Eğitimin daha sağlıklı ve kaliteli olması için okullarda yer dizaynının ehemmiyeti pandemide bir sefer daha anlaşıldı. Okula giriş çıkışlar ve koridorların ayrıştırılarak öğrencilerin birbirleriyle müsabakasının önüne geçilmesi, sınıflarda uygun uzaklıktaki oturma nizamı, kolay temizlenebilir açık raf sistemi, ortak alanlara yerleştirilen hijyen istasyonları, bağımsız çalışma alanları, muhakkak sayıda öğrenciyle açık alanda yapılacak ders düzenlemesi… 

Salgın sürecinde okulların mekânsal dizaynında saymakla bitmeyecek tedbirler hayata geçiriliyor. Pekala, bu kıymetlerde dikkat edilmesi gereken noktalar neler? Yenilikçi eğitim yapıları ve okul ortamları üzerine çalışan pabedu ve PAB Mimarlık takımları, okullardaki muhtemel fizikî düzenlemeleri görselleştirerek, veli ve öğrencilere rehber olabilecek bir çalışma hazırladı. Farklı ülkelerin benimsediği standartlardan derlenen teklifler şöyle:

Toplumsal ara koşul

Salgında sınıf, öğrencinin, ders dışı vakitlerde da vakit geçirebileceği, sosyalleşebileceği bir hayat alanı olarak kurgulanır. 20-24 öğrencinin bulunduğu sınıflar, salgın müddetince uygulanabilecek hibrit eğitim modeliyle 10-12 öğrenci tarafından tıpkı anda kullanılabilir.

Sınıfta yer kaplamasının değişimi ve yerdeki yönlendirme işaretleriyle öğrenci ve öğretmenlerin kullanım alanları tanımlanır; sirkülasyon ve oturma alanları ayrıştırılır.

Kolay temizlenebilir gereçten üretilmiş, sabitlenmiş ve tekerleksiz masa ile sandalyeler, 1,8 metre olarak uygun toplumsal aralık kabulüne nazaran sınıf içerisine tıpkı tarafa bakacak biçimde yerleştirilir.

Hijyen köşesi olsun

Öğrencilerin palto ve çanta üzere temel eşyalarını koyabilecekleri, her öğrencinin başka bir kısma sahip olduğu, kolay temizlenebilir açık raf sistemi sınıfın muhakkak noktalarında oluşturulur.

Pencere önüne konumlanmış bir okuma nişi yahut bağımsız bir çalışma köşesi öğrencinin aidiyet hissini güçlendirecektir.

Sınıf içerisinde girişe yakın konumlanacak bir hijyen köşesi, el yıkama, kolay yemek ve içecek hazırlama, su doldurma üzere gereksinimlerin ortak alanlara çıkmadan, teması azaltarak, sınıfta çözülebilmesine takviye olur.

Öğretmenin ders sırası ve ders dışı vakitlerde kullanabileceği çalışma köşesi, sınıf öğretmenleri ve birebir sınıfta bir sonraki derse devam edecek öğretmenlerin, öğretmenler odasına gitmeden kullanılabilecekleri özel bir alan sağlar.

Hibrit eğitimde dönüşümlü olarak kullanılan sınıfta, uzaktan eğitime imkân veren akıllı tahta, bilgisayar, tablet, kamera, mikrofon, irtibat yazılımları, yüksek süratli internet üzere altyapı ve donanımlar kullanıma hazır bulunmalı.

Temassız hareket

Sınıfta maskeyle konuşurken ve uzaktan eğitim esnasında dijital ortamda, sesin daha iyi duyulabilmesi için sınıf duvar ve tavanlarında iyileştirici akustik tedbirler alınabilir.

Açık alan düzenlemeleri iyileştirilebilir. Taban kattaki sınıflar direkt kendi bahçe alanlarına açılabilir. Dönüşümlü olarak kullanılabilecek ‘açık derslikler’ oluşturularak, eğitimin açık havada devam etmesi sağlanabilir.

Ortak alanlardaki geniş yerler, panolar, cam bölme duvarlar, bitki duvarları üzere bölmelerle ayrılarak, hareket ve kullanım kısıtlanır. Bekleme alanlarında oturma üniteleri, uygun aralığa nazaran yerleştirilir ve bölmelerle birbirinden ayrılır.

Okul giriş ve çıkış kapıları ayrıştırılarak, müsabakalar önlenir; yaya hareketinin farklı doğrultular üzerinde tek istikametli gerçekleşmesi sağlanır.

Ortak alanlarda uygun noktalara yerleştirilmiş hijyen istasyonları, dezenfektan, kağıt havlu üzere materyaller dezenfeksiyona dayanak verir.

Ortak kullanım alanlarında, tabanlarda kullanılacak yönlendirme işaretleriyle uygun toplumsal ara vurgulanır. Farklı taraflardaki yaya hareketinin, farklı doğrultular üzerinde, müsabakalarını önleyecek formda tek istikametli gerçekleşmesi sağlanır. Bu işaretler görme engelli kullanıcıları da kapsamalı.

Tuvalet kapıları üzere sık kullanılan kapıların sensörlü sistemlerle temassız açılması büyük yarar sağlar. Islak hacimler ve ortak alanlardaki lavabo bataryası, sabunluk üzere ekipmanların da sensörlü otomasyon sistemleriyle çalışması tercih edilebilir.