HANİFE BAŞ – Kripto paralarla ilgili üzerinde durulan en değerli hususlardan biri yasal düzenlemeler. Zira bu borsalar tam manasıyla regüle edilmiş, inançlı ve sağlam platformlar değiller. Fakat gerek Türkiye’de, gerekse dünyada kripto paralara yönelik vergilendirme ve regülasyon konusunda adımlar atılıyor. Bilhassa Türkiye’de batan borsalar sonrasında bu sürat kazandı. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasına dair yönetmeliği 30 Nisan tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.

Bu yönetmelik uyarınca kripto varlıklar, ödemelerde direkt yahut dolaylı formda kullanılamayacak. Bu karar birinci bakışta kripto varlıkların tüzel durumu açısından olumsuz görünse de bu kararla devlet birinci kez kripto para varlığını resmi olarak kabul etmiş oldu. Bu olumlu bir gelişme olarak bedellendiriliyor.

Şimdilerde kripto paralara yönelik olarak daha kapsamlı düzenlemeler bekleniyor. Bunların başında ise Türk borsalarının regüle edilmesi ve kripto para karlarının vergilendirilmesi var. Lakin uzmanlara nazaran, vergilendirme çok da kolay olmayacak. Zira bu sistemin kendine has özellikleri, yararların vergi dışı bırakılmasına imkan tanıyor. Lakin dalın büyük ve muteber borsaları da bir an evvel sistemin regüle edilmesi ve yasal altyapıya kavuşturulmasını istiyor. Türkiye’de dijital paranın ekonomik, teknolojik ve hukuksal altyapısının 31 Aralık 2021’e kadar hazırlanacağı daha evvel açıklanmıştı.

10 bin TL’ye kuruluyor

Avukat Tevfik Kerem Bilen, kripto para borsalarının artık kripto varlık hizmet sağlayıcıları olarak isimlendirildiğini anımsatarak, “Bu platformlar hala bankalar ve başka sermaye piyasaları üzere mevzuata tabi değiller. 10 bin TL hatta daha düşük sermayelerle limited şirketler olarak kurulabiliyorlar. Bu durum risklerin sürmesine neden oluyor. Devlet bir yandan bu şirketleri MASAK (Mali Cürümleri Araştırma Kurulu) yükümlüsü haline getirdi. Bununla bu borsalarda terör ve cürüm gelirlerinin aklanması ve terörün finanse edilmesinin engellenmesi hedefleniyor” dedi.

Toplumsal patlama uyarısı

Kripto para borsalarında türel altyapı olmaması nedeniyle risklerin sürdüğüne dikkat çeken Bilen, şunları söyledi:

“Thodex, Vebitcoin, Sistemkoin üzere borsaların batması sonucu mağdur olan binlerce insan var. Bunların çözülmesi uzun çabalar alacak. Bu öbür platformlara yatırım yapan insanları yıpratıyor. Yatırımcılar nerelere yatırım yaptığına dikkat etmeli. Çok güvenilen borsalarda bile bilgi vermekten imtina ediliyor. Kullanıcı saklılık kontratlarını okuduğunuzda yatırımcıları hami hiçbir unsur yok. Bu süreç platformları daha çok kendilerini koruyor. Mağduriyet olasılıkları yeniden devam ediyor. Mağduriyet sonrasında da hak aramak külfetli süreçler gerektiriyor. Bu borsalara yatırım yapanlar ‘bu param giderse ne yaparım’ fikriyle yatırım yapsınlar. Yoksa başları ağrıyabilir. Önü alınamaz bir toplumsal patlamaya da neden olunabilir.”

KRİPTO PARADA BİRÇOK TÜZEL SORUN VAR

Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, dijital paranın ekonomik, teknolojik ve tüzel altyapısının oluşturulması için Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bir hareket planı oluşturduğunu ve bitiş tarihi olarak 31 Aralık 2021’i verdiğini anımsattı. Şimşek, kripto paranın doğurduğu hukuksal problemleri şöyle sıraladı:

– Merkezi bir yapıya sahip olmayan kripto paralara hangi normlar uygulanırsa uygulansın, uygulamada resmi bir muhatap ve otorite olmaması her türlü tüzel uyuşmazlıkta sorun teşkil edebilecektir. Kripto varlıkların emtia ya da banknot üzere fiziki bir bütünlüğü olmadığı üzere merkez bankası üzere otorite oluşturacak bir merkezleri bulunmamakta ve para trafiği de banka veyahut elektronik para kuruluşlarının müdahale edebileceği hesaplar ortasında olmamaktadır.

– Resmi bir otoritenin garantisi altında olmayan, dijital ortamlara has, şifrelenmiş sanal paralar denetimsiz bir sistem içerisinde müdahale imkanı olmadan riskleri ve meseleleri ile büyüyen bir piyasa oluşturmaktadır. Kusur ya da berbat niyetli müdahaleleri geri döndürme mümkünlüğü bulunmamaktadır.

– Kullanıcıların kripto para ödeme sistemlerinde gerçek kimlikleri doğrulanmaksızın para transferi yapıyor olmaları, yargı organlarınca tarafların gerçek kimlik bilgilerinin direkt öğrenilmesini imkansız kılıyor. Lakin merkezi İSS’ler bu süreçlerin trafik/log kayıtlarını tutabiliyor.

– Kripto para almak, satmak yahut kripto para alım – satım komisyonculuğu yapmak ülkemizde cürüm yahut yasak değil. Fakat kripto paraların tüzel durumunu düzenleyen bir karar bulunmadığı için sahtecilik, dolandırıcılık üzere kabahatlere mevzu teşkil etmesi muhtemeldir. Kripto paranın SPK kontrolünden uzak olması anonimliği, denetimsiz tedavülü ve tasarruf hali nedeniyle pek çok dolandırıcılık aksiyonuna husus edilmekte ve kara paranın aklanmasında da risk oluşturmaktadır.

KRİPTO MADENCİLERİ ÇİN’DEKİ FAALİYETLERİNİ DURDURDU

HashCow ve BTC.TOP üzere kripto para madencileri Pekin’in bitcoin madenciliği ve süreçlerine getirdiği kısıtlamaları artırmasının akabinde Çin’deki faaliyetlerini durdurdu.

Kripto paraların pahaları, kripto varlıklarda kontrolün sıkılaştığına işaret eden bu gelişmelerin akabinde yüzde 60’a varan oranlarda geriledi.

Çin Başbakan Yardımcısı Liu He, kripto para madenciliğini maksat alan yeni kısıtlamaları cuma günü geç saatlerde açıkladı. Dünya kripto para madenciliğinin yüzde 70’inin Çin’de gerçekleştiği kestirim ediliyor.

Kripto paralarla yapılan alışveriş üzere süreçler lakin çok güçlü bilgisayar sistemleri tarafından doğrulandıktan sonra geçerlilik kazanıyor. Süreçlerin doğrulanması madencilik olarak isimlendirilirken doğrulanan her süreç için ufak ölçüde kripto para yaratılıyor, böylelikle kripto para arzı sağlanıyor.

‘Regülasyon tamamlansın’

Türkiye’deki kripto para borsa temsilcileri de bölüme yönelik regülasyonların bir an evvel tamamlanması gerektiğini vurguluyor. Bunlardan biri Bitci Teknoloji CEO’su Onur Altan Tan. Nisan ayı sonunda birtakım yerli borsalarla ilgili ortaya çıkan olumsuz gelişmeleri takip ettiklerini lisana getiren Tan, şu değerlendirmeyi yaptı:

“İlk günden bu yana altını çize çize regülasyon, sermaye yeterliliği, finansal güç dememizin nedeni işte tüm bu yaşananlar. Bölümde yapılacak kapsamlı bir düzenlemenin Türkiye’deki kripto para piyasasını uzun vadede güçlendireceğine, güvenlik ve sermaye yeterliliği üzere hususlarda getirilebilecek kriterlerin kullanıcılar için gerçek ve inançlı yatırım ortamını sağlayacağına inanıyoruz. Bu kapsamda bölümün önde gelen oyuncularının görüşleri de alınarak hazırlanacak muhtemel düzenlemeleri destekliyoruz.”

4 milyon yatırımcı

Bu şekil gelişmelerin yatırımcılar açısından bir kaygı kaynağı olduğunu da lisana getiren Tan, şunları söyledi:

“Ama şunun da altını çizmemiz gerekiyor. Tahminen birinci günlerde kesimde bir satış baskısı ya da panik havası görülse de bunun kısa müddet içerisinde dağıldığını, bu gelişmeyle kripto para yatırımcılarının ellerindeki varlıkları satıp daldan çıkmaktansa daha emniyetli, finansal gücü daha yüksek borsalara yöneldiğini gözlemledik. Burada da bizim de ortalarında olduğumuz 4 – 5 borsanın öne çıktığını söyleyebiliriz. Türkiye’de kripto para yatırımı yapan kişi sayısının 4 milyon olduğu varsayım ediliyor. Türkiye bugün dünyada kripto para ilgisi manasında birinci 10 ülke ortasında. Bu doğrultuda, Türkiye’deki kripto para yatırımcı sayısının yakın gelecekte 7 – 8 milyon düzeyine rahatlıkla ulaşabileceğini düşünüyoruz.”

YARIN: GELECEKTE KRİPTO PARAYI NELER BEKLİYOR?