ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) Ulusal Kuraklık Azaltma Merkezi, Yerçekimi Kurtarma ve İklim Deneyi İzleme (GRACE-FO) uydu ölçümleriyle, Türkiye’nin kuraklık haritalarını yayımladı. Yağışların mevsim ortalamasının altında olduğuna dikkat çekilen haritalarla, Türkiye’nin birçok bölgesinin şiddetli kuraklık yaşadığı vurgulandı. Yayımlanan iki harita, 11 Ocak 2021 günü GRACE-FO uyduları tarafından kaydedilen, Türkiye’nin yer altı suyu ve toprak nemi ölçümlerine nazaran hazırlandı. Meteorolojik haritalarda, Türkiye’nin yüzde 80’inden fazla kısmında ‘olağanüstü şiddetli kurak ve şiddetli kurak’ datalarına dikkat çekildi.

‘Durum önemli boyutta’

NASA haritalarını Etraf ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Emin Birpınar, “Ülkemizdeki kuraklık artık de NASA’nın radarında” tabiriyle toplumsal medyada paylaştı. Haritaları toplumsal medyada paylaşan İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği’nden Doç. Dr. Barış Önol ise “Son yağışlar durumu biraz iyileştirmiştir lakin durum ciddi” dedi.

İstanbul için alarm

NASA’dan yapılan açıklamada, 2021 başladığında, Türkiye’nin birçok bölgesinde şiddetli kuraklık yaşandığı vurgulandı. İstanbul civarındaki çok sayıda rezervuarın, 15 yılın en düşük su depolama düzeylerine düştüğü, bu türlü devam ederse tarımın tehdit altında olabileceği uyarısı yapıldı.

Yüzde 48 düşüş kaydedildi

2019’un da çoğunlukla yağmurdan yoksun kaldığı belirtilen açıklamada, 2020’nin ikinci yarısında ise en kurak ayların yaşandığı kaydedildi. Temmuz 2020’den bu yana  Türkiye’deki tüm vilayetlerin her ay ortalamanın altında yağış aldığı belirtilerek, ekimden aralık ayına kadar yağışların, 1981-2010 ortalamasından yüzde 48 düşük olduğu vurgulandı.

Haritalar neyi söz ediyor?

Birinci harita, GRACE-FO uyduları tarafından ölçülen 11 Ocak 2021 prestijiyle sığ yer altı suyu depolamasını gösteriyor. Renkler, yağış yüzdesini yahut yer altı suyu ölçüsünün uzun vadeli kayıtlarla (1948-2010) nasıl karşılaştırıldığını yansıtıyor. Mavi alanlarda olağandan daha fazla su bulunduğuna, turuncu ve kırmızı alanlarda daha az su bulunduğuna işaret ediliyor. Açıklamada, akiferlerdeki (Ekonomik olarak değerli ölçüde suyu depolayabilen ve gereğince süratli taşıyabilen geçirimli jeolojik birimler) yer altı sularının, birçok ülkede mahsul sulama ve içme suyu için kıymetli bir kaynak olduğu, kurak periyotlarda akarsuları besleyebileceği kaydedildi. Yer altı sularının kuraklıktan geri dönüşünün ise aylar alacağı vurgulandı.

İkinci harita ise topraktaki bitki kök bölgeleri için kıymetli olan yüzeydeki nem oranlarını gösteriyor. 11 Ocak 2021 tarihi prestijiyle yapılan ölçümlere nazaran, ziraî üretim açısından büyük ehemmiyet arz eden bu oranlarda da kuraklık önemli boyutlarda görünüyor. Lakin NASA kayıtlarında yeni yağışlarla bu oranların olumlu istikamette çok süratli değişebileceği de söz edildi.

Turuncu ve kırmızı alanlar az su bulunduğunu söz ediyor.