doge üzere kripto para alımı yaptılar.

Yatırılan paranın yükselen kripto fiyatlarıyla milyarlarca lirayı bulduğu tez ediliyor.

Yatırımcılar kazandıklarını düşündüğü için rahattı. Cep telefonu ekranından ya da bilgisayardan bu hesapları anbean görüyorlardı.

Thodex, yurdışındaki borsalardan aldığı kripto paraları kendi yazılım sistemi sayesinde her saniye bu ekranlarda gösteriyordu.

Resmi Gazete’de duyurulan kripto para düzenlemesiyle Türkiye’de çalışmaların başlaması, bu alana kontrol ve nizam getireceğini gösterdi.

Her an bir kara para, kontrol, yasa çıkabilirdi.

Bunun akabinde evvelki gün Thodex 4 günlük bakıma girdiğini söyleyerek ekranlarını kararttı.

Bu ortada Thodex; ismine kayıtlı tüm coin’leri milletlerarası borsalarda sattı.

Münasebetiyle para yurtdışındaki hesaplara yattı. Türkiye’ye 1 kuruş transfer olmadı.

400 bine yakın yatırımcı, hesaplarında sandığı kripto paraların akıbetini, fakat Thodex sistemi tekrar açılır ise görebilecek.

Açılmadığı taktirde blockchain dünyasında kripto paralar kaybolmuş olacak. 

Musk’ın gazladığı parayı mı sattı?

Yaşanan son olayda dikkat çeken kripto para ‘Dogecoin’ oldu. Piyasa bedeli 1 trilyon doları bulan Bitcoin kadar ünlü olmasa da 50 milyar dolarlık Dogecoin’i meşhur eden elektrikli oto devi Tesla’nın CEO’su Elon Musk… Musk şubat ayında Dogecoin’e takviye tweetleriyle bu kripto paranın kıymetini yüzde 60 artırdı. Twitter’da birkaç gün evvel yabancı kripto para etraflarında Thodex’in 500 milyon dolarlık Dogecoin’i bedelinin yüzde 30 altında piyasaya sürdüğü tezleri ortaya atılmıştı.

Nedir bu kripto para?

‘Sanal para’ olarak da bilinen kripto paralar yalnızca elektronik ortamda bulunuyor. En bilineni 2009’da çıkan Bitcoin olsa da 100’lerce farklı kripto para türetilmiş durumda. İsmine ‘para’ dense de gerçek para fonksiyonunu taşımaktan uzaklar.

Kripto paraları çıkaran bir merkez bankası yok. Matematiksel formüller kullanan bir bilgisayar ağı tarafından oluşturuluyor. Yani geçerliliğini ve kıymetini koruyan bir otorite bulunmuyor. Kripto paralar spekülatif varlıklar yani süreç yapmak riskli. Pay senedi, emtia üzere alınıp satılıyor. Pahası çok çabuk değişiyor. Bedeli öngörülemediği için birikim ve alışverişte kullanılmak istenmiyor. Dijital ortamda var olduğu için korsanların maksadı olabiliyor. Elektronik ortamda yapılan yanlış süreç geri alınamıyor ve yasadışı işlerde de kullanılabiliyor.

MERKEZ UYARMIŞTI: ‘Telafisi mümkün olmayan mağduriyet’

Merkez Bankası’nın 30 Nisan’da yürürlüğe girecek düzenlemesiyle, kripto paralar Türkiye’de ödeme aracı olarak kullanılamayacak. Kripto paraların alım – satımına ise yasak getirilmedi. Lakin yasal olarak faaliyet gösteren ödeme ve elekronik para kuruluşlarının, bu varlıkların bulundurulması ve alım – satım faaliyetlerine aracılık yapması, 30 Nisan prestijiyle yasaklanıyor.

Merkez Bankası’nın açıklamasında, kripto varlıkların bir düzenleme ve kontrol düzeneğine tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, çok oynaklık göstermesi, yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi, süreçlerin geri dönülemez nitelikte olması üzere nedenlerle risk barındırdığı vurgulandı. Açıklamada, “telafisi mümkün olmayan mağduriyetler yaratma ihtimali bulunduğu” vurgulandı.

Armağan vaat edene dikkat!

Thodex, geçen yıl iştirakçilerine çekilişle Porsche Panamera 4 vereceğini sav etmiş, tanıtımlarında da ünlü modelleri kullanmıştı. Kripto para uzmanı Oytun Es, NTV’ye yaptığı açıklamada, kripto para ekosisteminin risklerine değinerek, “Ekosisteme girildiğinde riski minimuma indirmek gerekir. Daima ikram ve ödül vadeden borsalara dikkat edilmeli. Tüm risklerden kendinizi korumak için soğuk cüzdanlarda varlıklarınızı korumak daha akla yatkın olur” diye konuştu. Es, soğuk cüzdanın uzaktan erişime kapalı, USB halinde olduğunu ve şifreleme imkânı bulunduğunu anlattı.

400 bine yakın kullanıcı var!

Kripto para borsası Thodex, Koineks ismiyle kuruldu, 2017’de isim değişikliğine giderek Thodex ismini aldı. Thodex’in kurucusu ve CEO’su Faruk Fatih Özer’in lise eğitimini yarıda bıraktığı belirtiliyor.

Thodex’in 400 bin kullanıcıya sahip olduğu ve 390 bin kullanıcının ise etkin biçimde kripto para alım – satım süreçleri ve fon yatırımları gerçekleştirdiği varsayım ediliyor. İstanbul Nişantaşı’nda bir Bitcoin ATM’si kuran Thodex, ABD’den FinCen MSB lisansıyla küresel lisanslı kripto para borsası olduğu savındaydı.

2 milyon Dogecoin

Thodex’in dünyadaki tüm kripto paralar ve kripto para borsalarının değerlendirildiği platform olan Coinmarketcap’ta Ocak 2020 prestijiyle günlük 698 milyon Türk Lirası hacmiyle genel değerlendirmede globalde 53, Türkiye’de ise 2. sırada olduğu tabir ediliyor. Thodex’in geçen ay 2 milyon Dogecoin dağıtacağını açıkladıktan sonra yatırımcı sayısının arttığı kestirim ediliyor.

‘Önüne gelen kripto para borsası açamasın’

Kripto para ile borsaları konusunda çalışmalar yapan ve sistemin, kapsayıcı bir kanun ile denetim altına alınmasını sık sık lisana getiren Avukat Oğuz Cihan Kılıç, ‘Thodex’in birtakım mağdurlarının temsilcisi olarak Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na hata duyurusunda bulundu. Kripto para konusunda yasal düzenleme eksikliklerinin riskleri sürdürdüğünü belirten Kılıç, itimat tesisi için bu hazırlıkların süratle yapılması gerektiğine dikkat çekti. Oğuz Cihan Kılıç’ın merak edilen sorulara verdiği cevaplar ise şöyle;

Mağdurlar, sistemde sorun olduğunu nasıl anladı?

Kripto para borsasına (Thodex) ve cüzdanlarına erişimlerinin olmadığını görünce kriz patlıyor. Varlıklarına ulaşamadıklarını görüyorlar. Akabinde zati Thodex’in kurucusu olarak bilinen Faruk Fatih Özer’in yurt dışına çıktığı söz edildi. Çok ufak 100 dolarlık yatırımı olan da var, çok büyük yani milyonlarca dolar olanı da var. Mağduriyetler çok büyük.

İnternet sitesi, borsa tekrar sürece geçebilir mi / varlıkların gittiği ya da kaldığı tespit edilebilir mi?

Mevcutta kimse varlıklarına ulaşamıyor. Gitti mi, kaldı mı bilinmiyor. Site açılabilirse görebiliriz. Bunun sağlanması için süreci başlattık. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na kendi müvekkillerimiz ismine kabahat duyurusunda bulunduk. Hata duyurusunu şirket kurucusu, ortakları ismine yaptık. Öteki yetkililer olup olmadığı da bilinmiyor. Bunu savcılık tespit edecektir.

Ne kadarlık bir mağduriyet olduğu varsayımınız var?

Şu anda ulaşılamayan mal varlığı fiyatını öngörmek için; sistemin büyüklüğüne bakmak lazım. Çok büyük bir borsa hacminden bahsediyoruz, 391 bin faal kullanıcısı var. Varsayımı olarak 2 milyar dolar ile 10 milyar dolar ortasında kripto para ile varlık olduğu düşünülebilir. Süreç hacmi yüksek olan bir borsa. Günlük kim vakit asgarî 600 milyon dolara yakın süreç hacmi oluşuyor. Yani çok daha büyük bir mağduriyetten kelam ediyor olabiliriz lakin şimdi bilemiyoruz.

Pekala mağdurların yatırımlarını geri alabilme ihtimali var mı?

Şayet şirketin ve şahsın mal varlıkları mevcut ise, yani ülkede kripto ya da olağan (menkul/gayrimenkul vs.) varsa ve bunlara ulaşılabilirse en azından bir kısmının alınması mümkün olabilir. Tüzel olarak hak sahibi olanlar, alacaklılar için bu türlü bir ihtimal var. Lakin bu durumda şimdi mal varlığı konusunda bir bilgi yok.

Bundan sonra alacakları olanlar nasıl bir yol izlemeli/ hesabı olanlar neler yapmalı?

Mevcutta binlerce kişi bize de ulaşmaya çalışıyor. Eminim diğer meslektaşlarımızla da bağlantıya geçmeye çalışıyorlardır. Öncelikle savcılığa hata duyurusunda bulunulmalı. Şirketin, ortaklarının ve yetkililerinin alacak, hesap ve varlıklarına tedbiren el konulması talebi sağlanmalı. Büyükşehir belediyesi statüsünde olmayan vilayetlerde pahası 11 bin 330 liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda vilayet tüketici hakem heyetlerine, büyükşehirlerde ise 7 bin 550 lira ile 11 bin 330 lira ortasındaki uyuşmazlıklarda vilayet tüketici hakem heyetlerine müracaat yapabilirler. Bundan büyük meblağlar için ise tüketici mahkemelerine başvurmalılar.

Yurt dışına çıktığı belirtilen kurucunun Türkiye’ye iadesi sağlanabilir mi?

Soruşturma kapsamında; ülkeler ortası karşılıklı kabahatlerin iadesi muahedesi varsa ya da memleketler arası bir muahedeye tarafsa ülkeler, cürüm kanıtlandığında iadesi istenebilir.

Bu borsalar risklere açık mı, yeni sıkıntılar oluşabilir mi, bundan sonra yatırımcı neler yapmalı?

Yatırımcı bilgi ve tecrübe sahibi olmak zorunda tüm yatırımlarda. Aracı firmaların iyi incelenmesi lazım, araştırılması lazım. Şeffaf ve kurumsal davranan, bağımsız kontrol kuruluşlarıyla çalışan kuruluşlara bakılmalı. Devletin regülasyon yapması, yasal düzenlemeler yapması gerekiyor. Önüne gelen kripto para borsası açamamalı. Kripto para piyasasının hem yatırımcı hem yatırım kuruluşları açısından meçhullükten kurtarılması, hem yatırımcının hem yatırım kuruluşlarının haklarının ve sorumluluklarının belirlenmesi, kripto para piyasası üzerinde devletin hem denetleyici hem de garantör sıfatıyla yerini alması gerekiyor. Kripto para piyasası ile ilgili olarak yasal düzenleme yapılmadan geçen her gün, piyasa içinde yaşanan olumsuz durumlardan kaynaklanan kayıpların ölçüsünü artırabilir.

O halde yasal düzenlemelerin sağlanmasıyla, bu alan inançlı bir yatırım ortamı oluşturur…

Çok hoş bir teknolojiden bahsediyoruz. İnsanlarımız için, devletimiz için; yatırım fırsatı ve teknolojik imkanlar doğuruyor. Tek eksiği ise yasal düzenlemeleri. Tıpkı vakitte Ankara Barosu Sermaye Piyasası ve Finans Hukuku Konseyi Lideri olarak da 4 yıldır bu mevzuyu gündeme getiriyoruz. Kapsamlı biçimde dijital varlık kanunu çıkarılmalı. Aksi durumda teşebbüsçü de, yatırımcı da, devlet de risk altında.