Çin’den Türkiye’ye birinci koronavirüs aşıları geçen hafta geldi. Aşıların, Türkiye İlaç ve Tıbbı Aygıt Kurumu’nda incelemeleri başladı. Aşıların 14 gün sürecek olan araştırma çalışmaları devam ederken siber dolandırıcılar yeni bir usulle vatandaşları dolandırmaya başladı. Telefonlara SMS ya da e-posta yoluyla vatandaşlara ulaşan dolandırıcılar, banka ve kimlik bilgilerini ele geçirmeye çalışıyor. Dolandırıcılar, vatandaşları gönderdikleri bildirilerle resmi internet sitelerine çok benzeyen uygulamalara yönlendiriyorlar. Burada dikkat edilmesi gereken ise bu sitelerin gerçek olanıyla tek farkı 1 harf ya da sayı. Bu nedenle internet sitelerinin adresleri dikkatle incelenmeli. Ayrıyeten uzmanlar vatandaşları, aşıların fiyatsız yapılacağını ve bu bahiste hiç kimsenin para talep edemeyeceği konusunda uyarıyor.

AŞI SÜRECİ NASIL İŞLEYECEK?

Aşı sürecinin nasıl olacağını anlatan Bilim Konseyi Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, “İnaktive virüs aşısı geçtiğimiz hafta ülkemize geldi. Türkiye İlaç ve Tıbbı Aygıt Kurumu’nda incelemeler başladı. Yaklaşık olarak 2 hafta sürecek bir süreç bizi bekliyor. Sonrasında aşılar şayet ülkemiz standartlarına uygun bulunursa özgür bırakma sertifikasını alıp aşılar uygulanmaya başlanacak. Tabi bu aşılar uygulanmaya başlanmadan evvel Sıhhat Bakanlığı aşıların uygulanacağına dair bilgilendirmeyi yapacak. Tıpkı vakitte öncelikli aşılama kümesinde olan şahıslar e-Nabız aracılığıyla bu risk kümelerinde olup olmadığını yahut aşılama sırasının kendilerine gelip gelmediğini görebilecekler. Burada e-Nabız kullanmayan bireyler için Sıhhat Bakanlığı Bağlantı Merkezi’nin 184 numaralı çizgisi hizmet verecek. Tekrar bu sınırdan da aşılama için risk kümesinde olup olmadıklarını, daha doğrusu öncelikli kümede olup olmadıklarını görebilecekler. Etap kademe bireylerin aşı sırası geldikçe buraya ‘aşı olabilirsin’ biçiminde bir bilgilendirme gelecek. Lakin bireyler buraya kendileri, kendi hesaplarıyla giriş yaparak kullanıcı isimleriyle, şifreleriyle giriş yaparak bunları görebilecekler. Bunun dışında tekrar Sıhhat Bakanlığı Bağlantı Merkezi’nin 184 numaralı telefonunu arayarak da bilgi alabilecekler e-Nabız kullanmayanlar. Aşılama sırası kendilerine geldiğinde aile sıhhati merkezleriyle irtibata geçerek randevu oluşturmaları gerekecek yahut 182 numaralı Merkezi Hastane Randevu Sistemiyle(MHRS) aşı için randevu oluşturabilecekler” dedi.

“SAĞLIK BAKANLIĞI SİZDEN BANKA HESAP NUMARANIZI, KREDİ KARTI NUMARANIZI MUHAKKAK TALEP ETMEZ”

Kayıpmaz, sürecin nasıl işlediğini anlattıktan sonra, “Burada Sıhhat Bakanlığı tarafından bireylere bir kısa bildiri yahut elektronik posta gönderilmesi üzere bir durum kelam konusu değildir” diyerek şunlara dikkat çekiyor:

“Hele hele sizin şahsî bilgilerinizi toplamaya çalışırken sizden kredi kartı, banka hesap numarası üzere bilgilerinizi isteyen web sayfalarına yahut dolandırıcılık içerikli kısa bildirilere, elektronik postalara vatandaşlarımız prestij etmemelidir. Bu türlü bir uygulama yoktur. Burada uygulama e-Nabız’dan ve 184 numaralı Sıhhat Bakanlığı İrtibat Sistemi’nden yapılacaktır. Yani sizlere aşıyla ilgili bir kısa bildiri gelmesi yahut elektronik posta gelmesi kelam konusu değildir. Esasen şu anda da ülkemizde aşılama başlamış değildir. Şayet size bu türlü bir bildiri yahut elektronik posta gelirse bunun kuşkulu olduğunu göz önünde bulundurmalısınız ve katiyetle bu bildirilerdeki ilişkiye tıklayarak ferdî bilgilerinizi vermemelisiniz. Kimlik bilgileriniz olabilir, banka hesap numaralarınız olabilir, kredi kartı bilgileriniz olabilir, bunları muhakkak paylaşmamalısınız. Sıhhat Bakanlığı sizden banka hesap numaranızı, kredi kartı numaranızı katiyetle talep etmez. Ülkemize gelen inaktive virüs aşısının vatandaşlarımıza fiyatsız olarak yapılacağını aslında daha evvel Sıhhat Bakanımız duyurmuştu. Bu inaktive aşılar için bir fiyat talep edilmesi şu an için kelam konusu değildir. Bu aşıları fiyatlı biçimde yapacağını birileri size ileti yahut elektronik posta yoluyla iletiyorsa çok büyük olasılıkla dolandırıcıdır.”

“GELEN ARAMALARA, SMS’İN HİÇBİRİNE PRESTİJ EDİLMEMELİ”

Siber Güvenlik Uzmanı Ahmet Gürel, “Aslında buradaki durum insanlara gelen toplumsal mühendislik ataklarından bir tanesi. ‘SMS ile aşı randevunuzu buradan yapabilirsiniz, oluşturabilirsiniz, aşılarda öncelikli’ biçiminde insanlarımızın dikkatini çeken bir iletiyle başlıyor tüm süreç. Fark edilmeden buradaki kısaltışmış linke ya da benzeri bir e-devlet sistemine, gerçek resmi sitelere benzeyen bir siteye tıklandığında buraya ferdî bilgilerimizi, hassas bilgilerimizi girmemizle başlayan bir dolandırıcılık sistemi. Çok misal bir domain yani web sitesi adresi alıyorlar. Bir harf eksik, bir harf farklı ya da emsal siteler fakat birebir içeriği kopyalıyorlar birebir tıpkı site. Beşerler bunu tam manasıyla fark edemediğinde, denetim edemediğinde, hassas bilgilerimiz siber dolandırıcıların eline geçmiş oluyor. Burada aslında en değerli şey güvenmediğimiz, bilmediğimiz SMS ile gelen linklerin hiçbirine tıklanmaması lazım. Bu SMS’lerin direkt silinmesi gerekiyor. Birebir vakitte da tıkladıktan sonra gidilen web sitesinin adresi çok iyi denetim edilmeli. Yepyeni bir site mi, hakikat bir site mi? Bir harf eksikliği, bir harf fazlalığı, benzerlikleri çok değerli ipuçları verebilir. Bu sitelere hiçbir halde hassas datalar, kimlik bilgileri, kart bilgileri girilmemeli ve tıpkı formda telefonla gelen aramalarda da hiç kimse parolamızı, kart numaramızı istemez bunların hiçbiri verilmemeli. Şu anda aslında fiyatlı bir aşı dağıtımı konusu yok. Fiyatsız olarak yapılacak bir şey. Şu anda bu türlü hayata geçirilen randevu sistemi de mevcutta yok. Bu halde gelen aramalara, SMS’in hiçbirine prestij edilmemeli” dedi.

VATANDAŞLAR HASSAS

Vatandaşlar ise bu mevzuda hassas. Bu çeşit bildirilere karşılık vermediklerini lisana getirerek, herkesi uyarıyorlar.

Senem Güldan, “Onlara kanacak kadar aptal değiliz, ben eğitimciyim. Uzmanlarımız ne diyorsa o dur, güveniyorum ben” dedi.  Ali Akkan ise, “Onlara kimse güvenmesin, rica etsem bilgi vermesinler. Dolandırıcılara kanmasınlar. Ben o denli bir şey geldiğinde açmıyorum” biçiminde konuştu. Lorin Yılmaz, “Böyle bir şeye asla güvenmem. Evvelden de dolandırıcılık yapıyorlardı, yargıcım, savcıyım, polisim falan. Asla güvenmem. Çok dolandırıyorlar yani ne olursa olsun burası bir mega kent millet para peşinde, para kazanmak istiyor fakat kimse kanmasın” dedi.