Türkiye’nin savunma sanayii kıssasında de üzerine pek düşmediğimiz fakat onlar olmasa başrolün de eksik kalacağı kimi kıymetli figürler var. Elektronik harp ögeleri da bunlardan biri, tahminen de en önemlisi… İşte bugün Türkiye’nin elektronik harp ögelerine dair perdeyi biraz daha kaldıracak, öykünün ana kahramanları için nasıl birer ‘hayati’ yardımcı olduklarının izini süreceğiz…

ELEKTRONİK HARP NEDİR?

Savunma Siyaseti Analisti Turan Oğuz ile elektronik harp konusunun ayrıntılarını konuşan TRT Haber’den Sertaç Aksan, yeni jenerasyon muhabere elektronik taarruz sistemi Sancak’ın Türk Silahlı Kuvvetlerine teslim edildiği bilgisi de kamuoyuyla paylaşıldığına değindi. Elektronik harp konusu kabul edelim ki biraz çetrefilli bir alan. Bu nedenle Oğuz ile sohbetimize genel bir çerçeve çizerek ‘Elektronik harp nedir?’ sorusuyla başlıyoruz… “En kolay tarifiyle elektromanyetik frekans yelpazesini dost kuvvetlerin tesirli biçimde kullanması sağlanırken, düşman kuvvetleri engellemek yahut sonlandırmak üzerine yapılan askeri faaliyetlerin tümüdür” karşılığını alıyoruz.

Turan Oğuz’un anlattıklarından elektronik harbin üç ana kapsamda toplandığını öğreniyoruz. Örneğin; elektronik taarruz ile engelleme, aktifliğini azaltma, süreksiz durdurma mümkün oluyor. Elektronik dayanak olarak isimlendirilen kapsamdaysa dinleme, tespit, bilgi sağlama üzere adımlar atılıyor. Sac ayağının başkası ise elektronik koruma… Bu alt başlığı ‘elektronik taarruzdan korunma’ cümlesiyle tanımlıyor Oğuz.

TÜRKİYE’NİN ELEKTRONİK HARP GEÇMİŞİ

Sancak’ın Türk Silahlı Kuvvetlerine teslim edildiğini öğrendik. Daha evvel bu alanda Koral’ı sıklıkla duyuyorduk. Pekala Türkiye’nin elektronik harp geçmişi ne vakte kadar gidiyor? Oğuz kimi dönüm noktalarını anlatmaya başlıyor ve maratonun başlangıç çizgisini 1953’e çekiyor… O yıl TSK envanterine giren ECM-47 sinyal istihbaratı uçaklarının Türkiye’nin birinci önemli elektronik harp varlıkları olarak kabul edilebileceğini söylüyor. “1990’ların ortasında ikinci periyodunu yaşayan elektronik harp sistemlerimizin 2010 sonrası ise üçüncü ve çağdaş periyoduna girdiğini kabul edebiliriz” diyen Oğuz, bugünkü durumu şöyle anlatıyor:

“Modern devirde güvenlik güçlerimiz radar ve haberleşme alanlarında büyük elektronik dayanak ve elektronik taarruz platformları olarak, havada E-7T HİK uçakları, CN235-100M (Milsis-23U) uçakları, MİLKAR-2U uçakları, ANKA-I İHA ve SIGINT podlu Bayraktar TB2’den yararlanırken, karada ise MUKAS, RAKAS, Milked 3A3, Milkar 3A3, Milked 4A2 (Karakulak), Milkar 4A2 (Sancak), Kara SOJ (Koral), REDET ve REDET II üzere sistemlerle düşmanları etkisizleştirmeye çalıştı.”

SİHA’LARIN ARDINDAKİ GÖRÜNMEZ GÜÇ

Elektronik harp nedir sorusunu ve Türkiye’nin bu alandaki pozisyonunu kısaca dinledikten sonra asıl cevap bekleyen hususlardan biriyle devam ediyoruz… Son yıllarda çabucak herkes Türk SİHA’larının muvaffakiyetinden haklı bir övünçle bahsediyor. Lakin bu başarıda değerli bir hisseye sahip olan elektronik harp ögeleri güya çok fazla karanlıkta kalıyor?

Ankara’nın bu alandaki imkan ve kabiliyetlerini biraz daha görünür kılmak istiyor ve Suriye, Libya, Karabağ üzere alanlarda Türk imali harp sistemlerinin nasıl bir imtihan verdiği sorusunun peşinden gidiyoruz. Türkiye’nin Bahar Kalkanı harekatı sırasında elektronik harbin üç ana bileşenini de havada ve karada muvaffakiyetle kullanarak dünya sahnesine sürdüğünü hatırlatıyor Turan Oğuz.

İdlip’te Türk çalışanı ve kurmay zekasının SİHA’lar, istihbarat ve elektronik harp üzere ögeleri hem süratli hem de başarılı biçimde kullanmasının sonucu getiren en değerli faktörler olarak öne çıktığının altını çizen Oğuz, “Bu süreçle birlikte o güne kadar elektronik harp konusunda dünya tarafından bilinmeyen Türk sistemleri bir anda merak uyandırmaya başladı. Hatta bu merak bir adım daha ileriye taşındı ve Türk S/İHA’ları kadar Ankara’nın elektronik harp kabiliyeti de araştırmalara husus olmaya, iltifatların merkezinde kendine yer bulmaya başladı” diyor…

ALANDAN GELEN BİLGİLERLE DAHA DA GÜÇLENDİ

Türkiye’nin ‘sahadan gelen kullanıcı dönüşleri ve sonrasında yaptığı süratli güncellemeler’ nitekim de başka bir haber konusu… Turan Oğuz, elektronik harp sistemlerinde de misal bir süreç yaşandığına işaret ediyor. “Dünyaya ‘engellenemez’ olarak tanıtılan Rus menşeli hava savunma ve elektronik harp sistemlerinin çok kolay aşılması hatta daha da öteye basitçe vurulması, gerisindeki ileri teknoloji konusunda dünyada büyük ilgi uyandırdı.

Daha sonra Libya’da da kullanıldığına dair kimi olumlu izler görülen elektronik harp silahlarımız Azerbaycan’ın Vatan Muharebesi ile çok daha üst bir noktaya çıktı. Türkiye’nin başarılı olma sebeplerinden biri de hiç kuşkusuz ki alandan gelen geri beslemelerle sistemlerin daima olarak geliştirilmesi… Bu durum o kadar ileri düzeye gitmişti ki, Ermenistan Başbakanı Paşinyan, Vatan Muharebesi esnasında, birinci birkaç gün boyunca tesirli olan Rus elektronik harp sistemlerinin daha sonra hiç çalışmadığını açıkça beyan etmek zorunda kalmıştı. Bu itiraf, alandan gelen bilgilerle sistemlerde yapılan güncellemelerle mümkün oldu.”

AKINCI TİHA İLE YENİ BİR PERİYOT BAŞLAYABİLİR

Türkiye’nin elektronik harp konusundaki sohbetimizin son durağında Ankara’nın mevcut durumunu ve gelecekteki olası yol haritasını ayrıntılandırmak istiyoruz… Turan Oğuz öncelikle kimi projelerden bahsediyor. Gelecek için, devam eden yüksek performanslı HAVA SOJ ve KARA SOJ-2 (Yeni Kuşak Koral) beşerli projelerin yanında şimdiden insansız hava, kara ve deniz araçlarında kullanılacak elektronik harp sistemi eserlerinin de ortaya çıkmaya başladığını söylüyor.

Elektronik harp sistemlerinin güç, soğutma ve benzeri gereksinimleri optimize edildikçe insansız sistemlerde daha ağır halde yer almaya başlaması epey beklenen. Oğuz da bu yaklaşıma katılıyor ve bilhassa AKINCI TİHA’nın gelecekteki konfigürasyonlarından başlamak üzere elektronik taarruz, elektronik dayanak ve elektronik muhafaza sistemlerinin tümünün birinci örneklerini görebileceğimizi tabir ediyor.

ABD VE RUSYA İLE EN ÜST LİGDE OLABİLİRİZ

Pekala hakikaten de Türkiye bu alanda gösterdiği kayda kıymet atılımı daha da ileriye taşıyabilir mi? Oğuz’a nazaran cevabı ‘evet’ olan bu soru iki temel yola işaret ediyor… “Türkiye’nin gelecekteki iki başkan atılım alanı olacağını değerlendirdiğim insansız sistemler ve elektronik harp alanlarında yarınlarımız için çok olumlu sinyaller geliyor” diyerek niyetini biraz daha açan Oğuz, şöyle devam ediyor:

“Ülkemiz bu eforlarını artırarak kararlılıkla devam ettirirse ABD, Rusya ve İsrail’in oluşturduğu en üst lige kısa müddette çıkacaktır. Hatta gelecekte, ABD ve Rusya’nın yanında, büsbütün kendi ekolünü geliştiren üçüncü ülke olabilir.Tabii burada üzerinde durulması elzem tehditler de kelam konusu… Bunlardan en değerlisi alt sistem ve bileşen bazında kritik modüllerin ‘ithal’ olması. Örneğin Kanada’nın yaptırımları sebebiyle HAVA SOJ projesinde teslimlerinin ötelenmesi bu dışa bağımlılığın üzücü bir göstergesi. Yaşadığımız aksiliklerden ders alınıp projeler en baştan itibaren kritik modüllerde bağımlılık olmadan tamamlanacak biçimde kurgulanmalı. Bir öbür değerli nokta da tıpkı S/İHA’larda olduğu üzere yaşayan güçlü bir ekosistem oluşturma gerekliliği… Şayet bu noktada yavaş kalınırsa gelecekte fikirler süratli ancak eserler yavaş kalabilir.”