Geçen hafta Mersin, Kırıkkale ve İzmir’de düzmece içkiden meydana gelen ölümlere İstanbul da eklendi. İstanbul’da da uydurma içkiden zehirlenen 9 kişi kurtarılamadı. Geçersiz içkiden ölenlerin sayısı 49’u bulurken, Emniyet Genel Müdürlüğü’nün koordinesinde ülke genelinde başlatılan operasyonlarda tonlarca etil alkol, uydurma içki ve içki üretiminde kullanılan materyaller ele geçirildi. İstanbul’da hayatını kaybeden vatandaşlardan biri de Çekmeköy’de oturan emekli emekçi Taner Demirtaş’tı. Geçen pazar internet üzerinden satın aldığı “Dr. Derman” ibareli etil alkol ve “Express” aroma ile meskeninde yaptığı viskiden kötüleşen Demirtaş öldü. Son devirde içki fiyatlarının artmasıyla vatandaşların da etil alkole yönelmesi, sahtekarların ekmeğine yağ sürdü. Nerede yaptıkları ve nereden aldıkları muhakkak olmayan kelamda etil alkolleri satan sahtekarlar, merdiven altı yerlerde alkollü içki imalinde kullanılan etil alkol yerine vefata sebebiyet veren metil alkol satmaya başladı.

‘Taklit ediliyor’

İnternette binlerce ne olduğu aşikâr olmayan ve üzerinde tıbbi kullanım emelli etil alkol yazan eserler meskenlere kargo ile bile gönderiliyor. 5’li litre biçiminde satılan galon en az 140 TL. Çekmeköy’de düzmece içkiden ölen Taner Demirtaş’ın meskeninde Dr. Derman ambalajlı etil alkole rastlanırken, ulaştığımız firma sahipleri tezleri reddetti. Firma yetkilisi, sahtekarların ambalajlarını taklit ederek satış yaptıklarını öne sürerek, “İstanbul’da uydurma içkiden ölen bir vatandaşın aldığı etil akolün üzerinde firmamızın ismi var lakin bizden almadı. Merdiven altı alışveriş yapılan yerlerden almıştır. Bizden alınan eserlerden vefat eden yok. Olsaydı, şu an yanıt vermiyor olurduk. Sattığımız eserler yalnızca tıbbi hedefli. İsteyen bireylere internet üzerinden satabiliyoruz. Yalnızca etil alkol satıyoruz. Tıbbi hedefli olduklarını söylüyoruz fakat malesef ülkemizde her şeyin düzmecesiyle ceplerini doldurmaya çalışan sayısı sınır safhada. Birkaç site var eserlerimizin ismini kullanarak satış yapan. Esasen yasak başladı. Stoktaki eserlerimizi sattıktan sonra süreçlere son vermek zorundayız. Kapatıyoruz” diye konuştu. Etil alkol ismi altında satılan lakin nerede ve nasıl üretildiği bilinmeyen alkollerin metil alkol olduğunu ve öldürücü tesirinin bulunduğunu belirten uzmanlar vakanın iç yüzünü Milliyet’e anlattı.

‘İş vatandaşa düşüyor’

Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Ahmet Aydın: “Normal kaidelerde etil alkol satışı ruhsata bağlı. Eserin üzerinde etil alkol yazması değil değerli olan, o bu işin kılıfı da olabilir. An-cak bunu laboratuvarlar test ederse anlayabiliriz. Burada büyük iş vatandaşa düşüyor. İnsanların bilinçlendirilmesi lazım. Mesela rakıyı taklit eden kişi bunu etil alkolle taklit etse merdiven altı da olsa yapılan eserden hiçbir şey olmaz. Düzmecenin özelliği metil alkolle yapıl-mışsa felaket. Metil alkole kolay erişilebiliyor. Etil alkolde devlet denetim ediyor, önlem alıyor. Eseri ithal edenlerin deposunda kime dağıttığı ve gönderildiği denetim ediliyor. Bir insanın kanında 600 mg/dl etil alkol olsa komaya girer, tekrar de kurtulur. Lakin metil alkol kanda 50 miligram desilitreden çok az bile olsa öldürebilir. Etil alkol bedende çok süratli parçalanıyor, parçalanan metabolitler de zararsız. Lakin metil alkol bedende parçalandığında metabolitler bedenden uzaklaşmıyor, asit haline geliyor. Asit de birinci başta gözlerin içindeki sinir-leri harap ediyor.”

 ‘Metil alkol öldürüyor’

İsimli Bilimciler Derneği Lideri Prof. Dr. Hamit Hancı: “Etil alkol içkinin yapıldığı alkoller. Tıbbi kullanım maksatlı da olsa satılır. Bununla alkol yapılması olağan. Ölenler etil alkolden değil, metil alkolden ölüyor. İçki için satılmıyor olsa da alıcılar, tıbbi kullanım hedefli diye alıyor. Dezenfeksiyon üzere kullanım alanları var. Yalnızca içki maksatlı kullanılmıyor. Vefatlar daha ucuz satılan metil alkolden oluyor. Ayrıyeten damıtılarak yapılan içkilerde metil alkol oluşuyor. Damıtım aygıtında suyu kaynattıktan sonra öteki taraftan alkol elde ediyorsunuz. O sırada birinci çıkan metil alkoldür. Onun olağanda atılması lazım. Bunu ya atmıyorlar ya da dışarıdan etil – metil farkını bilmeyenler alıyorlar. Etil alkolü satmak isteyenler ruhsat alıyor. Lakin satın alan ruhsat almak zorunda değil. Tıbbi alkolün içine etil alkol dışında öbür şeyler katılıyor. Satılan etil alkoller saf etil alkol mü, yoksa o alkolün üretimi sırasında metil alkol de oluşmuş mu onu bilmek lazım. Etil alkol yüksek doz olmadan tek başına öldürücü değildir. Kimse şuurlu olarak metil alkolden içki yapmaz.”

‘Market satışları tekrar gelmeli’

Kimya Mühendisleri Odası Lideri Dr. Ali Uğurlu: “Alkollü içkilerin ana unsuru etil alkoldür. Meskende içki yapanlar etil alkolü alıyorlar, viski içilecekse aroması konulup yapılıyor. Lakin gerçek rakı yahut viski olmuyor yalnızca o tadı veriyor. Toplumsal medyada pazarlanıyor. Üreticiden alkolü alıyorlar, bidonlara koyup, bilinen bir markanın ismini yapıştırıyorlar. Ancak içine konulan metil alkol mü, etil alkol mü, diğer bir husus mi muhakkak değil. İnternetten satışı yasaklansa da merdiven altında satılıyor. Bu toplumsal ve siyasal bir sorun. Alkolde fahiş bir ÖTV var. Beşerler meskenlerinde etil alkolden alkollü içki yapacaklarsa, o vakit bu etil alkol satışı da kontrollü hale getirilmelidir. 2017 yılına kadar marketlerde satılıyordu. Sonra yasaklanınca bu iş yer altına kaydı. Gerçek etil alkol marketlerde satılsın. Metil alkol ile etil alkolü ayırt edecek durumda değiliz. Bunu kokuyla yahut bakarak ayırmak mümkün değil. Bu lakin kimyasal süreç gerektiren laboratuvarda tespit edilir. Bunları engellemenin tek yolu devlet tarafından piyasaya inançlı etil alkol verilmesi. Merdiven altı yerlere bırakılırsa vefatlar durmaz.”

‘Etil diye aldım metil çıktı’

İnternet üzerinden aldıkları etil alkolden alkollü içki yapmaya çalışan vatandaşlar, onlarca kişinin vefatına neden olan uydurma etil alkollerle ilgili ‘şikayetvar.com’da keder yandı. Hale isimli bayan, “5 litrelik bidon almıştım. Üzerinde Bulgaristan ithal yazıyor. Tahıldan üretilmiş lakin hangi tahıl belirtilmemiş. Acı bir tadı var. İçilmeyecek gibi” yorumunu yazarken, Yusuf isimli vatandaş ise, “15 gün evvel bir arkadaş kümesiyle birlikte 8 bidon …. Etil Alkol’den şipariş vermiştik. Yaptığımız rakı içilmeyecek kadar acı olması nedeniyle dökmek zorunda kaldık” şikayetinde bulundu. Şenol isimli kullanıcı da şunları yazmış: “5 litrelik aldım ve endişeden içememiştim. Aldığım eseri piyasadaki test kitleriyle sürece tabi tuttum, metil çıktı.”

Bakanlık yasaklamıştı

Evsel kullanım hedefli etil alkolün satışına Tarım ve Orman Bakanlığı, 1 Ekim’de yeni düzenleme getirdi. Düzenlemeye nazaran, evsel kullanım hedefli etil alkolün satışı 1 Kasım 2020 prestijiyle artık büsbütün yasak olacak. Geçiş süreci ise 2 ayla hudutlu olacak ve bu süreçte eserlerin satışı yapılabilecek. Bu eserler 60 günün sonundan itibaren ise piyasaya arz edilemeyecek ve satış dokümanlı yerlerde bulunan eserler, ithalatçısı yahut üreticisine üç ay içinde iade edilecek. Yönetmelik değişikliğiyle, etil alkol ve metanolün internet satışı da yasaklandı.