MELTEM GÜNEŞ Ankara – Her yerde, her saatte, her türlü şiddete tanıklık etmemizin büyük mümkünlük olduğu şu günlerde, vatandaşlara şiddete uğrayan birini gördüklerinde nasıl bir yol izleyeceklerini sorduk. Verilen cevaplar, vatandaşın şiddete karşı hassas lakin bu tip durumlarda ne yapabileceğini tam olarak bilmediğini ortaya koydu. Aile içi şiddete tanıklık ise vatandaşı en çok ikilemde bırakan bahislerden biri. Şiddete uğranıldığında ya da şiddete tanıklık edildiğinde birinci akla gelen ise “polisi” aramak.

Halil İbrahim Yavuz (68- emekli): Ne yapmamız gerektiğini tam bilmiyoruz, müdahale etmeye çalışırız. Gözüm alırsa, ayırmaya kalkarım. Telefonla haber verilmesi gerektiğini düşünenlerdenim. Bunun için bir numara, o denli bir şey var herhalde lakin tam bilmiyorum. Göze alamazsam, adamın şiddeti varsa 155’i ararım. Şiddeti gösteren kişi, meczup üzere bir davranışta falan bulunuyorsa tahminen biz de korkabiliriz.

Enes Kaytan (18-üniversite öğrencisi): Şiddete müdahale etmeye çalışırım, müdahale ederken de ilgili ünitelere mesela polise haber veririm. Onlar gelene kadar da şiddete uğrayan ve şiddet gösteren bireyleri olay yerinde tutmaya çalışırım. Yaşadım bu türlü bir olay. Birkaç ay oldu, parkta kuzenlerimle vakit geçirirken bir aile geldi, erkek, bayanlara yüksek sesle konuşuyordu. Evvel aile içi sıkıntı diye karışmak istemedik, sonradan fizikî şiddete dönünce müdahale ettik. Müdahale etmeden evvel de esasen polise haber vermiştik. Olay yerinde tutmaya çalışsak da maalesef kendi ortalarında kapatıp, ileri düzeye taşımamak için olay yerinden ayrıldılar. Polis dışında olaylara müdahale edecek numara ve uygulamalardan haberim yok. Yakın bir arkadaşıma yönelik bir şiddet de olsa anında reaksiyon gösterir, duygusal olarak yanında olduğumu hissettiririm.

Ayşenur Karamanlı (16-lise öğrencisi): Günümüzde bayanlar hem kelamlı hem de fizikî şiddete uğruyor bunu önlemek için polisi ararım. Geçen gün bir kafede oturuyordum bir bayan kelamlı olarak tacize uğradı, o an karışmak istemedim bir şey yapmadım, bunun nedeni erkekten korkmam oldu. Dış görünüşü de çok değişikti o an bana da bir şey yapabileceğini düşündüm. Apartmanda olduğu vakit ailem çabucak müdahale edip polisi arıyor, evvel şiddet gören bayanın yanına gitmeye çalışıyoruz. Yardım çağırmak için kullanılan uygulamalardan KADES’ten haberim var.

Fatma Albayrak (26-yüksek lisans öğrencisi): Şiddete uğrayan birini gördüğümde ne yapmam gerektiğini bilmiyorum. Alışılmış ki bir şeyler yapmak istiyoruz lakin maalesef insan kendi başına da bir şey geleceğinden korkuyor. Bu vakte kadar bu türlü bir olaya şahit olmadım, bazen üst kat ya da alt kat komşumuzda bağrışmalar duyduğumuzda bile tüylerimiz diken diken oluyor ve kendi kendime diyorum ‘ne yapacağız, bana olsa ne olur’. Arbedeler olduğu vakit polis müdahalesi olması gerektiğini düşünüyoruz. Dışarıdaki olayda çabucak polisi ararım lakin olay komşu olursa daha farklı bir tutum sergiliyoruz, aile içi oluyor, ‘karışmamamız gerekiyor’ diye düşünüp, ortalığı velveleye verme durumunu bize yansıtabilirler diye korkup, olduğu üzere bırakabiliyoruz. Ancak yakın bir arkadaşım olsa çok daha farklı bir yol izlerim, tutumum daha net ve kesin olur. Polis dışında arayabileceğim numaralar hakkında ise fazla bilgim yok.

Sevil Hanım (58-emekli öğretim üyesi): Şiddete uğrayan birini gördüğümde müdahale ederim, aramam gereken yeri ararım. Şimdiye kadar bir olaya şahit olmadım lakin telefonla yardım isteyeceğimi biliyorum, 112’yi ararım. Bunun dışında haberlerden takip ettiğimiz kadarıyla öteki numaralar da var ancak telefonumda kayıtlı değil. Şiddete uğrayan kişi yakınım olsa yeniden polisi çağırırım, yalnız da bırakmam. Aile içi şiddet de olsa kayıtsız kalmam, bizim başımıza da ne gelir belirli olmaz. İstanbul’da metro istasyonunda gördük bir kişinin psikopatlığını, ruhsal taraftan hasta beşerler dolaşıyor toplumda.

Abdullah Çekiç (50-ressam): Bir şiddet olayı gördüğümde müdahale ederek ayırmaya çalışırım ancak mantıklı olan birinci etapta polisi aramamız. Ondan sonra mümkün olduğu kadar fizikî değil de sesle müdahale etmek lazım. Vatandaşın elinde bıçak mı var, niyeti ne, olayın içeriği ne bunu da bilmek lazım. Bu yaklaşımı daha mantıklı buluyorum bazen olaylar çok öbür tarafta de olabiliyor. Lakin mümkün olduğu kadar vatandaşın elinde silah, bıçak varsa eşine tehlikeli bir müdahale gerçekleştirecekse, gerekildiği surece yardımcı olmak lazım. Geçen gün kendi yakınımla komşusu park yüzünden arbede etti, çok kolay bir mevzu. Birbirlerine fizikî olarak şiddet uygulamışlar. Yakınımın eşi de ‘yardım edin’ diye bağırıyor. Apar topar çıktık, vatandaş da silah arıyormuş otomobilinde, silahını bulamamış.

Zeynep Belkaya (45-ev hanımı): Şiddet olayına şahit olsam birinci evvel polisi ararım, sonra yardıma koşmaya çalışırım. Şiddete uğrayan bir yakınım olsa yeniden evvel polisi ararım, ben de karşı koyarım, müdahale ederim. Apartmanda aile içi bir şiddete şahit olsam birinci evvel konuşmaya çalışırım, neyin ne olduğunu anlamaya çalışırım ondan sonra gerekeni yaparım.

Durmuş Çankaya (46-serbest meslek): Şiddete şahit olduğum vakit ne yapacağımı bilmiyorum. Müdahale etmek isteriz fakat çok edemiyoruz zira insan huzursuz oluyor, polisi ararım. Bir yakınım, tanıdığım, apartmandaki komşum şiddete uğrasa müdahale ederiz doğal ki. Yabancı olunca, sokakta yaşanan olayda insan daha farklı davranabiliyor.