Türkiye’nin rüzgar erozyonuna maruz kalan bölgelerinin başında gelen ve yaklaşık 50 bin kişilik nüfusa sahip Konya’nın Karapınar ilçesinde, yer altı sularının çekilip, toprağın göçmesiyle meydana gelen obruklar, bölge halkı için tehdit oluşturmaya devam ediyor. AFAD Konya vilayet Müdürlüğü, Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma Yönetimi Başkanlığı (KOP) ile Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisliği öğretim üyeleri, bölgedeki obruklarla ilgili çalışma başlattı. 5 ay süren çalışmalar sonucunda bölgede tespit edilebilen irili- ufaklı 505 obruk olduğu belirlendi.

UYDUDAN TESPİT EDİLDİ

Karapınar bölgesindeki obruk çalışmalarını yürüten araştırma grubu lideri Prof. Dr. Yaşar Eren, Dr. Öğretim Üyesi Şeyda Parlar ve Araştırma Vazifelisi Berkant Coşkuner, uydu imajlarını incelediklerinde, Karapınar ilçe merkezinin 26 kilometre kuzeybatısında Büyük Çıralı Yaylası ile Acıkuyu ortasında yüzey yarıkları tespit etti. Toprakta yapılan incelemelerde genişliği yer yer 10 metre, derinliği 8-10 metre ortasındaki yarıklar incelendi. Yapılan incelemeler sonunda dairesel yarıkların 630 metre çapındaki obruğa ilişkin olduğu belirlendi. 

Dev obruğun üzerinden ise Karıpanar’ı Aksaray’ın Eskil ilçesine bağlayan yol geçiyor.  Yol, o bölgedeki yaylalarda oturanlar ile turisttik ehemmiyete sahip obrukları ziyarete gelenler tarafından kullanılıyor. 

630 METRE ÇAPINDA DEV OBRUK

Obruk araştırmaları sırasında uydu imajlarında elde edilen bilgilerdeki yarıklardan yola çıkarak 630 metre çapındaki obruğu tespit ettiklerini belirten Prof. Dr. Yaşar Eren, şunları söyledi:

”Bölgedeki çalışmalarımız sırasında uydu imajlarını incelediğimizde bir oluşuma rastladık. Denetimini yaptığımızda en az bizim tespit edebildiğimiz 3 tane dairesel yarık belirledik. Çalışmalarımız sonucunda yüzeydeki yarıklardan, oluşmakta olan 630 metre çapında bir obruk tespit ettik. Obruğun yarıkları, yer yer 10 metreye varabiliyor. Yarıklar boyunca da görünürde 8-10 metre civarında bir derinlik kelam konusu. Tabi obruğun alanını tümden incelediğimiz vakit 4-5 metre civarında genel çökmeler var. Yeniden bu dairesel yarıklar içerisinde çapı 10 metreye, derinliği 8 metreye varan obruk oluşumlarını izliyoruz. Bu obruk yeni bir oluşum değil. Geçmişte oluşmaya başlamış ve yer altındaki rastgele bir pürüz nedeniyle oluşumu sonlanmamış, tümden gelişmemiş.”

DEV OBRUK OLUŞUMUNA DEVAM EDİYOR

Obruğun oluşumuna devam ettiğini, derinliğinin ise yapılacak ayrıntılı incelemelerle belirlenebileceğini kaydeden Prof. Dr. Eren, “Yöredeki çizgisel yapılara baktığımız vakit bilhassa kara yolunda obruğun deformasyon oluşturduğunu, hasebiyle oluşumuna az da olsa devam ettiğini gözlemlediğimiz bir obruk. Bölgedeki yapılara baktığımız vakit yarıkların geçtiği kesimde yolu deforme ettiğini görüyoruz. Obruk, oluşumuna devam ediyor ancak altında ne kadar derinlik olduğunu, yörede yapılacak ayrıntılı çalışmalar sonucu aşikâr olacak. Yörede AFAD ve KOP iş birliğiyle görüntülemeler ve haritalamalar yapılıyor. Jeofizik çalışmalarıyla bir arada, buradaki obruğun yer altındaki özellikleri de belirlenmiş olur. Bu obruğun ortasından geçen yolun da sık sık deforme olduğunu görüyoruz. Bu obruk geçmişte oluşmuş, oluşumuna da devam eden devasa bir obruk” dedi.

‘OBRUK BELİRLİ BİR PÜRÜZDEN ÖTÜRÜ TIKANMIŞ’

Obruğun oluşması sırasında bir mani tarafından oluşumunu tamamlayamadığını söyleyen araştırma vazifelisi Berkant Coşkuner de, “İnceleme yaptığımız bölge, bir kırık sınırı boyunca 180 tane obruk içermekte. Bu obrukların kimileri binlerce yıl evvel oluşmakta olup, kimileri yeni oluşmuş hatta oluşmaya devam eden obruk gruplarımızın sayısı hayli fazla. Bu obruğumuz ise yarıkları hala oluşmakta ve karayolunu da deforme etmekte. Bu obruk, burada bulunan bilhassa karayolunu yahut etrafta bulunan yaylaları tehlike altında bırakmaktadır. Bu obruk aşikâr bir mahzurdan ötürü tıkanmış ve büsbütün çökmemiştir. Bunun belirlenmesi, derinliğin ne kadar devam ettiğini, obruğun hareketine devam edip etmeyeceğini ileride yapılacak jeofizik çalışmalar sonucunda ortaya konulacaktır” diye konuştu.