Osmanlı İmparatorluğu’nun başşehri İstanbul’a işgal için girdikleri Çanakkale Boğazı’nda Nusret mayın gemisinin stratejik mayınları, Türk topçusunun direnişi ve Alman denizaltılarının torpidolarıyla batan savaş gemileri, önümüzdeki yıldan itibaren dalış turizmiyle kente büyük ekonomik katkı sağlayacak. Kasım 1914’ten sonra yaşanan çarpışmalarda batan savaş gemileri, yerli ve yabancı dalgıçları tarihi bir seyahate çıkartırken Birinci Dünya Savaşı temalı birinci sualtı parkını oluşturacak. Ortalarında Çanakkale’de birinci batan Mesudiye zırhlısı, İngiliz savaş gemisi HMS Majestik ve buharlı kargo gemisi Milo üzere Çanakkale Savaşı’nın izlerini taşıyan gemiler bir yıldır turizme hazırlanıyor.

Mühimmat incelemesi

Çanakkale Valiliği ve Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nın takviyesi ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’nın liderliğinde İstanbul Üniversitesi ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi uzmanları, Çanakkale-Gelibolu bölgesindeki tüm batıkları inceledi. Sualtına inerek batıklar üzerindeki patlamamış mühimmat ve bombaların tehlikesiz olduğuna emin olan uzmanlar, tarihi yapıtların yerlerinden alınmasını engellemek için de kayıt tuttu. Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu uzmanlarının eşlik ettiği çalışmalarda; gemi, denizaltı ve çıkarmanın yapıldığı koylar titizlikle incelenerek envanterleri çıkarıldı. Savaş gemisi, çıkarma gemisi, denizaltı, buharlı yolcu gemisi, yelkenli üzere pek çok batığı barındırarak dünyanın en güçlü dalış noktası olmaya aday bölge birebir vakitte Birinci Dünya Savaşı temalı birinci sualtı parkı olarak tarihe de geçecek. Türk dalgıçlar kadar 1915’te Çanakkale’ye gelen İngiliz, Fransız, Avustralya ve Yeni Zelanda üzere ülkelerden de sualtı tutkunlarını çekmesi planlanan bölge 10 dalış noktasına ayrıldı.

En iyi korunan savaş alanı

105 yıl evvel batan gemilerde ülkelerinin izlerini aramak isteyen dalgıçların dalabileceği batıklar için günde iki dalış yapılması planlandı. Çanakkale’nin dünyanın en iyi korunan savaş alanı olduğunu söyleyen Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Lideri İsmail Kaşdemir, Milliyet muhabiri Gökhan Karakaş ile tarihi bölgeyi gezdikten sonra HMS Majestik batığına dalış yaptı.

Kaşdemir, “Tarihi alan deyince yalnızca kara anlaşılsa da tarihi hadiselerin yaşandığı sonlar deniz ile bütün. Gelibolu Tarihi Alanı, kara ve deniziyle her yaştan insanın kendi ismine çıkarımlar yapabileceği bir yer. Birinci Dünya Savaşı’nın üzerinden 106 yıl geçti. Pek çok insan bu kıyıların altını ve batıkları merak etti. Sualtı tarihi parkını oluştururken çok heyecanlandık. Bir kısmı dalışa yasak alanda, milletlerarası geçiş güzergahında ve diğer ülkelere ilişkin lakin savaşta batırılmış gemileri dünya standartlarında turizme kazandırmayı hedeflediğimiz için çabayı göze aldık. Dünyada Çanakkale dışında hiçbir yerde bu kadar varlıklı Birinci Dünya Savaşı alanı yok” dedi.

10 dalış noktası belirlendi

Çanakkale Savaşları sırasında Seddülbahir açıklarında batan İngiliz H.M.S. Majestic isimli savaş gemisi, dalış turizminin sembolü olacak. Üzerinde hala top mermileri ve savaş mühimmatı görülebilen Majestic, 18-24 metre derinlikte dalgıçları bekliyor. Gelibolu Tarihi Sualtı parkı için, 4.7 milyon TL bedelinde proje gerçekleştirilirken, dalmayanlar için su altından çıkartılan tarihi yapıtlarla bir müze oluşturulacak. Bölgede beş günlük dalış planlaması için 10 noktaya günde ikişer dalış gerçekleşirken, Ertuğrul ve Tekke koylarında kıyıdan dalış yapılacak. Belli tarihlerde derinde olan Triumph, Goliath, Carthage ve Midilli gemilerine teknik dalış yapılabilecek.

Seddülbahir’deki HMS Majestic ve Helles Barçları
Çamburnu Amfora Batığı, yolcu vapuru ve Kaptan Frangos gemisi
Akbaş Limanı’nda Halep ve Tenedos gemisi kalıntıları ve denizaltı ağları
Suvla Koyu’nda HMS Louis, HMS Lundy ve Bebek Kayalıkları
Anafartalar Koyu’nda barç ve layterler ile Anzak Koyu’nda buharlı SS Milo batığı.

Zırhlı ve denizaltılar

Çanakkale Boğazı girişinde Bouve, Irresisteble, Ocean üzere büyük zırhlı batıkların Türk topçusunun baskın ateşi ve mayınlarla derinlere gömüldüğünü hatırlatan Kaşdemir, “Sadece gemilerden bahsetmiyoruz. Dördü İngiliz, dördü Fransız ve biri Avustralya olmak üzere dokuz denizaltı batığı var. Seddülbahir’den başlayıp Ege kıyısında Büyükkemikli’ye kadar Goliath, Majestic, Triump, Louis, Lundy, Carthage üzere büyük batıkların yanı sıra çıkarma gemileri bulunuyor. Lojistik barç ve layterler de var. Bu bölgede dağılmış olan savaş periyodundan kalma askeri mühimmata da rastlanıyor. Şimdilik yarımadanın Ege kıyılarındaki 150 kilometrekarelik alanda tarama çalışmalarını sürdürüyoruz. Mayıs 2021’den itibaren bölgeyi dalış aktifliklerine açarak Çanakkale’nin turizm gelirlerini artırmayı amaçlıyoruz” diye konuştu.