Tam 1 yıldır hayatımızda olan koronavirüs salgını, Türkiye’de 29 bin 290 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Fakat, son 1 yılda Türkiye’de mevt sayılarının artmasının tek nedeni, bu virüse yakalanmış olmak değil. Bir öbür neden ise virüse yakalanma korkusu.

Usta sanatçı Rasim Öztekin’in vefatının akabinde yakın arkadaşı sanatçı Demet Akbağ’ın, “Koronavirüs sebebiyle olması gereken bir ameliyatı da galiba ihmal etmiş” açıklamaları pandemi periyodunda hastanelere gitme korkusunu tekrar gündeme getirdi.

Salgın münasebetiyle hastanelerden uzak duran ve şikayetleri olmasına karşın, doktora başvurmaktan çekinen bireylerin sayısı, her geçen gün artıyor. Bilhassa hayati kıymet taşıyan kalp rahatsızlıklarına bağlı hastalıklarda, tedavi için geç kalınması, geri dönüşü olmayan sonuçlar doğurabiliyor.

Yapılan araştırmalar ise, Türkiye’de pandemi periyodunda konutta ani mevt riskinin yüzde 15 artığını gösteriyor. Şikayetleri olmasına karşın acile giden hasta sayısında da, yüzde 50 azalma var.

“PANDEMİ DEVRİNDE TÜRKİYE’DE MESKENDE ANİ MEVT RİSKİ, YÜZDE 15 ARTTI”

Pandemi devrinde virüse yakalanma dehşetiyle şikayetleri olmasına karşın doktora başvurmayan bireylerin, bilhassa kalp rahatsızlıklarına bağlı geri dönüşü olmayan meseleler yaşayabileceğini vurgulayan Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Eski Lideri ve Bezmialem Vakıf Üniversitesi Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Köksal, “Pandemi periyodunda iki değerli sorun var. Birisi, şikayeti olan hastalar pandemiden endişelerine acile gitmeye çekiniyorlar. Bir de kalp hastalıklarının daha sık görüldüğü 65 yaş üstü hastalar için önemli sokağa çıkma kısıtlamaları var.”

“İnsanlar, ileri yaştaki hasta kümesi için ekstra kaygı çekiyorlar. Tıpkı vakitte da kendileri için de acile gitmekten çekiniyorlar. Bu, hastaların şikayetlerinin gizlenmesini ve ağır olmadıkça, önemli sorunlar olmadıkça acile gitmelerini engelliyor. Lakin biz tekraren uyarıyoruz. Pandemi periyodunda Türkiye’de konutta ani vefat riski, yüzde 15 artmış” diye konuştu.

“ŞİKAYETLERİ OLUP DA ACİLE GİDEN HASTA SAYISI YÜZDE 50 AZALDI”

Prof. Dr. Köksal, “Yapılan araştırmalar, şikayetleri olup da acile giden hasta sayısının yüzde 50 azaldığını söylüyorlar. Münasebetiyle hastalar, şikayeti var fakat acile gitmiyor. Zira oradan bir enfeksiyon kapabilir miyiz, kovide yakalanabilir miyiz diye korkuyorlar. Ve bundan dolayıdır ki ani vefat oranları meskende yüzde 15 artmış pandemi döneminde” dedi.

“GERİ DÖNÜŞÜ OLMAYAN SIKINTILAR YAŞAMAK İSTEMİYORSANIZ ACİLE VE DOKTORA GİTMEKTEN ÇEKİNMEYİN”

Prof. Dr. Köksal, bilhassa kalp pili olan hastaların rutin denetimlerini aksatmaması ve şikayetleri artan şahısların doktora başvurması gerektiğini belirterek, “2 risk kümesi var, birincisi pandemi münasebetiyle hastaneye gidip enfekte olmak istemeyen hasta kümesi var. İkincisi de 65 yaş ve üstü risk altındaki insanların doktora gitmemeleri var. Siz kas sorununu, kolay enfeksiyonlarınızı tahminen ihmal edebilirsiniz lakin kalp sorununu ihmal etmemeniz lazım. Göğüste yanma, göğüs ağrısı, çarpında, nefes darlığı yahut mevcut şikayetleriniz artmaya başladıysa kesinlikle hastaneye gitmeniz lazım. Kalp pilinin muhakkak bir ömrü var ve 6 ayda bir denetim edilmesi gerekiyor. Hem bir sorun olup olmadığı, hem de kalp pilinin ömrünün dolup dolmadığı konusunda. Bunlar ihmal edilmemesi gereken şeyler.”

“Göğüs ağrınız ve nefes darlığınız var ancak artıyorsa ya da yeni başlıyorsa, sırt ağrısı sertse, damar yırtılması neden olabilir, Doğan Cüceloğlu’nda olduğu üzere. Ve bilhassa kalp piliniz varsa, rutin denetimlerinizi aksatmamanız lazım. Zira pandemi hastaneleri başka, kovid hastaları farklı bedellendiriliyor. Acile ve doktora gitmekten çekinmeyin zira geri dönüşü olmayan sıkıntılar ortaya çıkabiliyor. Bundan dolayıdır ki ani vefatlar arttı”

“AMELİYAT OLMA TALİHİNİZİ KAYBETTİNİZ, TAHMİNEN BUNDAN SONRA YAPILACAK TEK ŞEY KALP NAKLİ DİYEBİLİRİZ”

Şikayetleri olmasına karşın hastaneye gitmek için salgının bitmesini bekleyen hastaların, iki önemli sıkıntıyla karşı karşıya kalabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Köksal, “Bunlardan biri, hastalığın daha ağırlaşması, geçirilen sessiz kalp krizleri ve kapak sorunlarına bağlı yorulan kalpler, hastaların pandemi sonrası hastaneye gittikleri vakit daha yüksek riskli ameliyat olmalarına neden olacak. Yahut biz diyeceğiz ki, ‘Üzgünüz, ameliyat olma bahtınızı kaybettiniz. Tahminen bundan sonra yapılacak tek şey kalp nakli’ diyeceğiz. Zira vakit, kalp hastalarının aleyhine işliyor. Damar yapısı daha da bozuluyor, kalp daha da yoruluyor. Ve maalesef ameliyat olasında, yüzde 1-2 riskle ameliyat olacakken, bu riskler yüzde 15’lere kadar çıkabiliyor. “

“Kalp şikayetlerini, rahatsızlıklarını, pil denetimini yahut rutin kardiyoloji denetimlerini ertelemek, sonuçta daha önemli meselelerle müsabakanız manasına gelebilir. Şayet şanslıysanız, konutta ani mevt ile kalmamışsanız” sözlerini kullandı.

“65 YAŞ ÜSTÜ EBEVEYNLERİNİZİN ŞİKAYETLERİNİ DİNLEYİN”

Bilhassa 65 yaş üstü bireylerde kalp rahatsızlıkları ile daha sık karşılaştıklarını söz eden Köksal, “Bu nüfusta ebeveynlere genel yaklaşım şöyle: Lütfen gitme, dışarıya çıkma, mikrop kaparsın, kovid olursun… Hem hastalar korkuyor şikayetlerini söylemekten, hem de 65 yaş üstü hasta yakınları hastalarını hastaneye getirmekten korkuyor. Kalp rahatsızlıkları olsa bile… “

“Lütfen, ileri yaştaki ebeveynlerinizin şikayetlerini dinleyin, onları can kulağıyla dinleyin. Zira mevcut kalp şikayetleri varsa, doktora gitmeniz gerekiyor. Aksi halde, örneklerini çok gördüğümüz üzere bir sürü olumsuz olay ile karşılaşabiliyoruz” diye konuştu.