Dünyada otomotiv dalı nereye gidiyor? Nasıl evriliyor? Elektrikli araçlar hakikaten de beklendiği üzere dünyada öne geçer mi? Bu ne vakit gerçekleşir? Elektrikli araçların en ağır yollarda olduğu ülkeler hangileri?

Dünya Gazetesi’ne açıklamalarda bulunan TOGG CEO’su Gürcan Karakaş şu sözleri kullandı: Otomotiv sanayisi büyük bir süratle mobilite ekosistemine dönüşüyor, oyunun kuralları değişiyor. Ekosistem, kelamlık manasıyla canlı ve cansız varlıkların etkileşimleriyle oluşan ve birbirlerini besleyerek süreklilik arz eden bir sistemi tanım ediyor. Mobilite ekosistemi ise bütün ulaşım alternatiflerinin ve hayatımıza kıymet katacak her türlü hizmetin birbirine akıllı bir formda bağlı ve interaktif olduğu bir dünya demek.

Bugünün araba dünyası eser konseptini oluşturma, aracı geliştirme, üretme, satış ve sonrasındaki işleyişlerle ilgileniyor. Bizim işimiz ise diğerlerinin işinin bittiği yerde başlıyor zira biz arabası yeni jenerasyon akıllı bir mobilite aygıtına dönüştürüyoruz. Değişen kullanıcı beklentileri doğrultusunda telefonda yaşanan dönüşüm bugün otomotivde yaşanıyor.

Data bazlı iş modelleri bu yeni dünyada çok kıymetli ve harikulade bir potansiyel. 2035’ten itibaren kârlılık havuzunun yüzde 40-50’sinin bu dünyadan geleceği öngörülüyor. Yakın gelecekte büyük olan değil, daha çevik, yaratıcı, iş birliğine açık, kullanıcı odaklı tertipler başarılı olacak. Bu alandaki yarış şimdi başlıyor. Başlangıç çizgisine gelen şirketler çabucak hemen tıpkı hizadalar. Rakipler 100 yıllık araba markaları değil. Ancak Çin’de şu an 3/4’ü arabanın kendisinden çok yaratacağı ekosistemden hisse almak üzere çalışan tahminen 500 tane TOGG üzere start-up var. Yani rakipler Çin’dekiler üzere süratli, yalın ve çevik, elektrik-elektronikten, temaslı aygıtlardan ve akıllı uygulamalardan anlayan şirketler.

Milletlerarası Güç Ajansı (IEA), 2021 Global KONUT Görünümü raporunda, mevcut siyasetlerin devamı halinde global ölçekte elektrikli araba sayısının halihazırda 11 milyon adetten 2030 yılında 145 milyon adete yükseleceği belirtiliyor. Böylelikle pazar hissesi da yüzde 7 olacak. Hatta rapor, hükümetlerin global iklim değişikliği maksatlarına ulaşmak için adımlar atması halinde 2030 prestijiyle global elektrikli araba sayısının 230 milyon adete yükselmesi ihtimali bulunduğunu da vurguluyor. Yeniden başka rapora nazaran 2021 yılı birinci çeyrek devrinde global satışlar geçen yılın tıpkı devrine oranla yüzde 140 artmış durumda. Birinci çeyrekte Çin’de 500 bin, Avrupa’da 450 bin elektrikli araba satılmış. 2020 yılında pandemiye karşın bir evvelki yıla nazaran yüzde 41 artışla 3 milyon adet elektrikli araba satışı gerçekleşmiş ve 2020 sonu prestijiyle elektrikli araba sayısı 10 milyon adede ulaşmış.

Norveç merkezli DNV şirketi tarafından hazırlanan ve çevreci araçlara ait öngörüleri içeren ‘Enerji Dönüşümü Görünümü 2021’ başlıklı raporda global binek araç satışlarının yüzde 50’sinin 2032’ye kadar elektrikli araçlardan oluşacağını öngörüyor.

FULE CELL’E DÖNÜŞTÜRMEK ÇOK SIKINTI DEĞİL

Toyota üzere birtakım kümeler, elektrikli araç yerine hibrit araçları savunuyor. Hidrojen teknolojisinin yaygınlaşmasına kadar elektrikli araçların kullanımının pratikte pek de kolay olmayacağını öne sürüyor. Hidrojen teknolojisi otomotiv dalını nasıl etkileyecek?

Biliyorsunuz bu tip gelişmeler yıkıcı teknolojiler. Olgunlaşmasını tamamlamamış bu tip yıkıcı teknolojilerin tamamını işimiz gereği takip ediyoruz. Sonuç olarak fuel cell’li araba de bir elektrikli araba. Elimizde iyi bir elektrikli araba olursa, teknolojisinin ve altyapısının verimli ve makul fiyatlı hale geldiği vakitte fuel cell’e dönüştürmek çok sıkıntı bir iş değil. Lakin bizim odağımızda doğuştan elektrikli bataryalı elektrikli arabalar var.

Otomotiv dalı bir müddettir çip kahrı yaşıyor. Çip badiresini nasıl değerlendiriyorsunuz? Siz üretime başlamış olsaydınız bu süreci nasıl yönetirdiniz? Önümüzdeki devirde gibisi dertler gündeme gelirse ne yapacaksınız?

Evet çip krizi var. Çip krizinin sebeplerini de biliyoruz. Bu krizin bir sene daha süreceğini iddia ediyoruz. Planlarımız doğrultusunda, yaptığımız rezervasyonlarla çip krizine takılmayacağımızı düşünüyoruz. Çip krizinden daha değerli bir kriz çıkacak; batarya krizi. Hücre yok. Tüm dünyada herkes daha fazla elektrikli araç üretmek için koştururken, dünyadaki hücre üreticilerinin kapasiteleri 2030 ve sonralarına kadar rezerve edilmiş vaziyette. Bu yüzden ortağımız Farasis’le kurduğumuz ve Gemlik’te üretim yapacak olan şirketimiz SiRo stratejik kıymette. Biz başından itibaren bu işi planlayarak çözeceğimiz için batarya hücre krizine de takılmayacağız.

DOĞUŞTAN ELEKTRİKLİ BİRİNCİ SUV OLACAK

Siz TOGG’un CEO’su olana kadar “Türkiye’nin Otomobili” olarak konvansiyonel bir araç üzerinde duruluyordu. Hatta 50 milyon dolara hazır prototip bile satın alınmıştı. Siz geldiniz, ‘Türkiye’nin Otomobili’nin tarafını elektrikli araca çevirdiniz. O süreç nasıl gelişti? 

Elektrikli araçlarda yarışın yeni başladığı bir devirde bizim Türkiye olarak elimizi kaldırıp, “Bu yarışın içinde biz de varız ve bu oyunun içine dahil oluyoruz” dememiz birçok kesitin beklentilerinin dışında bir davranıştı ve o manada da önemli bir yankı buldu.

Gerek yaptırdığımız araştırmalarda gerek dışarıdaki bağımsız kuruluşların, danışman şirketlerin yaptığı araştırmalarda Türk tüketicisinin yüzde 70’inden fazlasının elektrikli araçlara geçmeye hazır olduğunu tespit ettik. Bu oran, kıyasladığımız vakit Avrupa’da birinci sıralarda. Öteki taraftan Türk tüketicisinin teknolojiye yatkınlığını, teknoloji kullanımını ve yeni teknolojilere süratli bir biçimde adapte olduğunu da biliyoruz. Bu bilgileri de dikkate alarak yola çıktık.

Yola koyulur koyulmaz ülke çapında 2 binin üzerinde şahısla bir araştırma yapıldı. Bu araştırma ülkemiz pazarında C segmentinde bir SUV’a olan talebin yüksek olduğunu gösterdi. Pazar varsayımları de gelecek 7-8 yıl içinde Sedan pazarının yüzde 1-2, SUV’ların ise yüzde 8’in üzerinde büyüyeceğini işaret ettiği için birinci eserin C-SUV olmasına karar verildi. Türkiye’de bu talep çok büyük ölçüde ithal edilen araçlarla karşılanıyor. Münasebetiyle tam bu alana gelecek yerli bir seçeneğin pastadan hisse alacağı görüldü ve pastanın büyüyen dilimine talip olundu.

TOGG olarak doğuştan elektrikli araçlar üreteceğiz. İçten yanmalı motorlar kullanmayacağız. Yani bir hibrit seçeneğimiz de olmayacak. Yakıt hücreli arabalar de temel itibariyle elektrikli arabalar. Gelecekte her iki tipi de yollarda göreceğiz lakin vakit sıralamasında önceliği elektrikli araçlar alacak. Bu nedenle bizim odağımızda da elektrikli araçlar var. Arabamız 2022 yılında piyasaya çıktığında Avrupa kıtasında klasik olmayan bir üretici tarafından üretilmiş birinci doğuştan elektrikli SUV olacak.

TOGG’un elektrikli araç dünyasına epey savlı hazırlandığını görüyoruz. Sizi bu kadar tezli noktaya taşıyan güç, birikim nereden geliyor? Her şeyden evvel şunun altını çizmek isterim. Global rekabete hazırlanan bir TOGG takımı var. Çalışanlarımızın çok değerli bir kısmı memleketler arası projelerde misyon almış şahıslar. Aksine beyin göçü ile 27 kişi Türkiye’ye dönerek gruba katıldı. TOGG çalışanları ortasında master ve doktora yapanların oranı yüzde 44. Yeni periyotta oyunun kuralları farklı. Biz de iş planımızı buna nazaran yapıyoruz. TOGG’u büsbütün kullanıcı odaklı bir yaklaşımla oluşturuyoruz. Geliştirdiğiniz bir eser gücünü tüketiciden almıyor ise bu eser ve hizmet ölmeye mahkumdur. Biz daha başından itibaren akıllı cihazımızı tanımlarken kullanıcı odaklı, akıllı, empatik, temaslı, otonom, paylaşımlı ve elektrikli olarak tanımladık ve her türlü tasarımı, eser geliştirmeyi de bu biçimde oluşturduk. Bu kavramlarımızı temsil eden USE-CASE MOBILITY® kavramını tüm dünyaya anlatıp, tescil ettiriyoruz.