İşte Güngör’ün yazısı:

Türkiye’nin Sakarya Gaz Alanı’nda bulduğu 320 milyar metreküplük gaz dünyada yaygara koparılan birçok alandan daha büyük bir potansiyeli barındırıyor. Lakin alanda 5-6 bin km2’lik alan daha taranacak. Birinci tespitlere nazaran, önümüzdeki periyotta mevcut lokasyonda inilmesi planlanan 1.000 metrelik derinlikte de 500 metrelik gazlı alan olduğu belirtiliyor. Fatih gemisi günde 700 metre hafriyat yapıyor

Lider Recep Tayyip Erdoğan’ın evvelki gün muştusunu verdiği 320 milyar metreküplük doğal gaz rezervi, bu haliyle bile yüksek bir potansiyel barındırsa da Karadeniz’deki kaynakların başlangıç düdüğü olarak bedellendiriliyor. Önümüzdeki devirde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) rezervi tespit ettiği ve bugüne kadar birinci sefer kazılan Sakarya Gaz Alanı’nda 5-6 bin kilometrekarelik alanda daha sismik çalışmalar yürütülecek. Birinci rezerv tespitinin yapıldığı bölgede, deniz suyundan 3.500 metrelik derinliğe kadar inildi.

Bu derinlikte iki zone’da 500-510 metrelik gazlı kısım tespit edildi. Artık Fatih sondaj gemisi bin metrelik daha derine inecek. Sismik taramalarla çekilen röntgende, bin metrelik derinlikte, daha iki farklı gazlı alan olduğu belirtiliyor. Önümüzdeki süreçte burada sondaj çalışmaları devam edecek. Eş vakitli olarak bugüne kadar sismik taramaları yapılmayan 5-6 bin kilometrekarelik alan daha taranacak. Uzmanlar, bölgenin Şahdeniz alanı kadar büyük olabileceği yorumlarını yapıyor.

GAZ KALİTELİ, MALİYETİ AZ

Bulunan gaz hem kuru gaz hem de kaliteli… Rezervin içinde öbür ögeler (sülfür vb) olmaması nedeniyle, bunların ayrıştırılması için ek yatırıma gerek kalmayacağı belirtiliyor. Bu da üretim ve teknik maliyetleri kıymetli ölçüde azaltacak.

YÜZEY TESİSİNE YAKIN BÖLGE

Gaz çıkarıldıktan sonra bir boru çizgisiyle karaya ulaştırılacak. Karaya ulaştırıldığı bölgede yüzey tesislerinin yapılması gerekiyor. Şu anda Akçakoca’da daha evvel yatırımı yapılmış yüzey tesislerinin bulunması da maliyeti değerli ölçüde azaltacak bir öge olarak dikkat çekiyor. Fakat yetkililer gaz çıkarılmaya başlandıktan sonra bilhassa Marmara Bölgesi’nin muhtaçlığını karşılamak için yeni bir sınır ve yüzey tesisi yatırımı yapılabileceğine de dikkat çekiyor. Bütün üretim planlamalarının önümüzdeki yıl netleşmesi planlanıyor.

ULUSAL GEMİLER MALİYETİ DÜŞÜRDÜ

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 2017’de Güç Bakanlığı periyodunda ‘Milli Güç ve Maden Siyaseti’nde çizdiği strateji, Türkiye’nin yalnızca denizlerde doğal gaza ulaşmasını sağlamadı birebir vakitte ucuz maliyetle bu işlerin yapılmasının da önünü açtı. Daha evvel Karadeniz’de milletlerarası şirketlerle yapılan muahedelerde TPAO arama maliyetinin yüzde 50’sini karşılıyordu. En son Shell ile yapılan muahedede 360 milyon dolar arama maliyeti için kontrat imzalanmıştı. Madison Oil, Petrobras, BP ile yapılan muahedelerde da misal maliyetler kelam konusuydu. Üstelik, arama faaliyetleri her ne kadar yüzde 50-50 iştirakinde mukavele imzalansa da global şirketlerin monopolündeydi. Gemiler istedikleri vakit çalışmayabiliyordu.

Örneğin, şu anda Akdeniz’de arama yapan birçok şirketin gemisi limanlarda bekliyor. Albayrak’ın çizdiği stratejiyle ulusal gemilerine kavuşan Türkiye, hem bu tıp aksilikleri bertaraf etmiş oldu hem de yerli ekipman ve Türk mühendislerin çalışmalarıyla arama maliyetleri neredeyse 10’da teğe kadar indirildi. Bugün TPAO’nun envanterindeki gemilerle yapılan sondajlarda bir kuyu açmanın maliyeti 16-20 milyon dolara kadar gerilemiş durumda…

320 MİLYAR M3’LÜK KEŞİF YAYGARA KOPARILAN ALANLARDAN BÜYÜK

Türkiye’nin 320 milyar metreküplük doğal gaz keşfi, 2017’den bu yana ilmik ilmik dokunan stratejinin meyvesi… Bu haliyle bile Doğu Akdeniz’de yaygara koparılan birçok alandan daha büyük bir potansiyel manasına geliyor. İsrail Tamar alanında 320 milyar metreküp, Leviathan’da 600 milyar metreküp gaz rezevi tespit etti. Kıbrıs Afrodit’te bulunan rezerv 130 milyar metreküp. Kalipso’da 200 milyar metreküp rezerv ölçüsü var. Doğu Akdeniz’de şu anda bulunan en büyük rezerv Mısır’ın Zohr havzasında… Onun da ölçüsü 800 milyar metreküp civarında… Türkiye’nin keşfi birçok memleketler arası şirketin iştirakinde çıkarılan bu alanların birçoğundan fazla… Önümüzdeki günlerde hem bin metrekarelik derinlikte ön tespitleri yapılan rezervin bulunması hem de 5-6 bin kilometrekarelik alanın sismik taramalarından sonra yeni bölgelerin keşfetmesi durumunda kaynak ölçüsünün daha da artabilir.

GÜNDE 700 METRE KAZILIYOR

TPAO’nun mülkiyetindeki Fatih sondaj gemisi, saatte 30, günde 720 metre derin denizde hafriyat yapıyor. Fatih gemisi önümüzdeki günlerde bölgede kalan 1.000 metrelik derinlikte çalışmalarına devam edecek. Eş vakitli olarak sahanın üretim kuyularının planlamaları da başlayacak. En geç önümüzdeki ay Mersin Limanı’nda üretimi tamamlanması düşünülen Yasal sondaj gemisinin de Karadeniz’de doğal gaz keşfinin yapıldığı bölgeye yönlendirilmesi planlanıyor.