Hürriyet’ten Selin Dinç’e açıklamalarda bulunan Psikolog Zeynep Şimşek, bilgisayar oyunlarının, çocukların hayatında giderek artan bir risk olmaya devam ettiğini belirterek  “Bu biçim oyunlar çocukları bilhassa duygusal boşluklarından ötürü ele geçiriyor. Çocuğun akademik başarısı düşük, mesken nizamı bozuk ve ebeveynleriyle çatışma yaşıyorsa, çocuk üretmek, öğrenmek, çalışmak yerine duygusal boşluğunu, toplumsal yaşantısında elde edemediği gücü, akademik durumundaki başarıyı oyunlarla kazanmak istiyor. Böylelikle ağır bir teslimiyet ve bağımlılıkla karşı karşıya kalıyor” dedi.

“ÜLKEMİZ İÇİN EKSTRA BİR RİSK”

Çocuklara sağlıklı bir gelecek sunmak için kesinlikle internet kısıtlaması getirilmesi gerektiğinin altını çizen Şimşek, kelamlarına şöyle devam etti: “Bugünlerde Gangster oyunu, biraz daha geriye döndüğümüzde Mavi Balina, Mavi Bebek, Momo karşımıza çıkmaktadır. Buradaki maksat elbette çocuklarımız ve gençlerimiz; gaye ise, genç beyinleri öfke, şiddet, can almaya, acıya ve denetimsiz güce teşvik etmek ve geleceğimiz olan çocukların sağlıklı gelişimini engelleyerek gelecekteki toplumun adalet bilmeyen, empatiden mahrum, meselelerini çözme usulü olarak şiddeti seçen, ağır ruhsal sorunları olan sosyapatlar yaratmaktır.

Yaş ortalamalarına baktığımızda 7-17 yaş üzere önemli bir kitleye hitap ediyor. Hatta ülkemizin genç nüfusunun ağır olduğu bilgisinden yola çıkarsak bizim ülkemiz için ekstra bir risk oluşturuyor. Bu usul oyunlar online oynandığı için ve hiç tanımadıkları şahıslarla tanışma ortamı yarattığı için öbür bir tehlike ile de karşı karşıya kalıyoruz. Bir öbür tehlike de bilgisayar ve internet bağımlılığı… Bunların hepsini değerlendirdiğimizde ebeveynlere önemli vazifeler düşüyor.

Ebeveynin o güne kadar gözlemleme bahtı olmadıysa ancak çocuğunda ortalama 15 gün içerisinde beklenmeyen hareketler, konuşmalar, içine kapanma, öfke patlamaları, iştahsızlık, gerginlik üzere belirtiler gözlemlediyse bu oyunlardan kaynaklanma ihtimali çok yüksek. Ebeveyn, “Altı üstü oyun ne olabilir ki, gerçek olmadığını biliyor neden korksun, etkilensin” üzere bir niyete sahipse büyük bir kusur içindedir. Bu oyunlar, şiddeti arttırır, hükmetme ve denetimsiz gücü arttırır. Başarısızlık duygusu yaşatır, öz itimadını zedeler.

Çocuklarınıza hoş, sağlıklı bir gelecek vermek istiyorsanız bu bahiste kesinlikle sonlandırma getirmelisiniz. Çocuğunuzun eline sınırsız interneti vermek demek, gecenin bir yarısında inançlı olmadığını bildiğiniz halde 5 yaşındaki çocuğun dışarıya çıkmasına müsaade vermek kadar tehlikelidir. Oyunları siz seçin bunun için uzman takviyesi alın. Yaşına uygun oyunları seçmekte ısrarcı olun. Günlük bir limitle bilgisayar ve interneti kullanmasına müsaade verin. Gireceği sitelerden, izlediği görüntülerden haberdar olun. Telefon ve bilgisayar şifreleri kesinlikle sizde de olsun. Hislerini anlamak için sohbet edin. İlgisini çekecek bahisleri belirleyin. Ortak paylaşım için nizamlı vakit ayırın. Zira, ebeveynler “Çocuğumla ne kadar vakit geçirmeliyim? sorusundan daha çok “Günde kaç saat bilgisayar ve internet kullanmasına müsaade vermeliyim?” sorusunu soruyor. Bu noktada ebeveynlerin birkaç sorusunu cevaplamakta fayda var.

Çocuğum teknolojiden yoksun mu kalsın? İnterneti ve bilgisayarı sınırlandırırsak çağı yakalayabilir mi? Teknolojiyi yakalamak, iyi bir bilgisayar kullanıcısı olmak, kod yazmayı öğrenmek, sağlıklı bilgilere sağlıklı yollarla ulaşmaktır.”

“BAĞIMLILIKLAR OLUŞABİLİR”

Uzman Klinik Psikolog M. Berk Karaoğlu, bakın bu mevzuda neler söylüyor:

“Daha evvel gibisi oyunlarda da gördüğümüz üzere evvel çocuk ve gençlere evre basamak muvaffakiyet ve aidiyet hissi verdikten sonra olumsuz bile olsa olağanda çocuğun, gencin yapmayacağı davranışlara sevk edebiliyorlar. Bu davranışların ruhsal tesirleri ise sanıldığından daha ağır olabilir, zati kişiliğini, benliğini bulmaya çalışan çocuk, genç kendine olumsuz bir benlik imajı yakıştırabilir ve bunun sonucunda davranım bozuklukları görülebilir.

Daha kişiliğin tam manasıyla oturmadığı bu yaşlarda çocuğun kendi alanını oluşturarak muvaffakiyet hissi yaşaması, subliminal olarak çocuğa yarar duygusu vererek oyuna devam etmesi tarafında telkinlerin verildiği bu oyunlar maalesef çocuklara ve gençlere daha cazip gelebilmektedir. Biz yetişkinler olarak bile kendimizi internete karşı sınırlamakta zorluk çektiğimiz şu vakitler da alışılmış ki de çocuk ve genç yaştaki bireylerin hayatında bilhassa bu biçim online oyunlarla birlikte bağımlılıklar oluşabilir ve bu durum bilhassa çocukların psiko toplumsal gelişimini olumsuz tarafta etkileyebilir.

Aslında internette oyun oynayabilen her yaştaki çocuk bu biçim oyunlardan etkilenebilir lakin daha çok kimliğini bulmak isteyen, kendi dünyasında kalmak isteyebilen ergen bireylerde etkilenmenin daha fazla olabileceğini düşünmekteyim. Alışılmış daha küçük yaştaki soyut somut kavramını, bağını temellendiremeyen çocuklar için de tehlike çok büyük. Çocuk yahut genç odasında yalnızca tek düze bir formda saatler geçiriyorsa, toplumsallığı azaldıysa, dış dünya ile bağını sınırlandırdıysa hatta bu oyunlara maddi olarak kaynak aktarıyorsa ailelerin, ebeveynlerin tam da bu noktalarda dikkatli olması gerekebilir.

İnternet ve oyun olağan ki de günümüz dünyasında çocuk ve gençlerin hayatında olacak lakin bunun denetimli olması gerekmektedir. Örneğin belirli bir vakit dilimi içerisinde oynamalarına müsaade verilebilir yahut bilgisayarın ailenin daha rahat denetim edebileceği bir alana taşınabilir. Çocuk yahut gencin online oyunlardan alabileceği hazzı spor, müzik, araştırma vs. üzere alanlardan da alabileceği belirtilerek sağlıklı yönlendirme yapılabilir. Lakin natürel burada aile içi dinamikler ve çocuk yahut gencin kişilik yapısı çok kıymetlidir. Ebeveynler baş edemediği ve tehlike oluşturan durumlarda profesyonel dayanak almalılar.”

“GERÇEK DIŞI SENARYOLAR GELİŞEBİLİR”

Hürriyet Aile muharriri ve Uzman Psikolog Ceylan Şekerci ise, “Mavi Balina, Momo ve Mavi Bebek üzere olumsuz sonuçlara yer hazırlayan oyunlara “Gangster” isimli bir oyun daha eklendi. Gangster, “Öldür, çal ve yok et” talimatları gönderen, şiddet içeriği yüksek bir oyun. Şahıstan sokaktaki polisleri ve özel tim askerlerini de öldürmesini talep ediyor” açıklamasını yaptı ve ihtarlarda bulundu:

“Bilgisayar oyunlarındaki uyaran fazlalılığı, ard arda gelen renkli imgeler, ödül sisteminin etkin oluşu teknoloji bağımlılığının temelindeki ögeleri oluşturuyor. Çocuğun gerçek hayatta yapamadıkları, ruhsal ve toplumsal gelişim alanlarındaki boşluklar bu oyunlar kanalıyla tabir edilebiliyor. Toplumsal hayatta kendini bedelsiz ve yetersiz hisseden, öz itimadı düşük çocuklar kendilerini söz edip kabul görebilecekleri ortamlara muhtaçlık duyuyor. Sanal dünyanın cazipliği de burada başlıyor. Bilgisayar oyunlarında çocuk istediği karaktere bürünüp gerçek hayatta yapamayacaklarını sergileyebiliyor. Başarma duygusu, aidiyet, şiddetin ve öfkenin kabul görmesi bu şekildeki oyunları ilgi cazip ve bağımlılık yapan hale getiriyor.

Bilgisayar oyunu oynayan çocukların şiddet ve saldırganlık seviyeleriyle ilgili yapılan araştırmaların sonuçları bu çocukların toplumsal bağlantılarının zayıfladığını, etrafa karşı duyarsızlaştıklarını, şiddetin olağanlaştığını ve bir bağlantı biçimi olarak algılandığını ortaya koymaktadır. Bir mühlet sonra sanal gerçeklik ile gerçek dünyanın pahaları ortasında bocalama yaşandığı, bilgisayar ve teknoloji ile olan bağın bağımlılık düzeyine geldiği görülebilmektedir. Şiddet içerikli oyunlar bilhassa küçük yaştaki çocuklarda çeşitli endişelerin gelişimine de yer hazırlayabilir. Çocuk sokakta, gece uyurken ya da savunmasız kaldığı bir anda darp edileceği ya da öldürüleceği telaşı taşıyabilir. Alt ıslatma yahut evvelki yaşlara ilişkin bebeksi davranışlar sergileme kelam konusu olabilir. Gerçek dışı senaryolar gelişebilir. Daha büyük yaşlarda çocuk, oyunda gördüğü sahneyi gerçek hayatta da uygulama isteğine girebilir. Sözel ve fizikî şiddet içeren davranışlarda artış gözlemlenebilir. Günümüzde bilgisayar oyunlarıyla tanışma yaşı okul öncesi periyoda kadar inmiş durumda. İlkokul çağı ve ergenlik devri çocukları şiddet içerikli oyunların olumsuz sonuçları açısından daha fazla risk altındadır. İçe kapanma, şiddet, toplumsal izolasyon, empati yoksunluğu üzere belirtilerin yanı sıra ders muvaffakiyetinde ve motivasyonda düşüş ve konsantre olma zahmeti görülebilir.

Ailelerin internet ortamında dikkatli olması ve gerekli tedbirleri alması günümüzün dijital şartlarında son derece kıymetli. Her ne kadar denetim edilmeye çalışılsa da büyük bir süratle yayılabilen olumsuz içeriklerin anne babanın kontrolünden geçmesi gerekiyor. Aile içi irtibatın şeffaflığı ve netliği, çocukla geçirilen kaliteli vakit, his ve niyetlerin onaylanıp desteklenmesi ve gerektiğinde uygun bir lisanla tartışılabilmesi her olumsuz şartta kıymetli bir destekleyicidir. Çocuğun yetenekleri ve ilgisi dahilinde yönlendirileceği spor, sanat, müzik üzere faaliyetler bilgisayar oyunuyla geçen vakti azaltacağı üzere çocuğun fizikî, zihinsel, toplumsal ve ruhsal gelişimine de katkı sağlayacaktır.”

VERİLEN TALİMATLARA UYULDUĞUNDA BENLİKLERİNDE YIKICI ZIYANLAR OLUŞUYOR

Psikiyatrist Dr. Sabri Yurdakul ise şöyle konuştu: “İnternet ortamı iyiye kullanıldığında çocuklarımız için büyük bir bilgi kaynağı durumunda. Lakin bu ortam makus niyetli bireylerin elinde çocuklarımıza ziyan verici malzemelerin kullanımına da imkan veriyor. Mavi balina, Mavi Bebek’ten sonra son günlerde tanınan olan Ganster oyunu da bu türlü bir oyun. Şiddet ögeleri içeriyor ve çocukları tesiri altına alıyor. Bu üslup oyunlar çocukları yavaş yavaş tesiri altına alıyor. Bu oyunların kendilerine ziyan verdiğini fark etmeden oynamaya başlıyorlar ve giderek oyunun bağımlısı oluyorlar. Oyunun bağımlısı olmanın ötesinde oyunun verdiği direktifleri uygulayarak telafisi imkansız ziyanlara uğruyorlar. Çocuklarda ruhsal olarak kendine ve diğerlerine ziyan verme, toplum kurallarına karşı gelme, verilen direktiflere körü körüne uyma sonucunda benliklerinde yıkıcı ziyanlar oluşuyor.

Bu oyunlarda çocukların ilgisini çeken, öteki oyunlardan farklı oluşu, onları tesir altına alması, neredeyse hipnotize etmesi, diğer arkadaşları da oynadığı için arkadaşları ile paylaşabileceği bir oyunun olması, şiddetin cazibeli gelmesi, toplum kurallarına karşı gelmenin cazip gelmesi ve her şeyin temelinde sonuçta ne olacak biçimindeki merak hissini beslemesidir.

Bu oyunları giderek daha uzun müddetlerde oynadıklarında, bırakmak istememekte, kitap okuma, arkadaşları ile vakit geçirme, aile ile bir ortada olma yerine daima olarak bu oyunu oynamak istemekte ve giderek oyunun bağımlısı olmaktadırlar. Genel olarak 5 yaş ile 12-13 yaş ortası çocuklar bu oyunların daha çok bağımlısı olmaktadırlar. Aileler çocuklarının hangi sitelere girdiğini, neler oynadığını takip ettiklerinde onların bu oyunları oynadıklarını anlayabilirler. Ayrıyeten davranışlarının değişmesi, sakin olan çocuklarının öfkeli ve saldırgan davranışlar göstermesi, arkadaşlarından uzaklaşması da bu oyunlara yöneldiklerinin göstergesi olabilir. Çocuklarının bu oyunları oynadıklarını anladıklarında ise birinci yapmaları gereken bu oyunları oynayabilmelerini engelleyecek olan “Ebeveyn müdafaa programlarını indirmek” ve çocuklarının bu sitelere erişimini engellemek olmalıdır.”