MEHTAP GÖKDEMİR Ankara – CHP’nin sistem çalışmasına nazaran; yazılı ve kelamlı soru önergeleri, gensoru, Meclis araştırma ve soruşturma komitelerinin faal kılınması sağlanacak. İçtüzük’te müzakereci demokrasi için muhalefet hakkını tesirli kılmaya yönelik somut kararlar konulacak. Torba kanun uygulaması yasaklanacak. CHP’nin hazırladığı Demokratik Hukuk Devleti İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem-Bağımsız ve Tarafsız Yargı Raporu’nda; muhalefet hakkının, somut garantilere kavuşturulması gerektiğine dikkat çekildi.

Canlı yayın

Raporda, içtüzükte, hem Meclis Genel Konsey görüşmeleri hem de kurul görüşmelerinin tamamının, saydamlık unsuru ve halkın bilgilenme hakkı gereği, televizyon ve internet imkanlarıyla canlı yayımlanmasını öngören bir kapsamda düzenleme yapılması gerektiğinin altı çizildi. Raporda, “TBMM İçtüzük Hazırlığı” başlığı altında da şu değerlendirmeler yer aldı:

– İçtüzük, yasama organının anayasasıdır. Güçlendirilmiş parlamenter rejim, TBMM eksenine dayanan bir anayasal düzenlemeyi gerekli kıldığına nazaran, İçtüzük, öncelikle, yasama meclisinin nitelikli yasa üretiminin gereklerini koymalıdır. Bu bakımdan komiteler, yine düzenlenmelidir.

– Yürütme organını kontrol yollarının işler kılınması için içtüzük, anayasa kararlarını somutlaştırmalıdır.

– İçtüzük, müzakereci demokrasi için muhalefet hakkını tesirli kılmaya yönelik somut kararlar koymalıdır.

– Temel kanun tarifi açıkça yapılmalı; temel olmayan kanuna temel kanun için öngörülen adap kurallarının uygulanması yasaklanmalıdır.

– Aksiyonlu içtüzük değişikliğine imkan tanımayacak teminatlar öngörülmelidir.

“Torba”ya yasak

– İçtüzük, torba yasa uygulamasını yasaklamalıdır.

– Partilerin küme idarelerinin, milletvekillerinin kelam hakkını ve oy hakkını baskı altına alması, içtüzük değişikliğiyle engellenmelidir.

– Muhalefetin Meclis’teki komitelerde aktifliği artırılmalı, hakları içtüzükte garanti altına alınmalıdır.

– Kanunların ve milletlerarası kontratların tesirlilik ölçütleri, mukayeseli hukuk çalışmaları çerçevesinde belirlenen unsurlar ışığında içtüzük tarafından düzenlenmelidir.

– İçtüzük de, tıpkı Siyasal Partiler ve Seçim Kanunu üzere, TBMM üye tamsayısının salt yahut nitelikli çoğunluğu ile kabul edilmelidir.