Mobilefest Dijital Teknolojiler Fuarı ve Konferansı kapsamında düzenlenen “5G is Here. What’s Next?” paneli, Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan’ın moderatörlüğünde gerçekleştirildi.

ULAK Haberleşme Genel Müdürü Zafer Orhan, paneldeki konuşmasında 5G kapsamında yapılan çalışmalarla ilgili bilgi verdi.

Zafer Orhan, 5G’nin uçtan uca sunulması için gerekli şartlar hakkında değerlendirmelerde bulunarak, en değerli mevzulardan birinin insan kaynağı olduğuna işaret etti.

İnsan kaynağı olmadan hiç bir çalışmanın yapılamayacağını vurgulayan Orhan, şunları kaydetti:

“Uçtan uca nelere muhtaçlık var diye sorulduğunda, bizler başka 5G üreticisi dünya küresel oyuncularının milyarlarca dolar yatırım yaptığı bu alanda birebir vakitte teknolojik ve teknik altyapıya muhtaçlığı duymaktayız. Bir başka başlığımız da ekosistem. Bütün bunlara baktığımız vakit biz Türkiye’de insanların, öncelikle telekomünikasyon alanında insan sayısı, insan kaynağı taleplerini karşılayabilmek için, mühendislik fakülteleriyle, okullarla ağır iş birliği içindeyiz, yakın görüşmeler halindeyiz. Bir taraftan da yetişmiş elemanları bünyemizde tutabilmenin vermiş olduğu bir zorlukla karşı karşıyayız. Birebir vakitte bunu öteki üretici firmalar da yaşıyorlardır. Yurt dışının cazibesiyle de elimizdeki yetişmiş insan kaynağını kaybetme riskiyle karşı karşıyayız. 5G’nin uçtan uca yapılabilmesi ve ötesindeki çalışmalar için insan kaynağı çok değer arz ediyor.”

Sürecin öbür başlıkları hakkında bilgi veren Orhan, yürütülen çalışmalara değindi.

Orhan, “Şu an 4,5G’de 1.750 alana eriştik. 1.750 alanda ULAK baz istasyonu kullanılıyor. Bunun 750’ye yakını Kozmik 1 ve 2 alanlarda, geri kalanı ticari alanlarda. 340 alanımız Turkcell’de faal durumda, yaklaşık 10’a yakın saha Türk Telekom’da, 270 saha da Vodafone’da etkin durumda. Bu bizim için ve ülkemiz için değerli.” sözlerini kullandı.

İhracata yönelik gelen soruyu da yanıtlayan Orhan, “ULAK Projesi’nin muvaffakiyetinin nişanesi olarak söyleyeyim, ULAK şu an da yurt dışına ihracat yaptı, birinci faturamızı kestik, paramızı kasamıza koyduk, bu ulusal mühendislerimizin bir gururudur. ” dedi.

“5G’nin ardında fiberleşen kuvvetli bir alt yapıya gereksinim var”

Turkcell Genel Müdürü Murat Erkan, 5G’nin bir seyahat olduğuna dikkati çekerek, bu seyahatin temel ögeleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.

5G’nin temel bedel teklifinin, sanayilerin dönüşümü için olduğunun altını çizen Erkan, şunları söyledi:

“Bir teknolojide yatırım yapma vakti, o teknolojideki değişim anlarındadır. O değişim anlarını yakalamak, veriyle gelişen noktayı yakalamak çok değerli. 5G konusunda da 6G konusunda da iyi planlama yapma ve iyi bir dönüşüm vakti. 5G ve hazırlık yapmak ismine 6G’ye de bugünden çalışmak lazım. 5G’nin 3 tane kıymetli bedel teklifi var, birisi gecikme, başkası makineler ortası irtibat, üçüncü olarak da sürat. Bütün bunların üçünü sağlayabilmek için 5G’nin gerisinde fiberleşen kuvvetli bir alt yapıya da muhtaçlık var. Altyapıyı, art tarafını kuvvetli yapmazsanız, siz önde ne kadar süratli aygıtlar kullanırsanız kullanın burada handikaplı duruma düşüyorsunuz, o vakit o 5G’nin vaat ettiği şeyi sağlayamıyorsunuz. Hatta şu anda var olan teknolojiler daha süratli karşınıza çıkabiliyor.

Gecikme, sürat ve desteklenen aygıt adedini bir ortaya koyduğunuzda fiber çok değerli bir noktaya geliyor. Bu işleri yapmak için kuvvetli bir fiber altyapıya gereksiniminiz var. Bugün 3 operatörün baz istasyon sayısı tahminen 100 bini geçmez lakin 5G geldiğinde, 5G ve 6G sonrası muhtemelen 1 milyonun üzerinde baz istasyonuna bağlanmak lazım, bunların yüzde 90-95’inin fiberle bağlı olması lazım. Bugün 3 tane operatörün toplam fiberle bağlı baz istasyonu ortalama yüzde 40’larda. Hasebiyle şimdi 100 bin istasyonu yüzde 40’la bağlamışken 1 milyonun üstüne çıkacak istasyonu nasıl yüzde 95’e getireceğiz? Bunun ortak bir çalışmayla, ortak bir yaklaşımla çözülmesi lazım.”

“Fiberde yatırımı hızlandırmamız, daha fazla yatırım yapmamız lazım, bunu da ortak yapmalıyız”

Başarılı bir 5G ve ondan sonraki teknolojileri hayata geçirmek için önemli bir fiber yatırımına muhtaçlık olduğunun altını çizen Erkan, bunun şirketlerin, bireylerin dijital dönüşümünde de değerli olduğunu lisana getirdi.

Dünyanın çok süratli geliştiğini, suratı sağlamanın şu an teknolojik olarak temel yolunun da fiber teknolojilerinden geçtiğini belirten Erkan, “Bu bahiste yatırımı hızlandırmamız, daha fazla yatırım yapmamız lazım. Mümkünse ortak yapmamız lazım. Kamunun da buradaki liderlik işlevi çok değerli, bütün bu yatırımlara liderlik etmesi lazım.” dedi.

“2023’de Türkiye’de 5G’nin canlıya alınması takvimini destekliyoruz”

Vodafone Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Engin Aksoy, Türkiye’de bugüne kadar dijitalleşme vizyonu doğrultusunda çok kıymetli siyasetler benimsendiğini ve kararlar alındığını lisana getirdi.

Aksoy, 2030 yılında büsbütün dijital bir Türkiye hayal ettiklerine dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bunun için adımları bugünden atmamız gerek. Dijitalleşme, verimliliği ve istihdamı artırırken, ekonomik tesirin yanı sıra tüm vatandaşlar için eğitim ve kamu hizmetlerine eşit erişim imkanı sağlıyor. Güçlü bir dijital altyapı için bugün olmazsa olmaz iki teknoloji var, biri 5G oburu fiber. 5G teknolojisi ve altyapısı çok sayıda ülkenin yatırım yaptığı bir alan olarak öne çıkıyor. 5G teknolojisinin devreye alınmasının ülkemize değerli katkılar sağlayacağına inanıyoruz.

Milletlerarası çalışmalara baktığımızda, 5G bedel zincirinin 2035 yılına kadar küresel iktisada yaklaşık 3,8 trilyon dolar olması, 23 milyon istihdam yaratması bekleniyor. Türkiye’de de Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Ulusal Teknoloji Atağı Stratejisinde 5G’nin Türkiye iktisadına 10 milyar doları aşkın katkı sağlayacağı kestirim ediliyor. 5G altyapısının kurulması kıymetli fırsatlar sağlayacak. Ülkelere yatırım yapan yabancı şirketler, evvelce makroekonomik durum ve demografik duruma bakarlardı, artık bunun yanına teknolojik durumu da eklemeye başladılar. Yabancı yatırımcı bir ülkeye girecekse, o ülkedeki teknoloji altyapısını çok önemsiyor.”

Aksoy, 5G ihale sürecine işaret ederek, Vodafone olarak 2023’de Türkiye’de 5G’nin canlıya alınması takvimini desteklediklerini söyledi.

5G ile uyumlu aygıt ve ekipmanların süratle hazırlanmasının da kıymetli olduğunu lisana getiren Aksoy, “Bir kıymetli adım da fiber. 5G teknolojisinin faal formda kullanılması için fiberin çok yaygınlaşması gerek.” dedi.

“Bu hafta prestijiyle, şu anda Türkiye’nin yüzde 90 sokaklarında alana kadar, fiberlerimizi bitirdik”

Türk Telekom Teknoloji Genel Müdür Yardımcısı Yusuf Kıraç da Türkiye’de dünyada yapılan 5G çalışmalarına ait değerlendirmelerde bulundu.

5G’yi farklılaştıran iki temel ögeden birinin gecikme, oburunun daha yüksek sürat olduğunun altını çizen Kıraç, dünyadaki ülkelerin 5G’ye geçiş münasebetlerine ait bilgi verdi.

Konuşmasında 5G için fiberin değeri konusuna da değinen Kıraç, şunları söyledi:

“5G’ye geçişte Türkiye geç kaldı üzere bir şey yok, bizim yerli eser üzerinde çok sıkı durmamız lazım. Bizim için olmazsa olmazı yerli eserlerde birinci öncelik siber güvenlik zira siber güvenlik ve ülke güvenliğiyle direkt ilişkilidir. Altyapı konusuna geldiğimizde de Türkiye altyapı olarak hazır mı değil mi konusunda çok polemik yapılıyor. Doğrudur 5G’ye geldiğimizde baz istasyonlarımızı kesinlikle fiberle bağlamamız lazım. Bu hafta prestijiyle, şu anda Türkiye’nin yüzde 90 sokaklarında, alana kadar, fiberlerimizi bitirdik, dönüşümümüzü bitirdik, sene sonu yüzde 92 sayısını yakalayacağız.

Bugün prestijiyle Türk Telekom’un 4,5G baz istasyonlarının yüzde 50’si fiber. Fiberimiz var. Şu ayrımı yapalım, operatörlerin fiberi olmayabilir lakin ülkenin fiberi var. Bunun paylaşılmasıyla alakalı, buradan servis verilmesiyle alakalı tahlile bizim odaklanmamız lazım. Yinelenmiş yatırımın yapılmaması gerek, zati kaynak problemimiz var, kaynakları aktif kullanmamız lazım. Münasebetiyle da buradaki kaynakları kullanırken operatörler ortasındaki iş birliğine çok değer veriyoruz. 5G için panik yapmaya gerek yok, rastgele bir şeyde gecikmiş üzere bir durumumuz yok, ülkemiz her an 5G’ye geçecek seviyede.”