AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, yerli ve ulusal atılım amacı, bilim, sanayi ve teknolojide tesirini gösterdi. Son yıllarda bütçelerde sağlanan artışla birlikte amaçlar de büyüdü. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının tesirlerine rağmen bu periyotta birçok proje hayata geçirildi ve Cumhuriyet’in 100’üncü yılı gayelerine odaklanıldı.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nden evvel Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının koordinesinde yürütülen çalışmalar, 2018’den itibaren Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı çatısı altında gerçekleştirildi. Bakanlığa, son 5 yılda ayrılan bütçe nizamlı artış gösterdi.

Bu kapsamda, 2018 yılında 5 milyar 793 milyon lira olan Bakanlık bütçesi, 2019’da 7 milyar 784,8 milyon liraya yükseldi. Bakan Mustafa Varank’ın uyumunda bu alanlardaki stratejik gayelerin gerçekleştirilebilmesi gayesiyle verilen bütçe 2020 yılında 7 milyar 939,3 milyon liraya çıkarıldı.

Bakanlığın organize sanayi bölgesi (OSB) projeleri, yatırım teşvik sistemi, Ulusal Teknoloji Atağı kapsamındaki dayanak programları üzere siyasetleri için kaynak oluşturacak 2021 yılı bütçesi ise bir evvelki yıla nazaran yüzde 50,1 artırılarak 11 milyar 918,2 milyon lira olarak belirlendi.

TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde yarın görüşülecek “2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi”nde ise Bakanlığın 2022 bütçesi 14 milyar 821,3 milyon lirayı buldu. Böylelikle, son 5 yılda Bakanlık bütçesi 2,5 katına çıkmış oldu.

OSB’siz kent kalmadı

2020 yılından itibaren tesirini hissettiren Kovid-19 salgınının olumsuz tesirlerine rağmen bu alanlarda kapsamlı dönüşüm dikkati çekti.

“2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi” çerçevesinde katma bedelli üretim öncülüğünde büyümeyi teşvik edecek uygulamalara sürat verildi.

Sanayi ve teknoloji siyasetlerini en üst seviyede yöneterek yönlendirmek üzere “Sanayileşme İcra Komitesi” kuruldu.

Yüksek katma bedelli eserlerin yerli imkanlarla üretilmesi için Teknoloji Odaklı Sanayi Atılımı Programı başlatıldı. Program kapsamında, “Makine”, “Mobilite”, “Üretimde Yapısal Dönüşüm”, “Sağlık ve Kimya Ürünleri” ile “Dijital Dönüşüm” davetlerine çıkıldı.

“Model fabrika” ismiyle bilinen Yetkinlik ve Dijital Dönüşüm Merkezi, Ankara, Bursa, İzmir, Gaziantep, Mersin, Konya ve Kayseri’de açıldı. Planlı sanayi alanlarına verilen teşvik ve dayanaklarla ülke genelinde OSB’si bulunmayan vilayet kalmadı.

Ar-Ge ve yenilik kapasitesi arttı

Eylül 2021 prestijiyle teknoloji geliştirme bölgesi sayısı 89 oldu. Bu bölgelerde faaliyet gösteren firma sayısı 7 bine çıkarken toplam satış 134,8 milyar liraya, toplam ihracat 6,4 milyar dolara yükseldi.

Faaliyette olan Ar-Ge merkezi sayısı 1255’e ulaşırken buralardaki toplam işçi sayısı da 70 bine yaklaştı. Tasarım merkezi sayısı 346’yı buldu, bu merkezlerdeki işçi sayısı ise 7 bin 671 olarak kayıtlara geçti.

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması 2020’de bir evvelki yıla nazaran 9 milyar 3 milyon lira artarak 54 milyar 957 milyon liraya yükseldi. Ar-Ge harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki hissesi 2019’da yüzde 1,06 iken geçen yıl yüzde 1,09 oldu.

Cumhuriyet’in 100’üncü kuruluş yıl dönümü olan 2023’e kadar 1 milyar dolar değerlemeyi geçen 10 şirket çıkarma gayesi kapsamında Türkiye’nin “unicorn” sayısı 5’e ulaştı.

60 yıllık hayal gerçek oldu

Türkiye’nin Arabası Teşebbüs Kümesinin (TOGG) çalışmalarıyla Türkiye’nin 60 yıllık yerli araba düşü yine hayat buldu. Türkiye’nin Arabası ön gösterim araçları kamuoyuna tanıtıldı. Üretim tesisi inşaatına başlanması, dizaynların tescil edilmesi ve araçların bataryalarının üretimi üzere kritik bahislerde kıymetli uzaklık alındı.

Türkiye’nin global paha zincirindeki hissesini artırmak ve ülkeye daha fazla yatırım çekmek gayesiyle “Uluslararası Direkt Yatırım Stratejisi” hazırlandı.

Ülkenin 2025 yılına kadar yapay zeka alanında yürüteceği çalışmalar için yol haritası niteliği taşıyan “Ulusal Yapay Zeka Stratejisi” yayımlandı.

Uzay alanında 10 yıllık amaçlar belirlendi

Türkiye’nin uzay alanında 10 yıl boyunca izleyeceği yolun ana sınırlarını ortaya koyan “Milli Uzay Programı”nda ülkenin uzay alanında uydulardan fırlatma sistemlerine, uzaya erişimden altyapılara kadar somut ve tezli amaçları yer aldı.

Salgın periyodunda gereksinim duyulan dezenfektan, kollayıcı elbise, gözetici gözlük, maske, eldiven üzere eserlerin yerli üretimine yönelik takviye programı başlatıldı ve ağır bakım teneffüs aygıtı 14 gün üzere kısa müddette seri üretim bandından indirildi.

Dünya iktisadının kıymetli aktörleri tarafından odağa alınan sürdürülebilir büyüme yaklaşımına yönelik, dijital ve yeşil dönüşüm çalışmaları hızlandırıldı.

2022 için stratejik amaçlar belirlendi

Gelecek yıla ait bütçe tasarısında da imalat endüstrisinin GSYH içindeki hissesi, imalat sanayi ihracatı, orta-yüksek teknolojili eserlerin imalat sanayi ihracatı içindeki hissesi, milletlerarası direkt yatırım girişi, yüksek teknolojilerin imalat sanayi ihracatı içindeki hissesi üzere alanlarda amaçlar konuldu.

Bu çerçevede gelecek yıl Ar-Ge harcamasının GSYH’ye oranının yüzde 1,51 olması hedefleniyor. İmalat endüstrisinin GSYH içindeki hissesinin gelecek yıl yüzde 21,5’e ve imalat sanayi ihracatının da 218 milyar dolara yükseltilmesi amaçlanıyor.

Orta-yüksek teknolojili eserlerin imalat sanayi ihracatı içindeki hissesinin 2022’de yüzde 40,8 ve yüksek teknolojili eserlerin imalat sanayi ihracatı içindeki hissesinin da yüzde 4,7 düzeyinde gerçekleşmesi hedefleniyor.

Gelecek yıl Türkiye’ye 15 milyar dolar milletlerarası direkt yatırım girişinin olması bekleniyor.