Dışişleri Bakanlığı ismine 2006 yılından itibaren Yunanistan’da envanter çalışması yapan Dr. Neval Konuk, Yunanistan’ın Halkidiki vilayetindeki Gargara köyünde çıkan Türk mezarlarıyla ilgili açıklamada bulundu.

Yunanistan’ın Halkidiki ilinin Nea Propontida (Yeni Bandırma) Belediyesi içinde yer alan Osmanlı devrindeki ismiyle Gargara, Yunanca ismiyle Simantra Köyü’ndeki spor salonu inşası sırasında Osmanlı mezarlığı bulunduğu haberlerini kıymetlendiren Konuk, kendisinin 2009-2010 yılları ortasında o bölgede araştırmalar yaptığını, o periyot mezarlık yerini tespit ettiğini belirterek, “Gargara’da 2009-2010 yıllarındaki çalışmalarım sırasında bir çeşme kalıntısı ile mezarlık yeri tespitinde bulundum. Lakin o devir rastgele bir mezar taşı ya da taş modülü bulunmuyordu. Muhtemelen inşaat sırasında ortaya çıkmıştır. Günümüzde o köyde hiçbir Müslüman ve Türk yaşamıyor.” dedi.

Konuk’un, 2009 yılında Halkidiki’deki bir okulun bahçesinde tespit ettiği mezarlık yeri, Yunan basınında yine gündeme geldi.

Yunan basınında 11 Şubat’ta Yunanistan’ın bir spor salonu inşaatı çalışmaları sırasında mezarlıkların ortaya çıktığı haberlerinin akabinde Türkiye’nin Selanik Konsolosluğu’nun harekete geçerek Yunan yetkili makamlarıyla temasa geçtiği bilgisini veren Konuk, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Yunan basınında yer alan haberlere nazaran, naaşlara ilişkin kemikler kaldırılmış. Hepsi toplanıp bir yere mi defnedilmiş, şimdi bilinmiyor. Türkiye’nin Selanik Konsolosluğu, Yunan yetkili makamlarıyla temas halinde. Köydeki mezarlık yerinde dedeleri bulunan ve Antalya’da ikamet eden Mimar Şeyda Güvenç’in belediye sitesine attığı maile verilen yanıtta ise, ‘Saygı ve ihtimamla mezarlar kaldırılmıştır. İtina ile yaptığımız bu çalışma bir yıldan fazla sürdü’ denildi. Verilen bu karşılıktan mezarlık alanına inşaatın bir yıl evvel başladığı, lakin alanın tamamında yer alan naaşların kaldırılması sonrasında haber olduğu anlaşılıyor.”

‘NAAŞLARIN TOPLANACAĞI BİR ANIT YAPILMALI’

Konuk, “Gargara köyünde 201 mezar tespit edildi. Bulunabilen naaşların toplanacağı bir anıt yapılmalı. Hepsinin ruhları huzur bulsun ve yerleri cennet olsun. Bulunan 201 mezar için bir dini merasim düzenlenmeli.” diye konuştu.

Yunan belediyesi tarafından yapılan hafriyatın 10 Şubat 2021’de tamamlandığını aktaran Konuk, “Halkidiki Eski Eserler Kurumu, arsa üzerinde kurtarma hafriyatını tamamladıklarının bilgisini belediyeye vermiş. Belediye kalıntılar çıkınca burada bir seneyi aşkın kurtarma hafriyatı yapmış. Kurtarma hafriyatı esnasında okulun 780 metrekarelik bahçesinde çıkarılan 201 mezarın fotoğrafları çekilip ve ölçeklendirildikten sonra kaldırılmıştır.” sözlerini kullandı.

‘KÖYDE 167 TÜRK AİLESİ BULUNUYORDU’

Köyde şu an hiçbir Müslüman ve Türk yaşamadığını aktaran Konuk, şu değerlendirmede bulundu:

“Köyde yaşayan yaklaşık 500 bireyden oluşan 167 Türk ailesi bulunuyordu. Mübadelede bu aileler, Fethiye, Bursa’nın Gemlik ilçesi, İçel ve İstanbul’un Beşiktaş ilçesine geldiler. Bir kısmı da eski ismi Çikinoba olan Antalya Güzeloba köyünde iskan edildi. Günümüzde Selanikli Köseler Sülalesi olarak bilinmektedirler. Genelde Güvenç, Gündoğar, Apa soyadlarını taşıyorlar. Mesleklerine bakıldığı vakit, tamamına yakını çiftçidir. Bir nalbantçı, demirci ve helvacı da vardır.”

Konuk, Halkidiki hakkında ise şu bilgileri paylaştı:

“1902 yılında Osmanlı’nın Selanik Vilayet Salnamesi’nde bölgenin Halkis adası, Selanik vilayet toprağından güneye hakikat uzanmış bir el formunda olup, ucunda üç parmak üzere Kesendire, Longoz ve Aynaroz adaları uzanır. Bu üç ada ortasında Kesendire ve Aynaroz Körfezleri yer alır. Halsidik adasının karayla bitiştiği yerin batısında ve Selanik kentinin kuzeydoğusunda Hortac Dağı Kesendire kazası dahiline girer ve güneydoğusuna kadar uzanır. Üç yarımadadan oluşan Halkidikya’nın merkezi, Osmanlı periyodundan evvel Kesendire, daha sonra Poliroz’du. Halkidikya kenti içerisinde Sidrekapısında kıymetli gümüş madenleri vardı.” formunda tarifinin yapıldığı bilgisini verdi.

OSMANLI PERİYODUNDA KESENDİRE’DE BULUNAN TÜRK KÖYLERİ

Konuk, 3 yarımadadan oluşan Halkidiki’nin Kesendire yarımadasında Osmanlı devrinde 30 Türk köyü bulunduğunu söyledi. Türk köylerinin Kesendire yarımadasında Adalu, Akbunar, Aksakallı, Atmacalı, Avanlı, Bahşıtlı, Baraklı, Bozalan, Çelli, Çepişli, Çengelli/Çenganeli, Çobanlı, Davutlu (Doburlu/Dobralı), Davudlu, Emirmeli, Esenli, Gargara, Gedikli, Karaçovallı, Karatepe, Kasaplı, Kolağızlı, Küçüklü, Pazarlı, Purnazlı, Senceli, Sofular, Tekyeli, Yıllı, Varıcılar isimli olduğunu belirtti.

HALKİDİKİ’DE BULUNAN TÜRK OKULLARI

1914-1915 öğretim yılında Halkidiki vilayetinde bulunan Türk okullarını aktaran Konuk, bu okulların Akpınar (Akpınar), Aksakal, Avanlı (Prinochori), Baraklı (Nea Kerasia), Çengelli (Nea Gonia), Karatepe (Nea Tenedos), Karkara, Vromosirtis, Pazarlı (Dikorfo), Pozalo (Mikralona) ve Seleli isimli olduğunu söyledi.