Tüm dünyayı tesiri altına alan ve ülkemizde de yayılmaya devam eden Kovid-19 salgını, sıhhat, iktisat, iş ve eğitim bölümü ile birlikte bireylerin aile ve özel hayatını da olumsuz etkiledi. Bu süreç, çiftlerin birbirini daha iyi tanımasına vesile oldu. Bu süreçte evliliklerini sonlandırma kararında artış yaşandı. İstanbul Barosu datalarına nazaran, 2019 yılında avukat atanan ve boşananların sayısı 5 bin 214 iken 2020 yılında bu sayı 9 bin 394’e yükseldi. Bu dizide pandemide evliliklerin, birlikteliklerin nasıl etkilendiğini, hukukçuların, psikologların, psikoterapistlerin, boşananların ve ilgileri çatırdayanların gözünden okuyacaksınız.

Pandemi periyodunda meskende uzun mühlet vakit geçiren çiftler ortasında vakitle uyuşmazlıklar ortaya çıkmaya başladı ve bu da beraberinde boşanmaları getirdi. Bu uyuşmazlıkların ve boşanmaların nedenlerinden biri, çiftlerin bu süreçte birbirlerinin ‘gerçek yüzlerini’ görmesi ve şiddetin artması. Öteki bir neden ise meskende kalma sürecinde, yemek, ütü, çocuk bakımı, paklık üzere işlerin yalnızca bayandan beklenmesi, böylelikle bayanın iş yükünün artması. Son bir yıllık süreçte konutun içinde yaşanan bu dertler, bağların bitmesine, boşanmaların artmasına neden oldu.

İstanbul Barosu İsimli Yardım Ofisi bilgileri de pandemi sürecinde boşanmaların arttığı gösterdi. 2019 yılında ofise başvurup avukat atanan ve boşananların sayısı 5 bin 214 iken 2020 yılında bu sayı 9 bin 394’e yükseldi. Tüm İstanbul Muhtar Dernekleri Federasyonu da pandemi devrinde boşanma tebligatlarında yüzde 20 artış olduğunu açıkladı.

Aldatıldığını öğrendi

Karantina sürecinde boşanan M.K. isimli bayan: “Karantina başladığından beri eşimle daima tıpkı meskenin içindeydik. Bu süreçte şunu fark ettim. Elinden telefon düşmüyordu ve benden de gizlemeye çalışıyordu. Sonra karantina sürecinin kendisini yıprattığını ve bir müddetliğine baş dinlemek istediğini söyledi. Biliyordum, olağan bir baş dinleme değil. ‘Peki’ dedim. Fakat şüphelendim. Daha sonra banka hesaplarını gördüm ve önemli harcamalar yapmış. Otomobil ve değerli ikramlar alınmış. Kendisini takip ettiğimde de, uzun müddettir aldatıldığımı öğrendim. Öbür bir bayana farklı bir mesken tutmuş ve otomobil almış. Karantina süreci olmasaydı bu bu türlü devam ederdi. Olağan bir vakitte ben kendisini işte biliyorum. Daima yan yana değildik. Lakin dediğim üzere karantina sürecinde daima birebir meskenin içinde olmamız kuşkularımı artırdı.”

Hastane diye sevgiliye

Pandemi sürecinde boşanan E.D.: “Karantina sürecine kadar iyi giden bir evliliğimiz olduğunu sanıyordum. Fakat karantinada eşimin çok sıkıldığını gözlemledim. Olağan bir süreç olarak yorumladım. Hastaneyle konut ortasında gidip geliyordu. Kendisi bir de psikolog. Bir müddet sonra daima hastaneye gitmeye başladı. ‘Hastanenin bana gereksinimi var’ diyerek daima gidiyordu, buna hafta sonu da dahil. Şunu da fark ettim, aslında ben de bu adamla keyifli değilmişim. Bunları düşünürken tesadüfen eşimin aslında hastaneye değil, birebir hastanede çalışan diğer bir çalışanın konutuna gittiğini öğrendim. Hastane diye sevgilisine gidiyormuş. Öteki bir konuta kira ödemesi yaptığını gördüm. Sorduğumda da itiraz da etmedi. Boşandık.”

‘Bu kadar da olmaz’

Pandemi sürecinde boşanan öğretim vazifelisi M.G.: “10 yıllık evliydik. Eşim çok bencil biriydi. Günlük hayatın koşuşturması içerisinde bu bencilliği beni o kadar rahatsız etmiyordu. Fakat pandemiyle birlikte meskende geçirdiğimiz üç ayda ‘Ben bu adamla mı evliyim?’ diye tekraren kendime sordum. Bir insan bu kadar ben merkezli ve bencil olamaz. İkimiz de çalışan insanlardık. Pandemi hasebiyle meskenden çalışmaya başladık ve kent dışındaki yazlık konutumuza yerleştik. Kendi keyfi ve konforu her şeyden evvel geliyordu. Konutta bir masa vardı ve masanın en hoş köşesine bilgisayarını koymuş, hiç kalkmıyordu. Öğrencilerime yere oturarak ders anlatmak durumunda kaldım. Bu durum adamın umrunda bile olmadı. Yaptığı her şey gözüme batmaya başladı ve ‘Bu kadar da olmaz’ dedim ve evliliğimi bitirmeye karar verdim.”

‘Tüm yük üzerimdeydi’

Özel bir şirkette yöneticilik yapan Ö.K.: “15 yıllık evliliğim pandemi sürecinde bitti. Çocuk bakımı ve konut işlerini yapan bir yardımcımız vardı. Pandemide işi bıraktı. Bu süreçte yeni bir bakıcı da açıkçası istemedik. Eşim de ben de işlerimizi meskenden yürütüyorduk. Hem çalışıyordum, hem de yemek, ütü ve paklığı yapıyordum. Eşim elini hiçbir şeye sürmedi. Tek bir bahiste takviye bile olmadı. Tüm yük benim üzerimdeydi. Yaptığı tek şey kendi işiydi lakin onun üzere benim de çalıştığım bir iş vardı. İnanın bu süreçte adamdan tiksindim ve ayrılmaya karar verdim.”

‘Pandemi de tuzu biberi oldu’

İstanbul’da öğretmenlik yapan D.C.: “Uzun müddettir eski eşimle anlaşamadığımızın farkındaydık. Lakin bu uyuşmazlığa somut olarak ikimizin de gösterebileceği bir şey yoktu. Bir şeyler yolunda gitmiyordu. Pandemide konutta kaldığımız süreçte bunun daha iyi farkına vardık. Birlikte memnun değilmişiz. Evliliğimizin devam etmesinin sebebi tahminen oğlumuzdu. Pandemin birinci aylarında karşılıklı boşanma kararı aldık lakin mahkeme pandemiden ötürü biraz uzadı ve biz bu karardan sonra belirli bir müddet tekrar tıpkı konutta yaşamaya devam ettik. Nihayetinde boşandık.”

‘Birbirlerine tahammül etmiyorlar’

Koronavirüs sürecinin yalnızca fizyolojik değil, ruhsal tesirlerinin de kelam konusu olduğunu ve bu sürecin münasebetleri de büyük oranda etkilendiğini belirten Psikolog Funda Cansu Gül, şunları aktardı:

“Pandemi hepimizi olumsuz etkiledi. Bu süreç birçok olumsuz hissin da yaşanmasına neden oluyor. İnsanlarda, hem depresif hisler hem de gerilime bağlı olarak çeşitli hislerin yaşandığını görüyoruz. Bilhassa dert ve telaş durumu uygun yollarla söz edilmediğinde dönüşebiliyor, ağır bir öfke hissinin ortaya çıktığını söyleyebiliriz. Bu da beraberinde tahammülsüzlükleri getiriyor. Uzun mühlet tıpkı konutun içinde vakit geçiren çiftler ortasında da bu türlü bir tahammülsüzlük kelam konusu. Bu süreçte ayrılık ve boşanma üzere kararı alan danışanların sayısında önemli bir artış olduğunuz söyleyebiliriz. Zira çiftler uzun müddet tıpkı konutun içerisinde kaldıklarında aslında birbirinden çok farklı olduklarını, birebir düşünmediklerini fark edebiliyorlar. Olağan süreçte sorun dahi denilmeyecek hususlar bu süreçte önemli meselelere dönüşebiliyor. Bu da bağlarını olumsuz etkiliyor. Ekonomik kahırlar, meskende daima olma rastgele bir toplumsal hayatının olmaması bu gerginlik seviyesini artıyor.”

‘Asıl pandemi hafifleyince boşanmalar artacak’

Pandemi süreci ile birlikte açılan boşanma davalarında artış yaşandığını ve asıl pandeminin bitmesiyle birlikte boşanmalarda önemli bir artış yaşanacağına dikkat çeken avukat Beğenilen Hükümran de şunları aktardı:

“Evlilikte sorun yaşayan eşler sıklıkla boşanma kararını süratli vermez, çoklukla çalışma, çocuklar ve günlük öteki sorumlulukları yerine getirmek için koştururken bu tatsız mevzuyu bir mühlet art plana atmayı tercih ederler. Lakin pandemi ile birlikte pek çok çift uzun mühlet konutta olağanda geçirmedikleri kadar birlikte vakit geçirdi. Geçimsizlik, fikir ayrılıkları, sorumluluk almada eşitsizlik üzere var olan sıkıntılar, bu kez kendisini çok net bir halde gösterdi. Alışılmış bu noktada en büyük sorun eşlerin ortalarındaki problemlerden kaçabilecekleri rastgele bir alan olmamasıydı. Üzülerek belirtiyorum ki, evlilikte mevcut fizikî, ruhsal ve ekonomik şiddet problemleri da bu devirde katlanarak arttı. Pandemi devrinin yarattığı gerilimle hali hazırda şiddet uygulayan eşler daha fazla şiddet uygulamaya, hatta bugüne kadar şiddet uygulamamış eşler bile şiddete eğilimli olmaya başladılar. Pek çok nedenle boşanma kararını erteleyen şiddet mağduru eşler, bu periyotta şiddetin dayanılamayacak boyuta gelmesi ile boşanma kararı almak zorunda kaldılar. Tekrar günlük hayatın koşuşturması içinde aldatıldığını fark etmemiş eşler, pandemi periyodunda çeşitli mazeretlerle konuttan çıkan, telefon ile daima kuşkulu görüşme ve mesajlaşmalar yapan eşlerinin kendilerini aldattığını, hatta paralel bir hayatları olduğunu keşfederek boşanma kararı aldılar. Fakat şunu da belirtmek istiyorum, bu şiddetli devirde evliliğinde problem yaşayan pek çok çift de ekonomik nedenlerle boşanma kararını tekrar ertelemek zorunda kaldı. Bilhassa fiyatsız müsaade sisteminin devreye girmesi nedeniyle çalışanlar ve beyaz yakalılar, şirketlerin ödeme zahmetleri sebebiyle ise şirket ortakları finansal belirsizlik devrine girdiler. Hakikaten, nafaka ve malların paylaşımı üzere başlıklar boşanmaya ait değerli ekonomik kalemleri oluşturmakta. Bu nedenle boşanma dava sayılarında asıl önemli artışın pandemi devri şartlarının hafiflemeye başlaması ile ortaya çıkacağını düşünüyorum.”

YARIN: Bağlantısı çatırdayan çiftler ve uzmanlar anlatıyor – ‘Fiziksel aldatmaların yerini online aldatmalar aldı’ – ‘Süreç uzarsa ayrılık kaçınılmaz’