BAŞKAN YILMAZ Ankara – Milliyet’in ulaştığı Meclis İklim Raporu’nda Türkiye’nin Paris İklim Mutabakatını onaylamasının sevindirici bir gelişme olduğu ve yeni ufuklar açacağı tabir edilirken, 2053 net sıfır emisyon gayesi için atılması gereken daha çok değerli adımlar bulunduğu lisana getirildi. Etraf Bakanlığı’na “iklim” ünitesinin eklenmesi ve “iklim başkanlığı” ünitesinin kurulmasına da vurgu yapılan raporda, “Küresel İklim Değişikliğinin Sebepleri ve Etkileri”, “İklim Değişikliği Azaltım Çalışmaları”, “İklim Değişikliği Ahenk Çalışmaları” ve “Netici ve Tavsiyeler” başlıklı 4 kısımdan oluşuyor. 729 sayfadan oluşan raporda şu tespit ve teklifler yer aldı:

Su kanunu çıkarılmalı

– Suyun korunması ve idaresi için ‘su kanunu’ çıkarılmalı. Suyun kaynaktan tarlaya basınçlı borulu sistemlerle götürülmesi hedefiyle “Damla Sulama Seferberliği” başlatılmalı. Zirai sulamanın toprak neminin dikkate alınarak planlanması, tasarruf önlemlerinin ve dijital teknolojilerin geliştirilmesi, sürdürülebilir zirai üretim ve besin güvenliği için bir zorunluluktur.

– Su kaynaklarının azalma eğilimine girdiği bir süreçte, yeni sulama işletmelerinin devreye alınması kapsamında küçük ve orta ölçekli tarla sahibi çiftçiler, kendi tarlaları içine sulama suyu muhtaçlıklarını karşılamak üzere “çiftlik rezervuarları” kurarak alternatif su kaynakları geliştirmeye yönlendirilmeli.

– Yer altı sularının kuraklık, savaş ya da olağan afet durumlarında süratle kullanıma sunulması ve kirlilikten az etkilenme avantajı sebebiyle, bilhassa acil durumda içme

suyunda kullanılması için rezerve edilerek ve korunması gerekmekte.

Hastalıklar artıyor

– İklim değişikliği münasebetiyle yağış rejimlerinin değişmesi ve iklim nesillerinin kayması kuraklık ile zirai üretimde kıymetli bir yeri olan toprak nem ölçüsündeki değişime, arazi bozunumuna, hastalık ve zararlılarının artmasına, bitki fizyolojisinin değişmesine ve besin kaynaklı hastalıklarda artışlara yol açmakta olduğundan gerekli önlemler alınmalı.

– Zirai kuraklıkla gayret için akıllı tarım sistemlerinin geliştirilmesi, az su tüketen kuraklığa toleranslı hububat çeşitlerinin ıslah edilmesi ve üreticiler tarafından kullanması için desteklenmesi sağlanmalı.

– Tarımdan kaynaklı sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik olarak hayvansal kaynaklı sera gazı artışını azaltmak için gerekli önlemle öncelikle alınmalı.

– İklim değişikliğine yönelik atılan adımların kimseyi geride bırakmadan ve adil yönetilmesi için; ulusal bir Adil Geçiş Sistemi kurulmalı ve sosyoekonomik önceliklendirmeler yapılmalı.

Öğrenciye faal rol

– Ders kitaplarında global iklim değişikliğinin ve tesirlerinin anlaşılması gayesiyle öğretim programlarının öğrenciye faal bir rol verecek biçimde tanzim edilmesi gereklidir. Öğrencilere, ders dışı ve ders içi faaliyetlerde öğrencilerin etkin iştiraki sağlanmalı.

İdaresi tek çatı altında olmalı

– Türkiye’nin tamamında, çölleşme, sel, taşkın ve çığ risk alanları ile ilgili ilmi olarak etüt ve envanter çalışmalarına sürat verilmeli, bilgi bankası oluşturularak daima izlenmeli ve öncelikli risk alanları tespit ederek projelendirilmeli ve uygulanmalı.

– Korunan alanların farklı kurumlar tarafından yönetilmesinden kaynaklanan meselelerin giderilmesi için korunan alan idaresinin tek çatı altında birleştirilmesi gerekmekte.

– Ormanlar yeni bir anlayışla işletilmeli, teknolojik gelişmeler ışığında uygun idare sistemleri geliştirilmeli.

– Dünyada kabul gören iklim senaryolarına paralel ve geleceğe yönelik, orman ekosistemi içindeki canlı cansız bütün varlıkları gözeten; flora ve faunanın iklim değişikliğine karşı göstereceği davranışlar ile kuraklık, yangın ve böcek ziyanları üzere mümkün tehlikeler hakkında da kestirimler yapılabilmesi ve en uygun önlemlerin alınabilmesi için, optimist ve karamsar senaryolar hazırlanmalı.

Alternatif turizm seçenekleri

– İklim değişikliği ile gayrette, azaltım ve ahenk hareketlerine yönelik yatırımların gerçekleştirebilmesi için ulusal teşvikler ve finans imkânları geliştirmeli.

– Dış ticaret açığını düşürmede kıymetli bir dal olan turizmin, iklim değişikliğinin tesirlerini kıymetlendirerek, yatırımlarının çeşitlendirilmesi, yatırımların mekânsal olarak dağılımının sağlanması, alternatif turizm seçeneklerinin çoğaltılması gerekmekte.

Kentler tekrar planlanmalı

– İklim değişikliğinin sonucu olarak şiddetli hava hadiseleri ve meteorolojik afetlerde artış eğiliminin devam edeceği öngörülmekte olup bu kapsamda meydana gelebilecek can ve mal kayıplarının azaltılmasına yönelik olarak, bilhassa kentlerde mevcut kent planları ve alt yapıların meteorolojik bilgiler ve varsayımlar göz önünde bulundurularak yenilenmeli. Yeni hazırlanacak kent plan ve altyapı çalışmalarında bu bilgiler öncelikli olarak göz önünde bulundurulmalı ve gerekli görülmesi durumunda hukuksal altyapının oluşturulması sağlanmalı.

– Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) tarafından kentlerde meteorolojik bilgi elde edilen istasyonlar korunmalı, etrafında yapılaşmaya müsaade edilmemeli, bu duruma yönelik türel altyapı oluşturulmalı. MGM’nin erken ihtar sistemi doğrultusunda ilgili tüm üniteleri eşgüdümü geliştirilmeli.

İklim dostu madencilik

– Ulaştırma, sanayi, elektrik ve ısı üretimi, binalar ve tarım bölümlerinde yakıt yakma prosesleri sonucunda ortaya çıkan sera gazı emisyonlarını kapsayan güç dalı emisyonlarının azaltılması için güç verimliliğinin her dalda en üst düzeyde başarılması gerekmekte.

– Binalarda ısı tecridi yapılması için büyük bir seferberlik başlatılmalı.

– Sera gazı emisyonu bakımından daha pak kaynakların teknik ve ekonomik kaidelerin imkân sağladığı en üst düzeyde devreye alınması ile emisyonun azaltılmasının sağlanması elzemdir.

– Madencilik bölümünde madenin çıkartılmasından taşınmasına, kullanımına ve sahanın rehabilitasyonuna kadar

 bütün süreçlerin mümkün olan en üst düzeyde iklim dostu olarak gerçekleştirilmesi gerekli.

Toprak kaybı

– Ülkemizde erozyonla denizlere ve göllere taşınan toprak ölçüsü 1970’li yıllarda takriben 500 milyon ton iken 2018 yılı prestijiyle 154 milyon tona indirilmiş olup 2023 yılında ise 130 milyon tona indirilmesi hedeflenmektedir. Bu maksada ulaşabilmek için gerekli çalışmalar yapılmalı.

– Erozyon ve çölleşme izleme sistemleri ile şiddetli erozyon ve çölleşme tehdidi altındaki yerlerin (mera, tarım ve orman) bir an evvel kurtarılması için rehabilitasyon ve onarıma yönelik acil önlemler alınarak uygulamalara geçilmeli.