MERT İNAN İstanbul – Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) İdare Heyeti üyesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, 3. doz aşıya sair merak edilen tüm soruları Milliyet için cevapladı.

Üçüncü doz aşı kararı için antikor baktırmalı mıyım?

Mevcut antikor testleri ile belirlenen düzeylerin hangi bedelden itibaren ve ne kadar mühlet hami olduğu bilinmediğinden test yaptırmaya gerek yok.

İki doz inaktif aşı olanlar, 3.doz mRNA aşısını ne vakit olmalı? BioNTech dışında öbür bir aşı olamaz mıyız? ?

Sinovac aşısı olan bireylerdeki bağışıklık 6. ayın sonunda giderek azalıyor. Sinovac aşısının Delta varyantına karşı tesiri hudutlu. İki doz inaktif aşı olanlar 3’üncü aydan itibaren hatırlatma aşısını olabilir. Delta varyantıyla müsabaka mümkünlüğü yüksek bireylerin 3. doz aşıyı BioNTech ile olmasını öneriyoruz.

BioNTech aşısı ileri yaştaki bireylerde daha çok yan tesir yapıyor mu?

Yan tesirler yaş ilerledikçe azalırken, koruyuculukta kıymetli bir değişiklik olmuyor. Sinovac aşısının koruyuculuğu ise ileri yaştaki şahıslarda azalabiliyor.

Hastalığı geçirmiş olan bireylerin aşılanması gerekli mi? Ne vakit aşılansınlar?

“Bugüne kadarki bilimsel datalar hastalığı belirtili olarak geçiren şahısların bağışıklığının yaklaşık 1 yıl devam ettiğini gösteriyor. Bu bireyler 6’ncı aydan itibaren aşılanabilir.”

Hastalığı geçirenler hangi aşıyı tercih etmeli??

Tek doz BioNTech aşısının uygulanması ile yüksek seviyede bağışıklık karşılığı oluştuğunu gösteren çalışmalar mevcut lakin hastalığı geçirmiş olan şahıslara iki doz Sinovac aşısı uygulamasının da yüksek seviyede bağışıklık sağladığı ortaya kondu. Hastalığı geçirenlere 6 ay sonra BioNTech olması daha akılcı.

İki doz aşı olup hastalananlar 3. dozu ne vakit olmalı?

Bir yahut iki doz sonrasında Kovid-19 geçiren şahıslar tıpkı aşılanmamış ve Kovid-19 geçirmiş bireyler üzere hastalıktan 6 ay sonra aşılanabilir.

Acil kullanım onayı çok süratli verilmesi inanç sorunu yaratmıyor mu?

Kovid-19 aşılarının süratli geliştirilmiş olmaları ve kullanılmaya başlanmaları aşıların inançsız olduğu manasına gelmez. Teknolojik alt yapının hazır olması, salgının en başında virüsün genetik haritasının çıkartılmış olması, ulusal ve memleketler arası kuruluşların büyük takviyesi, aşıların bu kadar süratli geliştirilmesini sağladı. Hem Sinovac hem BioNTech aşı dünya genelinde inançla uygulanmaya devam ediyor.

İkinci doz aşıyı farklı bir aşı olabilir miyim?

İki doz uygulanan aşılarda birinci aşılama şemasının yani iki dozun birebir aşı ile yapılması gerekir. Fakat iki doz aşıyı tıpkı aşıyla olduktan sonra hatırlatma dozları farklı tıpta bir aşıyla yapılabilir. 

Kovid-19 hastasıyla temas edip riskli durumda olanlar da aşı olabilir mi? ?

Bu bireyler karantina müddetlerinin dolmasını beklemeli.

Aşı kısırlık yapar mı??

Aşılar kısırlık yapmaz. Aşı gebelere yapıldığında bile bebeğe ziyan vermez. Hamile yahut hamile kalmak isteyenler de Kovid-19 aşısı yaptırabilir. Hiçbir aşının gelecekte gerçekleşecek bir gebelik üzerinde olumsuz tesiri yoktur. Ayrıyeten emziren anneler de Kovid-19 karşı aşılanmalı. 

Yumurta alerjisi olanlar hangi aşıyı olmalı?

Grip aşılarından farklı olarak mevcut aşıların hiçbiri yumurtada üretilmiyor. Yumurtaya karşı alerjisi olanlar öteki alerjik bünyeli şahıslar üzere Sinovac yahut BioNTech aşısı olabilirler.

Kanser hastaları hangi aşıyı ne vakit olmalı?

Hem Sinovac hem BioNTech kanser hastalarında inançla uygulanabilir. Lakin BioNTech aşısı bağışıklık sistemi zayıflamış şahıslarda daha yüksek oranda muhafaza sağladığı için tercih edilebilir. Ülkü zamanlama kemoterapi başlamadan evvel aşılamanın yapılması. Kemoterapiden birkaç gün evvel de aşı yapılabilir.

Multiple Skleroz yahut diğer hudut hastalığı olanlar aşı olabilir mi?

Kovid-19 aşılarının hudut sistemi üzerinde olumsuz tesirleri gösterilmediği üzere bu cins hastalığı olanlarda da inançla kullanılabilir.

HIV müspet bireyler aşılanabilir mi?

Kovid-19’u ağır geçirebilirler bu yüzden aşı olmaları gerekir.

Romatizma yahut otoimmün hastalığı olanlar BioNTech aşısı olabilir mi?

BioNTech aşısı bağışıklık sistemini güçlü uyarması, romatizmal hastalığı olan kimi bireylerde hastalık belirtilerinde bir ölçü artışa yol açabilir. Fakat bu artış süreksiz olduğu üzere hastalığın uzun periyodik seyrini de etkilemez.

Alerjik bünyesi olanlar BioNTech olabilir mi?

Alerjik bünyesi olanlar, daha evvel bir unsura yahut ilaca (penisilin gibi) karşı önemli alerjisi gelişmiş bireyler sıhhat kuruluşunda nezaret altında olmak kaydıyla BioNTech aşısı olabilir. 

Antibiyotik kullanırken aşı olabilir miyim?

Antibiyotik kullanırken Kovid-19 aşısı olunabilir. Lakin bedende ateşle seyreden bir infeksiyon varken aşı uygulandığında aşıya karşı karşılık azalabilir.

Aşı olduğum gün alkol kullanabilir miyim?

Aşı olunan gün tüketilen aza ölçüde alkol aşıya karşı cevabı etkilemez. Çok alkol tüketiminin ise cevabı azaltabileceği unutulmamalı.

BioNTech aşısı kalp kası iltihabı yaptığına yönelik argümanlar yanlışsız mu??

Ülkemizden şimdi bu türlü bir bildirim olmadı. Fakat ABD’den bilgiler BioNTech aşısının uygulandığı 25 yaş altı kümede kalp kası iltihabı görülme sıklığının birebir yaş kümesinde beklenen sıklıktan fazla olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte Amerikan Kardiyoloji Derneği bu artışın sonlu olduğunu, hastaların iyi seyrettiğini ve direkt aşıya şimdi bağlanamadığını belirtiyor.

BioNTech aşısı genetik yapımızı bozar mı?

BioNTech ve benzeri teknolojili aşılarda bulunan genetik şifre bileşeni (mRNA) bağışıklık sistemini uyaran proteinlerin hücrelerimizde sentezlenmesini sağlarlar. Lakin bu şifre (mRNA) hücre çekirdeğine giremez, genlerimize ulaşamaz, genlerimizi değiştiremez.”