Hayvansal üretimde toplam maliyetlerin ortalama yüzde 60’ını oluşturan yem fiyatlarındaki artış son iki haftadır durdu. Hammaddeleri büyük oranda ithal edilen kesif yemde geçen aylarda kur fiyatının ani yükselişiyle kimi haftalarda 2-3 kez artırım yapıldığını anlatan üreticiler, 50 kiloluk yem çuvalının 100-125 lira ortasında satıldığını hatırlattı. Kurdaki gevşemeyle birlikte iki haftada 5-10 lira ortasında indirim yapıldığı belirtildi. Döviz kuru yanı sıra pandemi nedeniyle ülkelerin toplu tedarikleri ise dünyada buğday, soya, mısır, arpa üzere eserlerde yüksek fiyat oluşturuyor. Kaba yem kullanımının artırılması için davet yapan üreticiler, yem bitkileri üretiminde bir ‘seferberlik’le sorunun kökten çözülebileceğini vurguluyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ziraî Girdi Fiyat Endeksi’nin eylül ayı datalarına nazaran, alt kümeler prestijiyle, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran en fazla artış yaşanan kalemlerden biri yüzde 15.08 ile hayvan yemi oldu.

TOBB’un gündeminde

Geçen hafta düzenlenen, TOBB Türkiye İktisat Şurası’nda tarım ve hayvancılık kesim meclislerinin gündemlerinin başında üreticinin artan maliyetleri yer aldı. 81 vilayetten oda ve borsa liderlerinin katıldığı toplantıda, yem fiyatlarına bilhassa dikkat çekildi.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ticaret Borsaları Kurulu Lideri Hüseyin Çevik, “Sorunları günlük ve yapısal olarak çözmek farklı şeyler. Maliyet artışının kurlara bağlı kalmaması, içeride kendimize yetip hatta fazlasını ihracata husus edecek biçimde güç kazanmak için yapısal problemlere odaklanmalıyız. Çiftçiye takviye, ekilmeyen toprakların üretime kazandırılması, altyapı olarak su varlıklarının ortaya çıkarılması, kırsaldaki insanları üretimde tutacak siyasetler, altyapı gelişmişliği sağlanması üzere 30-40 yıllık planlamaları hazırlamalıyız” dedi.

Kaba yemin ehemmiyeti

Çevik, Türkiye’de yıllık 25 milyon kesif yem yani sanayi yemi tüketimine karşılık 8-12 milyon ton ortasında kaba yem tüketimi olduğunu lisana getirdi. Çevik, “Gelişmiş ülkelerde bir ünite kesif yeme karşılık üç ünite kaba yem kullanılıyor. Yani bitkisel üretimleri tercih ediyor. Dünyada yem fiyatları artınca içeride alım gücü düşüyor. Yem sanayiine yükleniyoruz fakat yem sanayii kapasite kullanım oranı yüzde 52. Bu oranla manipülasyon yapabilir mi? Piyasa aslında kendini regüle eder. Onlara da hatası atmamak lazım” dedi.

‘Arazilere yem bitkileri ekilsin’

Türkiye’nin soya ithalatı yıllık 3 milyon tonu aşıyor. Üretim 150 bin ton düzeyinde oluyor. Uzmanlar, alternatif eserlerin üretimi ve kaba yem muhtaçlığına yönelik üretimin artırılmasını öneriyor. Yonca, saman ithalatı bile yapıldığını anlatan Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Lideri Bülent Tunç, yerlerin bir kısmının yem bitkileri üretimine ayrılmasını önerdi. Bu alanlardaki üretimin hem teşvik edilip, hem de birlikler yoluyla denetlenebileceğini anlatan Tunç, aksi durumda döviz kuruna bağlı fiyat artışlarıyla besicinin giderek üretimden uzaklaşacağını vurguladı.

Tunç, “Kurları mazeret edip her hafta iki üç sefer artırım yapan yem üreticileri var. Bu kadar artırıma karşılık, kur fikir ise 5 lira fiyat düşürdüler. Kur çıktığı vakit fiyat artışı olağansa, düştüğü vakit da birebir oranda indirim olmalı. En büyük girdi maliyetimiz yem. Besici bu sene önemli ziyan ediyor. Yemde dışa bağımlılığı yok etmek için alternatif yem bitkilerini üretmekten öteki dermanımız yok” diye konuştu.