Son dakika haberine nazaran, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, mart ayından itibaren kademeli olağanlaşma sürecine geçileceğini belirterek, “İllerimizi, hadise ve aşı oranları üzere kriterlere nazaran düşük, orta, yüksek ve çok yüksek riskli olarak sınıflandıracağız. Olağanlaşma takvimini de buna nazaran yürüteceğiz” açıklaması gözleri bilim dünyasına çevirdi.

Bilim insanları, vatandaşlara seslenerek eski kusurlardan ders çıkartılması gerektiğini vurguladı; maske, aralık, hijyen ve ‘sabır’ ikazında bulundu. Yeni kısıtlamaların gelmemesi, olay sayılarının artmaması için marttan itibaren önlemlerden ödün verilmemesi gerektiğini lisana getiren uzmanlar, “Dişinizi sıkın” bildirisi verdi.

ORTAK ÇABA KURAL

Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, kentte yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hadiselerinin artması hasebiyle vatandaşları uyararak, “Allah isteği için bu hususta vatandaşımız kurallara uysunlar. Herkesin birbirini ikaz ederek, bu çabada elini taşın altına koymasını istiyoruz.” dedi.

Ustaoğlu, vilayet bazlı olay artışında Trabzon’un birinci sırada yer aldığını belirterek, bölge olarak bakıldığında da bilhassa Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki vilayetlerin birinci sıralarda yer aldığını söyledi.

20’NİN ÜZERİNDE OLAY ÇIKIYOR

Trabzon’da geçen haftalarda sıcaklığın mevsim normallerinin üzerinde seyrettiğini anımsatan Ustaoğlu, bu nedenle vatandaşların aileleri ve akrabalarıyla bir ortaya geldiğini aktardı. Ustaoğlu, vatandaşların sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan ve 25 dereceye ulaşan günlerde akrabalarıyla kırsal kesitlere gittiklerini, böylelikle de hadise artışına neden olduklarını söz etti.

Önlemleri suiistimal edenlere yönelik takımlarla birlikte kontrolleri artıracaklarının altını çizen Ustaoğlu, şu değerlendirmede bulundu: “Kaymakamlarımızla ve gruplarımızla gerçekleştirdiğimiz toplantılarda, gerekli ikazlarımızı tekrar yaptık.

Bu hususu vatandaşlarımıza da hatırlatarak kontrol yapacağımızı söylemek istiyorum. O günlerdeki mevsim kurallarının yüksek seyretmesi nedeniyle ister istemez vatandaşların da toplumsal uzaklık kurallarını maalesef delmesi ile bu türlü bir sorunun ortaya çıktığını kıymetlendiriyoruz.”

Ustaoğlu, Trabzon’da olayların artmasının sebeplerini şöyle sıraladı: “Bu mevzuda 3- 4 tane tespitimiz var. Bunlardan birincisi aile içi buluşmalar, bilhassa gençlerimizin yahut aşikâr ailelerin maç izlemek, nişan ve doğum günü kutlamak için kapalı ortamlarda bir ortaya gelmeleri.

Bir olaya bakıyoruz, orada geriye dönük ağırlaşan filyasyon grubumuz durumu araştırıyor. Aile içi nişan yahut yaş günü kutlanmış yahut maç izlenmiş. Bu olaylar hadiselerin seyrinde tesirli oluyor. Bir ilçedeki köyde 20’nin üzerinde hadise çıkıyor.

EN BÜYÜK TEHLİKE CENAZE MESKENLERİ

Bir bakıyoruz, aile içi nişan merasimi düzenlenmiş. Allah isteği için biz söylüyoruz, artık Türkiye’de birinci olmuş hadise sayısında bunu herkes görüyor, biliyor. Esnafımızın, herkesin durumu ortada. Hepimizin el birliğiyle bu uğraşın içinde olması lazım.”

Trabzon’da hadiselerin artmasının başka bir nedeninin de cenazelere iştirakin olduğunu belirten Ustaoğlu, cenazelere iştiraki 30 şahısla sonlandırma kararı aldıklarını kaydetti. Ustaoğlu, bu kurala uyma noktasında vatandaşın kendilerini uğraştırdığını lisana getirerek, yakın akrabaların cenaze konutlarında bir ortaya gelmelerinin en büyük tehlike olduğunu belirtti.

MASKELER TAKILIYOR FAKAT…

Akrabalarla bir ortaya gelinince maske ve aralık kurallarına uyulmadığına dikkati çeken Ustaoğlu, “Yoksa ben her gün sokaktayım. Minibüslerde, dolmuşlarda seyahat yapanlar, herkes maskesini takıyor. Esasen yapılan çalışmalarda yüzde 95 oranında maskenizi takıyorsanız sizi koruduğu belirlendi.” dedi.

Ustaoğlu, Kovid-19’un bulaşma riskinin en yüksek olduğu yerlerin, akrabaların bir ortaya geldiği ortamlar olduğunu yineledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir mühlet evvel, kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılacağını açıkladığını anımsatan Ustaoğlu, bu mevzuda Trabzonluların üzerine düşen vazifeler olduğunu vurguladı.

Ustaoğlu, Bilim Konseyi’nin vilayetler bazlı olay sayılarını değerlendireceğini, buradan çıkacak sonuçlar göz önüne alınarak kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılacağını anlatarak, şunları kaydetti:

“Ancak olay durumunda artış trendi devam ederse, üzülerek tabir etmek istiyorum ki Trabzon maalesef kademeli yasakların kalkması konusunda en geç karar verilebilecek vilayetlerden birisi olabilir. Buradan tekrar vatandaşlarımıza ikazlarımızı yapıyoruz. Allah isteği için bu bahiste vatandaşımız kurallara uysunlar. Herkesin birbirini ikaz ederek, bu gayrette elini taşın altına koymasını istiyoruz.”

Vali Ustaoğlu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamasının akabinde Trabzon’da artırılan kontroller ve önlemler sonucunda son günlerde olay sayılarında düşüş yaşandığını da kelamlarına ekledi.

UZMANLARDAN DİŞİNİZİ SIKIN BİLDİRİSİ

Prof. Dr. Tevfik Özlü (Bilim Heyeti Üyesi): “İllerin vereceği bir karar süreci olacak. Hangi adımların, hangi kapsam ve dozda ne vakit olacağını vilayetler bazında karar verilecek. Aşılamayı süratli yapar, olay sayılarını düşürürsek daima birlikte yaza rahat gireriz.

Olağanlaşmaya geçilse bile dikkat edilmesi gereken üç kural, maske, ara, toplumsal izolasyon… Riskin düşük olması daima düşük kalacağı manasına gelmez. Olağanlaşma sonrası hadise sayıları artmamalı.

Artık hiçbirimiz yeni kısıtlama ve katlanmış olay sayılarını istemiyoruz. Yasaklar geri gelsin istenmiyorsa virüsün yayılmasına müsaade vermeyecek adımlar atmalıyız. Maskemizi adabına uygun olarak toplumsal alanda takıp, başka beşerlerle aramızı iki metre olarak belirlememiz gerekiyor.”

Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz (Bilim Konseyi Üyesi): “Salgın devam ediyor. Bu nedenle tedbirleri devam ettirmemiz lazım. Daha evvel yaptığımız yanılgılardan ders alarak, önlemlerden ödün vermeden hareket etmemiz koşul.

Aşının bize sağlayacağı avantajlardan faydalanmak için biraz daha dişimizi sıkmalıyız. Elde ettiklerimizi tekrar kaybetmek, tıpkı kısır döngü, hasta ve vefat sayılarında artış yeni kısıtlamalar manasına gelecek. Denetimsiz gevşeme büyük risk olduğundan, herkes dikkatli ve sabırlı olmalı.”

Doç. Dr. Zeliha Tufak Koçak (Bilim Şurası Üyesi): “Normalleşmeye giderken önlemlerimize dikkat etmezsek sonuçları çok ağır olabilir. Hasebiyle günlük ömürde, aile ve konut içi ziyaretlerde, yakınlarımız yahut dostlarımızla görüşürken kesinlikle maske, uzaklık, hijyen kuralına uymamız gerekiyor.

Maske ve aralık şu an için aşı kadar hatta aşıdan da tesirli. Aşı ne kadar değerliyse bu önlemlere uymamız da bir o kadar ehemmiyet arz ediyor. Bu kurallara dikkat edilmediğinde bilim insanlarının tek başlarına salgınla çabası kâfi olmaz.

Bu salgının üstesinden daima bir arada geleceğiz. Halkımız, esnaflarımız, kamu kurum ve kuruluşları kısaca herkes önlemlere riayet etmeye devam ederse muvaffakiyet yakalanır. Türkiye pek çok ülkeye nazaran önlemlere uyuyor, vatandaşlarımız çok dikkatli ve titiz davranıyor. Mart ayı ile birlikte tıpkı hassasiyetin sürdürülmesi gerekiyor.”

Prof. Dr. Füsun Eyüboğlu (Göğüs hastalıkları uzmanı): “Yeni olağan tertipte, önlemleri elden bırakmamamız lazım. Kalabalık ve kapalı ortamlarda mecbur kalmadıkça vakit geçirmeden, maske ve mesafemizden ödün vermeden önlemlere harfiyen uymalıyız.

Riskli ve kırılgan kümelerde olan vatandaşların kesinlikle maske kuralına uyarak topluluk içinde mümkün olduğunca dikkatli ve az kalması gerekiyor. Yeniden olabildiğince meskenden çalışmak ve toplu alan konusunda ihtimam göstermemiz lazım. Toplumsal sorumluluk şuuruyla sabırlı olmak durumundayız. Biraz sabırlı olursak bu badireyi atlatırız.”

TEPE DEVRİ ÜZERE DAVRANMALIYIZ

Prof. Dr. Sait Gönen (Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dekanı): “Son aylık periyotta Cerrahpaşa’ya günde 350, 450 ortası Kovid-19 testi yaptırmaya başvuran vatandaşlar geliyor ve müspetlik oranı yüzde 3 düzeyine inmiş durumda. Salgının tepe periyodunda bu oran yüzde 30 civarındaydı. Bu tablo bize bir aydan fazla müddettir uygulanan kısıtlama ve önlemlerin sonuç verdiğini gösteriyor.

Şu an için aşılama sayımız 4 milyona yaklaşmış durumda. Aşılamanın biraz daha arttığı periyoda kadar maske, uzaklık, hijyenden katiyetle taviz vermememiz gerekiyor. Bu nedenle mart ayında kademeli olağanlaşmaya geçtiğimizde her vatandaşımıza büyük sorumluluk düşüyor.

Güya salgının tepe devri üzere önlemleri bırakmadan, kafe ve lokantalara hamle etmeden dikkatli olursak, üçüncü defa kahır yaşamamış oluruz. Bizler kısıtlamaların sıhhat boyutunu görüyoruz. Elbette ekonomik, toplumsal boyutu da var.

Lakin zorlanan esnafımız ve halkımız denetimsiz davranırsa, yeni kısıtlamalar, yeni hastalar, artan vefatlar görürüz. Önümüzdeki devirde sabırlı olup bu badireyi atlamamız lazım.”

KIRGINLIĞI OLAN MESKENDEN ÇIKMASIN

Prof. Dr. Tufan Tükek (İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı): “Bir yıl içinde belirli özellikleri alışkanlık kazandık. Artık toplumda herkes maske, uzaklığın korunması gerektiğini kabul etmiş durumda. Vatandaşlarımız virüse karşı nasıl korunmamız gerektiğini biliyor. Çok iyi korunan, maskesini takan, kalabalığa karışmayan hasta olmuyor.

Mart ayında başlayacak kademeli açılmayla birlikte, son 1,5 aydır uyguladığımız önlemlerden ödün vermememiz gerekiyor.  Bilhassa çok hafif kırgınlığı olan bireylerin bile konuttan çıkmaması, kapalı ortamlara girmemesi gerekiyor.

Herkes, hepimiz çok sıkıldık fakat kafe, lokanta, AVM’lere hamle edersek, mart ayı sonunda yine kısıtlamaları, hasta sayıları ve ölümlerde artışı görürüz. Alınan önlemler sayesinde hasta müspetlik oranımız yüzde 5’in altına indi. Mart’tan itibaren bu disiplinden taviz vermeden dişimizi sıkmak zorundayız.”