ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul – Türkiye’de gençlerin en büyük kahrı işsizlik. Binlerce genç iş bulamadığı için en verimli çağlarını konutta ümitsizliğe kapılarak tüketiyor. Tek çıkış yolları ise iş bulabilmek. Lakin birçoğu yaptıkları iş müracaatlarından olumlu sonuç alamadığından yakınıyor. Bu da özgüvenlerini yitirmelerine ve kendilerini kıymetsiz hissetmelerine neden oluyor. Yıllarca iş arayan “ev gençleri” Milliyet’e konuştu.

‘Altı yıldır işsizim, meskende oturmak tercihim değil’

Tunceli’de yaşayan 29 yaşındaki Alican Yer de, 6 yıldır işsiz olduğunu belirterek şunları aktardı:

“İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden 2015 yılında mezun oldum. Okuduğumuz kısmın en büyük derdi takım. Mezun olduktan sonra iki kere KPSS’ye girdim, iki imtihanda da 80’in üzerinde puan aldım. Lakin atamam olmadı. Bu süreçte iş aradım fakat Tunceli’de iş imkânı yok denecek kadar az. Altı yıldır rastgele bir gelirim yok. Bütün gereksinimlerimi annem ve babam karşılıyor. Okul bittikten sonra ne atamam oldu ne iş buldum. Bu durum muhakkak bir müddet sonra insanı ümitsizliği da sürüklüyor. Cebinizde paranız yoksa toplumsal bir hayatınız da olmuyor. Toplum içerisine çıkmak istemiyorsunuz. Ders çalıştığımı gören insanların daima olarak ‘Daha ne kadar okuyacak’ üzere kelamları de artık insanın canını sıkıyor. Konutta oturmak özel tercihim değil.”

‘Sen de mi işsizsin’

Eskişehir’de yaşayan 26 yaşındaki P.T., Konya Gazetecilik Bölümü’nden 2017’de mezun oldu. 2019 yılına kadar da minimum fiyatın altında maaşla gazetecilik yaptı. “Geçinmem mümkün değildi. Bu nedenle çalıştığım yerden ayrılmak zorunda kaldım” diyen P. T., işten ayrıldıktan sonra ne kendi mesleği ne de farklı bir alanda uğraşmasına karşın iş bulamadığını söyledi. İstanbul’da iş bulamayınca memleketi Eskişehir’e döndüğünü belirterek, o günden bugüne yaşadıklarını şöyle özetledi:

“Bir yıl boyunca burada da gazete ve farklı alanlarda iş aradım. Birden fazla kuruma CV bıraktım. Ortalarından tek dönüş yapan mahallî bir gazete ise deneyimim olduğunu belirtmeme karşın yalnızca stajyer olarak alabileceklerini söyledi. Bu görüşmeden sonra gazetecilik mesleğini ekonomik kaideler yüzünden devam ettiremeyeceğimi anladım. Farklı iş arayışlarına girdim. Uzun bir müddettir arayış içinde olduğum için maddi manevi yıprandım. Ailemin takviyesiyle bu süreçleri atlatmaya çalışırken etrafımda ‘Üniversite okumak işsiz kalmanı engellemiyormuş. Artık ne yapacaksın, şu işi denedin mi, kent mi değiştirsen, yazık sen de mi işsizsin’ üzere çok fazla rahatsız edici yorumlarla karşılaşıyorum. İşsizlik psikolojisi ve etrafın yaklaşımı manevi açıdan yıpratıyor. 26 yaşında olup, maddi manada hiçbir sorumluluk alamayıp, gereksinimlerimi karşılayamamak, daima aileden bir şey beklemek ruhsal olarak çok etkiliyor. Bütün gün konutta bilgisayar karşısındayım. Öteki ne yapabilirim hangi alana yönelebilirim diyerek iş bulma sitelerine yeni yeni üyelikler açıyor bir dönüş olur umuduyla CV’mi yolluyorum.”

‘İş beğenmeyen değil, bulamayan gençleriz’

İstanbul’da yaşayan 27 yaşındaki S.G., İstanbul Üniversitesi’nde coğraf kısmı mezunu. KPSS girşim ve ataması yapılmamış. Dershanede çalışmak istemiş lakin deneyim istemişler.

Başka gençler üzere “Onlarca yere CV gönderdim fakat dönüş yok” diyen S.G. “Bu durum insanı canını sıkıyor. ‘Onca yıl üniversiteyi neden okudum? diyorum. 27 yaşındayım ve hâlâ baba parası yiyorum. Bizler iş beğenmeyen gençler değil iş bulamayan gençleriz. Yaklaşık 2 yıldır da pandemi var bu durum iş bulma olasılığımızı daha düşürüyor. Ailesinin maddi durumu iyi olan işsizler bize nazaran biraz daha şanslı. Dar gelirli bir ailedeyseniz ve işsizseniz bu durum daha berbat. O denli büyük beklentilerim yok artık hayattan, aileme yük olmayacak kadar para kazanmak istiyorum yalnızca.”

‘Tek yaptığım boş boş oturmak’

İstanbul’da yaşayan 26 yaşındaki Hüseyin Ercan, Sivil Havacılık mezunu. 2 yıl evvel mezun olan Ercan da ailesiyle yaşıyor. “Tüm gereksinimlerimi ailem karşılıyor” diyen Hüseyin Ercan’da umutsuz mesken gençlerinden yalnızca biri. “Herhangi bir karım yok ve durum ruhsal olarak insanı olumsuz etkiliyor” diyen Ercan, “O kadar fazla iş müracaatında bulundum lakin hiç olumlu dönüş alamadım. Bu durum da iş bulabileceğime dair inancımı azalttı. Birçok arkadaşımın bir iş var ve çalışıyor. Onlarla bir ortaya geldiğimde iş hayatından falan konuştuklarında daima sessiz kalıyorum. Uzun vakittir da yaptığım hiçbir şey yok. Tek yaptığım konutta boş boş oturmak” diyor.

Çaresiz hissettim

Ankara’da yaşayan 27 yaşındaki Avşin Leyla Kaplancı hem işsiz hem umutsuz. Medya ve İrtibat kısmından 2016’da mezun olan Kaplancı, yaşadıklarını şöyle anlattı:

“Mezun olduğuktan sonra bir kez kendi alanımda iş bulabildim. Taban fiyatın çok altında bir maaşla stajyer olarak çalıştım. Günümüz kaidelerinde o fiyatla geçinebilmek imkânsız. Diğer iş bulurum umuduyla bu işten ayrıldım. Başvurduğum birçok kurum buna lokal medya da dahil daima birkaç yıllık tecrübe istedi. Hiç kimse iş vermezken tecrübenin nasıl kazanılacağını sorgulayan tek bir kuruma rastlamadım. İşsiz olmam, aileye bağımlı kalmak, beklentilere yanıt verememek çok önemli ruhsal sıkıntılara yol açtı. Kendimi eksik, işe yaramaz üzere hissediyordum. Uzun bir müddet meskene kapandım ve kendimi çaresiz hissettim. Sonraki yıllarda sevdiğim mesleği yapabilmeme imkan olmadığını fark ettim ve Kafeden epilasyon merkezine, çocuk bakıcılığına kadar birçok alakasız işlerde çalıştım. Hem de düşük fiyata. Mobingge uğradığım. Hiç çalışamamaktan iyidir diyerek hem emeğimi hem de psikolojimi yok saydım zira bu ülke bize öteki bir seçenek sunmuyordu. Hâlâ işsizim artık alanımdan büsbütün umutsuzum.”

‘Mühendissin nasıl iş bulamıyorsun’

Adana’da yaşayan 28 yaşındaki Sinem Soylu yaklaşık 2 yıldır işsiz. Çukurova Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunu Soylu, ailesiyle yaşıyor. Sinem’in de bütün muhtaçlıklarını ailesi karşılıyor. “Okuduğum kısımla ilgili bir iş arıyorum lakin bulamıyorum. Yaptığım iş görüşmeleri çok iyi geçiyor ‘Tamam bu kere oldu’ desem de her seferinde hayal kırıklığı yaşıyorum” diyen Sinem Soylu, şunları diyor:

“İş görüşmeleri sonrası makûs olan olmadığına dair dönüş bile yapmamaları. Yapılsa en azından ‘şundan ötürü olmadı’ derim. Etrafımdaki beşerler da daima ‘Mühendissin nasıl iş bulamıyorsun’ diyor. Tatile gitmek istediğimde ‘İşsizsin nasıl gideceksin? Ailenden aldığın parayla mı tatile gideceksin?’ diye saçma sapan şeyler söylüyorlar. Tüm bunlar ve işsizlik insanın psikolojisini bozuyor fakat psikoloğa gidebilecek param da yok.”

YARIN: MESKENE KAPANAN GENÇLERİN PSİKOLOJİLERİ NE DURUMDA?